ضرورت اتحاد بین شیعه و سنی

آیت‎الله العظمی علوی گرگانی در پاسخ به سؤال اینکه آیا به ازواج پیامبر گرامی اسلام می‌توان نسبت‌های ناروای اخلاقی داد فرمودند: نسبت دادن برخی فواحش و رفتارهای غیر اخلاقی به همسران پیامبر شرعاً حرام است و تحقق آن در عالم واقع از نظر ما اثبات شده نیست.

شیعیان، مانند اهل سنت معتقدند که برخی از منافقین به عایشه دروغ بسته و خداوند با نزول آیه 11 سوره نور پاکیزگی عایشه را ثابت کرد.

شیخ محمدعبده، مصلح مصری با اندیشه تقریب، با این‌که بسیاری از شیوخ سنتی سلفیه و مقلد الازهر با او مخالف بودند، موفق شد یک ساختمان فکری طراحی کند که هنوز بعد از یک قرن، اصلاح‌گران دینی خود را منتسب به آن می‌دانند.

شیخ عبدالمجید سلیم، از بانیان تقریب در مصر، متأثر از استادش، محمد عبده، گام‌های‌ مهمی‌ در راستای‌ منویات‌ و تفکرات‌ او برداشت و با اهتمام‌ تمام‌ در دارالتقریب‌ مصر فعالیت‌ می‌کرد؛ شلتوت‌ مهم‌ترین شاگردش به حساب می‌آید.

عبدالمجید سلیم، در حال تهیه‌ مقدمات‌ صدور فتوای‌ جواز پیروی‌ از مذهب‌ شیعه‌ بود که ایادی‌ استعمار و دشمنان‌ مشترک‌ شیعه‌ و سنی‌، کتابی‌ از یک عالم شیعه‌ دوره صفویه‌ علیه‌ اهل‌‌سنت‌ و شیخین‌، برای‌ تمام‌ اعضای‌ دارالتقریب‌ دومرتبه پست کردند.

موجی‌ از مخالفت‌ها علیه‌ نهضت‌ تقریب‌، در آغاز کار در مصر برخاست‌؛ دو جریان‌ علیه‌ این‌ جمعیت‌ وارد عمل‌ شدند؛ استعمار و نویسندگان‌ مزدور وابسته‌ به‌ استعمار که‌ انواع‌ کتاب‌ها و تبلیغات‌ دروغ‌ را علیه‌ شیعه‌ نشر می‌دادند.

شیخ محمدغزالی السقا، می‌نویسد: «با این‌که من در پاره‌ای از احکام فقهی، خود با شیعیان اتفاق نظر ندارم، ولی هیچ‌گاه نظر خودم را به عنوان وحی منزل نمی‌دانم که دیگری در صورت مخالفت با آن، مرتکب گناه شده است!»

شیخ محمدغزالی السقا، می‌نویسد: «عقاید، از پیامدهای آشوب‌های فرقه‌ای، جان سالم به‌در نبرده است؛ مسلمانان به دو بخش شیعه و سنی تقسیم شده‌اند؛ هر دو گروه به خدا و رسالت محمد(ص) ایمان دارند و هیچ‌یک بر دیگری برتری ندارد.

شیخ محمد غزالی، در تأیید فتوای تاریخی شلتوت می‌گوید: وظیفه علمای اسلام است که اوضاع را تصحیح و توهمات را از بین ببرند و گمان می‌کنم فتوای استاد شلتوت گامی بزرگ در این راه است که به نظر من این فتوا شروع کار است.

محمد غزالی بن احمد السقا، از شاگردان معروف شلتوت و حسن البنا، و از علمای بزرگ الازهر و عالم تقریبی مصر معتقد بود اختلاف میان شیعه و اهل سنت تنها در فروع است که در میان مذاهب چهارگانه اهل سنت هم موجود است.

شیخ محمدجواد مَغنیه می‌گوید: در سفرم به مصر با شلتوت دیدار کردم، از انگیزه فتوایش بر جواز تعبد به مذهب جعفری جویا شدم؛ پاسخ داد: من در مقام استنباط احکام فقهی، مشاهده کردم که دلایل فقه شیعه از قوت خاصی برخوردار است.

در سال‌ 1938 میلادی، شیخ محمدتقی‌ قمی وارد مصر شد؛ ایشان در راستای اندیشه تقریب با موانعی ازجمله عدم آمادگی در توده مردم و مبارزه بسیاری‌ با آن‌ مواجه بود؛ لذا اندیشه تقریب سه‌ مرحله‌ مقدمه‌سازی، تأسیس تقریب و ایجاد تقریب را طی کرد.