مطالب دوستان رضا رستمی

گزارش لحظه به لحظه پس از مرگ ( قسمت هفدهم)مژدگاه شفاعتتذکر: این نکته ضروری است که اساس شفاعت مخصوص قیامت کبری می‌باشد. اما بخاطر محتوای تربیتی آن و مجال داستانی، ناگزیر شدیم آنرا در این مجموعه و در این قسمت(برزخ) تحت عنوان مژده شفاعت به رشته تحریر درآوریم تا جلوه کوچکی را از این مسئله اعتقادی به نمایش درآورده باشیم. بدیهی است که آیات و روایات این بخش مربوط به بحث شفاعت در قیامت کبری می‌باشد زیرا به روایتی که به اثبات شفاعت در برزخ پرداخته باشد برخورد نکردیم هر چند به اعتقاد گروهی و در یک دید کلی، شفاعت می‌تواند در دنیا و برزخ نیز وجود داشته باشد.گاه گاهی از زخمهای سر و بدنم می نالیدم. تا قبل از آن بواسطه شور و هیجان جنگ و شادی بعد آن درد زخمهایم را متوجه نمی شدم. بیم آن داشتم که مبادا این زخمها مرا از ادامه راه بازدارند.هنوز راه زیادی نپیموده بودیم که روی زمین نشستم و از نیک خواستم که بایستد تا کمی استراحت کنم. نیک به طرفم برگشت و گفت: وقت کم است، هر طور شده باید حرکت کنیم.گفتم نمی توانم، مگر نمی بینی؟ نیک که مانند همیشه برایم دلسوزی می کرد جلو آمد و گفت: ای کاش کمی تقوایت بیشتر بود، که در آن صورت زره تقوی، آن ضربه را مانند بقیه ضربه ها از بدنت دفع می کرد. نگاهی به سپر انداختم آنگاه در حالیکه درد امانم را بریده بود با بی حالی گفتم:تعجب می کنم که چرا سپری با این ضخامت نتوانست در مقابل آن ضربه استقامت ورزد، نیک بلافاصله جواب داد: یک سال از هنگام بالغ شدنت که اصلاً روزه نگرفتی، بقیه روزه هایی هم که می گرفتی گاهی با صفت های ناپسند اثر آنها را کم می کردی.حسرت و پشیمانی و خجلت، وجودم را پر کرد. نیک دستم را گرفت و از زمین بلندم کرد و گفت: اگر بتوانی خود را به وادی شفاعت برسانی امید هست که شفا یابی و به راحتی راه را ادامه دهی. نام شفاعت خیلی برایم آشنا و در دنیا همیشه مایه امیدواری من بود؛ به همین خاطر با عجله پرسیدم: این وادی کجاست؟نیک به جلو اشاره کرد و گفت: کمی جلوتر از اینجاست بعد ادامه داد: البته شفاعت مربوط به قیامت کبری است اما در اینجا می توانی بفهمی که اهل شفاعت هستی یا نه، اگر مژده شفاعت برایت آوردند، جان تازه ای خواهی گرفت و به راحتی می توانی بقیه راه را بپیمایی.در حالیکه دست خود را بر گردن نیک آویخته بودم با سختی فراوان به راه خویش ادامه دادیم.همانطور که می رفتیم به نیک گفتم: اگر می توانستم به دنیا برگردم اولین پیغامی که به اهل دنیا می دادم این بود که (تقوا بهترین توشه برای سفر آخرت است.1) نیک سری تکان داد و گفت: البته که اینطور است و بعد سکوت کرد. دیگر قادر به راه رفتن نبودم، درد سراسر وجودم را آزار می داد، از نیک خواستم کمکم کند. او نیز مرا بر دوش خود نهاد و به راه افتاد. در همان حال به نیک گفتم: نمی شود تا وادی السلام مرا بر کول خود نهاده و به آنجا برسانی؟ گفت: هرکسی که گناهش بر او ضربه ای وارد کرده باشد و زخم گناه بر بدنش نشسته باشد اجازه ورود به وادی السلام را ندارد، دریافتم که چاره برای من دریافت مژده شفاعت است و بس. با امید فراوان، قدم به قدم به وادی شفاعت نزدیک می شدیم گاهی نیز ازاینکه مبادا مژده شفاعت برایم نیاید بدنم می لرزید، در این حالت این نیک بود که مرا دلداری می داد.کم کم هوا بهتر و لطیف تر می شد، از شدت گرما کاسته و از دود ضخیم آسمان تنها لایه نازکی به چشم می خورد  و من برای رسیدن به وادی شفاعت هرگونه درد و رنجی را تحمل می کردم.سرانجام به تپه ای رسیدیم که مسیرمان از آن می گذشت. نیک ایستاد و گفت: آنسوی این بلندی،  وادی پر خیر و برکت شفاعت است. وقتی به بالا رسیدیم نسیمی آرام بخش وزیدن گرفت. نیک مرا روی زمین نهاد و گفت: ما همین جا در انتظار مژده شفاعت می نشینیم اگر مورد شفاعت کسی و یا از همه مهمتر مورد شفاعت چهارده معصوم واقع شوی، با دوای شفاعت جراحت تو بهبود خواهد یافت. بسیار خوشحال شدم زیرا می دانستم که پیرو آیینی بودم که رهبرانش، خود بهترین شفیع برای ما هستند.سؤالی به خاطرم رسید که مرا نگران کرد به همین جهت از نیک پرسیدم: و اگر نیاورند؟ نیک که گویا انتظار چنین سؤالی را نداشت سرش را به زیر افکند. اینبار با ترس و دلهره بیشتر پرسیدم: اگر دوای شفاعت را نیاورند چه؟ نیک همانطور که سرش پایین بود گفت: بیچاره و بدبخت خواهی شد.اضطراب و وحشت به سراغم آمد و بی اختیار به گریه افتادم. نیک که همیشه یار مهربان و غمخوار من بود کنارم آمد و گفت: گریه نکن، ما که اینهمه راه را آمده ایم، بقیه راه را هم به لطف آنها که نزد خدا آبرو دارند خواهیم پیمود، لطف آنها بیشتر از آنست که ما را با این وضع رها کنند  و ... سخنان نیک با سلام آشنایی قطع شد. هر دو صورتمان را به طرف صاحب صدا چرخاندیم، همان فرشته رحمت بود که اینبار با داروی شفابخش شفاعت برای نجات من آمده بود. فرشته درحالیکه دارو را به نیک می داد گفت: این هدیه ای است به عنوان مژده شفاعت از خاندان رسالت2 و آنگاه بال زنان از آنجا دور شد. دنیایی از شادی وجودم را فرا گرفت و با چشمان اشکبارم آن فرشته را بدرقه کردم. وقتی نیک دارو را بر زخمم نهاد احساس کردم همه دردها و ناتوانی هایی که بر وجودم نشسته بود برطرف شده است و بلافاصله روی پا ایستادم. اینبار اشک شوق چشمانم را فرا گرفت و با صدای بلند فریاد زدم: درود بر محمد و اهل بیت پاک او همانها که در برابر محبت، شفاعت می کنند. (و خدا شفاعت آنها را در روز قیامت هرگز رد نخواهد کرد.) 3 صدایم چنان رسا بود که به گوش عده ای از اهالی وادی شفاعت رسید. آنها با عجله و شتاب خود را به من رساندند و نفس زنان گفتند: چه شده؟ فریاد شادی از تو شنیدیم، تنها شفاعت شدگان چنین صدایی سر می دهند. با خوشحالی تمام جواب دادم: بله، بله من نیز مژده شفاعت اهل بیت محمد(ص) را دریافت نمودم. وقتی علت شفاعت خواهی مرا پرسیدند گفتم: ضرباتی از جانب گناه بر پیکرم وارد شده بود که آن بزرگواران مرا شفا دادند. یکی از آنها با ناراحتی گفت: پس ما چه کنیم؟ آیا کسی هم هست که مارا شفاعت کند؟4 گفتم: شما برای چه شفاعت می خواهید. همان شخص گفت: به ما اجازه عبور نمی دهند. با تعجب پرسیدم: چرا؟! با حالت گریه گفت: مأموران می گویند: تا اینجا می توانستید پیش بیایید اما از اینجا به بعد نیاز به مژده شفاعت دارید. در همین لحظه نیک مرا صدا کرد و از من خواست که وقتم را تلف نکنم.در حال راهپیمایی از نیک پرسیدم: تکلیف اینها چیست؟ جواب داد: به فکر آنها نباش، در اینجا هرکس به نوعی انتظار  شفاعت دارد؛ عده ای مثل تو شفا می خواهند و گروهی مانند اینان اجازه عبور می طلبند، حتی یک مؤمن هم می تواند گروهی از آنها را شفاعت کند اما لیاقت شفاعت ندارند، اینطور آدم ها در دنیا خدا را فراموش کرده شفاعت را انکار می کردند، نسبت به اقامه نماز هم سستی می کردند اما حالا که کارشان در اینجا گره خورده است، به فکر خدا و شفاعت افتاده اند.5هنوز داشتیم در وادی شفاعت قدم می زدیم، نگاهی به انسان‌های محتاج کردم و به نیک گفتم: ای کاش انسان ها در دنیا چنان خوب بودند که در آخرت نیازی به شفاعت کسی نداشتند.نیک نگاهی به من کرد و گفت: نه اینطور نیست، همه انسانها محتاج شفاعت محمد(ص) و آل او هستند.6 گروهی برای ورود به بهشت نیاز به شفاعت دارند و عده ای هم برای درجات بالاتر بهشت، دست شفاعت خواهی خود را دراز می کنند. از این سخن سخت در حیرت شدم و دیگر هیچ نگفتم. پس از لحظه ای سکوت دوباره نیک درباره اهالی وادی شفاعت سخن گفت: برخی از آنها عذر برادران ایمانی خود را نمی پذیرفتند،7 بعضی به نیازمندان غذا و طعام نمی دادند و گروهی در دنیا همواره سرگرم کارهای باطل و لهو و لعب بودند8 چطور کسی می آید اینها را شفاعت کند، مگر اینکه مدتها در عذاب الهی بمانند. شاید رحمت الهی شامل حال آنها هم بشود. 9و سرانجام وادی شفاعت را پشت سر گذاشته با شادی و نشاط هرچه بیشتر به راه خود ادامه می دادیم.ادامه دارد... .1. میزان الحکمه ج9، ص 253.2. میزان الحکمه ج5، ص 120.3. بحارالانوار ج3، ص301.4. اعراف 53.5. اعراف 53 - میزان الحکمه ج5، ص 117.6. اصول کافی ج2، ص598- میزان الحکمه ج5، ص 120-121.7. میزان الحکمه ج6، ص 112.8. مدثر 49 و 39.9. بحارالانوار ج8، ص 362.

