منادیان وحدت در الازهر مصر

علامه شرف الدین عاملی از جمله علمای شیعه است که با بصیرت تمام، توانست نقطه عطفی در وحدت بین شیعه و سنی ایجاد کند.

با کمال صراحت اعجاب خود را نسبت به این نویسنده، «مرتضی عسکری» اعلان می‌‌کنم و او و کتابش را به بزرگی و اهمیت یاد می‌کنم.

شیخ علی جمعه، با بیان آیات و روایات در تبیین وحدت می‌گوید: هر نوع تفرقه هرگز به مصلحت مسلمانان نخواهد بود؛ وحدت امری ضروری برای بقای امت و دفاع از خویش و آماده شدن برای مشارکت در آبادانی و تمدن انسانی است.

شیخ علی جمعه، عالم تقریبی مصری، در تحلیل تجربه تقریب مذاهب اسلامی در مصر می‌نویسد: تجربه مصریان در تقریب مذاهب اسلامی به شکل خیره‌کننده‌ای در سطح نخبگان موفق بوده است.

شیخ علی جمعه، عالم شافعی مصری، فتواها و نظرات تقریبی داشته و از تنگ‌نظری‌های وهابیون انتقاد می‌کرد که به خاطر این نظرات مورد تهدید و سوء قصد و حتی ترور نافرجام قرار گرفت.

- شیخ محمود شلتوت، عالم حنفی مصری، عضو جمعیت علمای اعلام، مجمع اللغه، سرپرست مباحثات فرهنگی دانشگاه الازهر، و در نهایت رئیس دانشگاه الازهر شد؛ وی ترک تعصّب و نقش عالمان را از عوامل وحدت می‌دانست و معتقد بود می‌توان با این موارد در برابر سوء‌‌استفاده دشمنان اسلام ایستاد و اهداف دین را برآورده ساخت.

- شیخ محمود شلتوت، در مورد امکان تقلید از مذهبی غیر مذاهب اربعه گفت: «اسلام پیروی از مذهب معینی را واجب نکرده است؛ مذهب جعفری، مذهبی است که تعبد به آن، هم‌چون دیگر مذاهب اهل‌سنت، شرعاً جایز است؛ مسلمانان باید از تعصب‌های نابجا در قبال مذاهب معین، رهایی یابند.» بسیاری از علما و فقهای بزرگ، این فتوای تاریخی را تأیید کردند.

- محمد الفحام از عالمان و فقیهان بزرگ اهل سنت مصر و از اعضای اصلی دارالتقریب، رئیس الازهر و عضو فرهنگستان قاهره بود؛ وی که رویکرد تقریبی بارزی داشت، به ایران آمده است و با علمای شیعه دیدار داشته است و از حامیان فتوای شیخ شلتوت در جواز تعبد به مذهب شیعه بود.

- حامد حفنی داود از اندیشمندان مصری معتقد به تقریب مذاهب اسلامی است، وی در کتاب «نظرات فی کتب الخالده» آورده است که تقیدی به یک مذهب ندارد و همه مذاهب را به شرط اعتدال، اهل نجات می‌نامد. او می‌گوید برای تحقیق باید دست از تعصب برداشت و اگر بدون تعصب، به کنجکاوی بپردازیم، به همان مقدار که ممکن است از سایر مذاهب استفاده شود، می‌توان از فقه شیعه هم بهره‌مند شد؛ متاسفانه احمد امین و عده‌ای با تعصب با شیعه برخورد کرده‌اند.

- شیخ علی جمعه از علمای شافعی مصر و مفتی الازهر به علت فتاوای تقریبی و انتقاد از وهابیون مورد تهدید و ترور قرار گرفته و متهم به گمراهی شده است؛ وی زیارت قبور را شرک و کفر نمی‌داند و زیارت اهل بیت را از اعمال نیکو می‌داند. وی معتقد است تجربه مصریان در تقریب مذاهب اسلامی به شکل خیره‌کننده‌ای موفق بوده است.

«شیخ محمد الفحام» از علمای تقریبی اهل سنت مصر و از شیوخ الازهر، می‌نویسد: ازجمله وظایف علمای امت (به‌رغم اختلاف در گرایش مذهبی آن‌ها) این است که تقریب مذاهب را پاس داشته و نگذارند عوامل تفرقه به آن آسیبی بزند.

- احمد الطیب، شیخ الازهر، از روحانیون اهل تسنن و تشیع خواست، که با صدور فتوایی، کشته شدن سنی توسط شیعه و شیعه توسط سنی را، حرام اعلام کنند و معتقد است، کسی‌که سلاح به‌دست می‌گیرد و به نام دین آدم می‌کشد، از دین خارج است و گفت: گروه‌های افراطی مسلح، که به روی مردم سلاح می‌کشند و آن‌ها را به نام هر دینی می‌کشند، از دین خارج هستند.