گزارش لحظه به لحظه پس از مرگ ( قسمت پانزدهم) گذرگاه مرصادگذرگاه مرصادبراحتی مسافت زیادی را پیمودیم تا اینکه به یک گردنه رسیدیم. قبل از اینکه به بالای آن گردنه برسیم، صداهایی از آنسوی تپه به گوشمان رسید. خواستم از نیک سؤال کنم اما بهتر دیدم وقتی به بالا رسیدم، خودم از جریان آگاه شوم.وقتی نیک به بالای تپه رسید ایستاد، منهم با عجله و نفس زنان خودم را کنار او رساندم. از آنچه دیدم بسیار متعجب شدم و ترس و اضظراب تمام وجودم را در بر گرفت.جاده و بیابان های اطراف آن پر بود از مأموران الهی و اشخاصی که گرفتار آمده بودند. هر کس قصد عبور از جاده را داشت شدیداً کنترل می شد. آهسته به نیک گفتم: اینجا چه خبر است، چه اتفاقی افتاده است؟ نیک همینطور که به اطراف نگاه می کرد گفت: اینجا گذرگاه مرصاد است. با تعجب پرسیدم: گذرگاه مرصاد دیگر چیست؟ گفت: محل رسیدگی به حق الناس، آنگاه با کمی درنگ ادامه داد: اگر کوچکترین حق از مردم بر گردن داشته باشی، از کشتن انسان بگیر تا سیلی و یا بدهکاری، همه اینها موجب گرفتاری تو می شود.بار دیگر بیابان را با دقت زیر نظر گرفتم. گروهی غمگین و افسرده در حالیکه زانوی غم در بغل داشتند روی زمین نشسته بودند و بواسطه سنگینی زنجیری که بر گردن داشتند قادر به حرکت نبودند. عده ای نیز بوسیله زنجیری که به پا داشتند توسط مأموران قوی و عظیم الجثه مهار شده بودند، برخی نیز بلاتکلیف در بیابان چرخ می زدند و حق عبور از جاده را نداشتند.هر از گاهی صدای مأموران در فضا می پیچید که: فلان کس آزاد است و می تواند عبور کند و آن شخص پس از مدتها گرفتاری با خوشحالی تمام به مسیر خود ادامه می داد.نیک صورتش را به سمت من چرخانید و گفت: برویم .... با دلهره گفتم: نمی شود از بیراهه برویم؟گفت: همه جا توسط مأموران کنترل می شود زیرا حق مردم قابل بخشش نیست و خدا از ظلم ظالم چشم پوشی نمی کند.1 خداوند ممکن است از حق خود بگذرد و شفاعت خوبان را نسبت به آنها بپذیرد اما از حق مردم هرگز نمی گذرد.از نیک پرسیدم: افراد در اینجا چگونه شناسایی می شوند؟ گفت: اسامی افرادیکه حق مردم را بر گردن دارند در دست مأموران است و پس از شناسایی شخص مجرم او را از عبور منع می کنند، بلافاصله گفتم: تا کی باید بمانند؟گفت: مدت توقف و گرفتاری آنها متفاوت است. بعضی ماهها و برخی سال های سال.با تعجب پرسیدم مگر رسیدگی به پرونده حق الناس چقدر طول می کشد؟گفت: در اینجا عدل خدا حاکم است و به نفع مظلوم و طلبکار از ظالم دادخواهی می کند مگر اینکه مظلوم از حق خود بگذرد.2 اگر مظلوم و طلبکار از حق خود نگذرند از نیکیهای بدهکار و ظالم به مظلوم می دهند تا راضی شود و اگر نیکی اش به اندازه کافی نبود از گناهان مظلوم به او می دهند و در حقیقت ظالم و بدهکار را با این عمل به نوعی قصاص می کنند.3بواسطه سخنانی که از نیک شنیدم ترس و اضطراب عمیقی در دلم ایجاد شد. وقتی چاره را جز گذر از میان مأموران ندیدم به نیک گفتم: چاره یی نیست ... برویم!سراشیبی گردنه را پیمودیم و قدم به گذرگاه مرصاد گذاشتیم.چیزی نگذشت که خود را در برابر مأموران دیدم. در یک آن با اشاره یکی از مأموران زنجیر ضخیمی به گردنم انداخته شد و بدون اینکه کوچکترین فرصتی به من بدهند که علت را جویا شوم، کشان کشان مرا از جاده بیرون برند.بی جهت دست و پا می زدم تا شاید بتوانم از دست آنان فرار کنم اما در برابر قدرت آنها تمام تلاش من بی فایده بود، از نیک خواستم علت کارشان را جویا شود اما نیک بدون اینکه از آنها سؤالی کند جلو آمد و گفت:خوب فکر کن این مأمورها بی جهت کسی را گرفتار نمی کنند. کمی که فکر کردم فهمیدم داستان از چه قرار است. مقداری پول از همسایه ام قرض گرفته بودم  که به علت مسافرتی که برای او پیش آمد و آنگاه بیماری که گریبان‌گیر من شد موفق به پرداخت آن نشدم. پس حقیقت را به نیک گفتم4 و از او خواستم راهی برای خلاصی من بیابد. نیک پس از لحظه ای که به من خیره شده بود گفت: اگر بتوانی به خواب بستگانت بروی و از آنها بخواهی که قرضت را ادا کنند امیدی به نجاتت هست وگرنه همینطور گرفتار خواهی ماند.با کمک نیک توانستم به خواب پسر بزرگم بروم و حالم را برایش بازگو کنم.همانطور که منتظر جواب بازماندگانم بودم شخصی را دیدم که زنجیر آتشینی بر کمر داشت و مرتب از این سو به آن سو می دوید و فریاد می زد: (وای بر من، اموالی که با گناه بدست آوردم اینگونه مرا گرفتار کرد، در حالی که وارثان من آن اموال را در راه خدا انفاق کردند و خودشان را به سعادت رساندند5 کمی آن‌طرفتر هم عده زیادی را مشاهده کردم که بر شخصی هجوم آوردند و از او مطالبه حقشان را می کنند.با دیدن این صحنه های وحشتناک و مشاهده حال خودم، لحظه ای به فکر فرو رفتم و با خود اندیشیدم: اگر می دانستم که حق مردم این همه مهم و نابخشودنی است تا زنده بودم در برخورد با مردم چه هنگام معامله یا موقع نظر گفتن و شهادت دادن و یا حتی هنگام صحبت کردن با آنها بیش از این دقت می کردم، آنگاه بی اختیار فریاد زدم: وای از این گذرگاه براستی این گذرگاه فلاکت و بدبختی است؛ در همین لحظه مأموران، زنجیر را از گردنم باز کرده و از آنجا دور شدند.6 اول گمان کردم آنها بخاطر فریادهایم مرا رها کردند اما وقتی نیک با خوشحالی مرا در آغوش کشید، گفت: دینت ادا شد حالا آزادی از گذرگاه مرصاد عبور کنی. با بلند شدن صدای مأموری که آزادی مرا اعلام می کرد، راه مستقیم خود را برای رسیدن به وادی السلام ادامه دادیم.ادامه دارد.... .1. بحارالانوار ج7 ص256.2. بحارالانوار ج7 ص268.3.بحارالانوار ج7 ص274.4. حکایت اول و دوم منازال الآخرة.5. میزان‌ الحکمه ج2ٰص 432.

گزارش لحظه به لحظه پس از مرگ ( قسمت سیزدهم)   جاده‌های انحرافی سرانجام از آن تاریكی وحشتناك عبور كردیم و وارد بیابانی بی‌انتها شدیم چند قدمی از غار دور نشده بودیم كه نیك ایستاد و گفت: ببین دوست من؛ از این پس پیمودن مسیر با خطرات بیشتری همراه است، پس از آنكه نیم نگاهی به مسیر  پیش‌رو افكند ادامه داد:هر كس كه بنحوی در دنیا دچار انحراف گشته در اینجا نیز گرفتار می‌شود. آنگاه به جاده روبرو اشاره كرد و گفت:این راه مستقیما به وادی‌السلام میرسد امّا باید مواظب بود كه مسیرهای انحرافی بسیاری در پیش است( چرا كه جاده‌های راست و چپ گمراه كننده و راه اصلی راه وسط است.1زیر لب زمزمه كردم: الهی اهدنا الصراط  المستقیم...آنگاه از من خواست كه پشت سرش حركت كنم و به راهی كه در پیش داشتیم گام نهادم. همه كسانی كه غارها را پشت سر گذاشته بودند به این جاده می‌آمدند تا راهی وادی‌السلام شوند. مردم با نیكهای كوچك و بزرگ خود و با سرعتهای متفاوت جاده را می‌پیمودند.پس از مدتی راهپیمایی به یك دو راهی رسیدیم. نیك بدون اینكه توقف كند به جاده سمت چپ اشاره كرد و گفت:این جاده حسادت و سركشی است، هر كس وارد این راه شود سر از جاده شرك در‌می‌آورد. كه در نهایت به وادی عذاب منتهی می‌شود.در همین حال شخصی را دیدم كه قدم به آن جاده نهاد. همانطور كه می‌رفتم لحظاتی به او خیره شدم، برایش ناراحت شدم كه پس از این همه راه و سختی چگونه مسیر انحرافی را برگزید، از صمیم دل آرزو می‌كردم كه قبل از رسیدن به جاده شرك از انتخاب آن راه پشیمان شود و برگردد.هنوز این خاطره از ذهنم محو نگشته بود كه در مسیر راه با صحنه دیگری مواجه شدم. شخصی را دیدم كه با قیافه كوچك در كنار جاده ترسان و لرزان حركت می‌كرد. نیك بلافاصله رو به من كرد و گفت: پایت را روی سر این شخص بگذار و رد شو.ایستادم و با تعجب پرسیدم چرا؟ گفت: افرادی كه در دنیا متكبر و خودخواه بودند در این‌جا قیافه‌هایشان كوچك می‌شود تا مردم آنها را لگدمال كنند2.وقتی كه تكبّر اینگونه افراد را در دنیا به یاد آوردم به‌شدّت عصبانی شدم و با لگد او را نقش بر زمین كردم و بدون توجه به فریاد و ناله‌اش راهم را ادامه دادم.هنوز از آن‌شخص متكبر فاصله زیادی نگرفته بودیم كه به یك سه‌راهی رسیدیم.نیك برای راهنمایی من ایستاد و گفت: مستقیم به راه خویش ادامه ده و به جاده سمت راست و چپ توجهی نكن؛ زیرا جاده سمت راست مخصوص سخن چینان و كسانی است كه با نیش زبان خود مردم را آزار می‌دادند. آنگاه ادامه داد:در این مسیر گزندگان خطرناكی كمین كرده‌اند كه عابرین را می‌گزند. در همین حال شخصی گام بر آن جاده نهاد و چیزی نگذشت كه از لابلای خاك چندین مار بزرگ ظاهر شده، خود را به او رساندند و پس از فرو كردن نیش‌های خود، آنشخص را در حالیكه روی زمین افتاده بود و فریاد می‌شكید رها كردند.3بخاطر دلخراش بودن صحنه، سرم را به سمت چپ برگرداندم امّا از دیدن شخصی كه با شكم بسیار بزرگش قادر به راه رفتن نبود و مرتب به زمین می‌خورد، تعجب كردم4.چیزی نگذشت كه بخاطر نداشتن تعادل، به طرف جاده سمت چپ كشیده شد و در آن مسیر افتادن و خیزان به حركت خود ادامه داد.از نیك پرسیدم: او به كدام جاده گام نهاد؟ گفت: این جاده رباخواران است كه به سخت‌ترین عذاب الهی گرفتارند.ادامه دارد... .1.نهج‌البلاغه خطبه‌های 15-15-222.2.بحارالانوار ج7 ص213.3.بحارالانوار ج7 ص213.4. بقره 275.

گزارش لحظه به لحظه پس از مرگ ( قسمت یازدهم)  ذوب شدن گناههمانطور که مسیر را می‌پیمودیم جریان  ناراحتی و لاغر شدن گناه را به نیک گفتم، نیک خندید و گفت: گناه حق دارد ناراحت شود چون هیکل او پیش از این در دنیا، بزرگ و عجیب بود که البته مصائبی که در دنیا دیدی و صبر کردی 1 و زجری که هنگام مرگ کشیدی از قد و قواره او کاست.2هر چند یادآوری بلاها و سختی‌های دنیا برایم طاقت فرسا بود اما از آنجا که از قدرت گناهم کاسته بود راضی و خوشحال بودم.راه بسیاری را پیموده بودیم. هر چند در این مسیر هرگز جرأت نگاه کردن به آن طرف کوه را نداشتم اما ناله و فریاد اهالی دشت عذاب یک لحظه هم مرا آرام نمی‌گذاشت. در بند گناه ادامه راه بسی دشوار بود اما هر طور بود به کمک نیک می‌رفتم. یک لحظه نگاهم به پایین کوه افتاد، بهت زده شدم و ایستادم  هیکل سیاه و بزرگی را دیدم که شخصی را دست و پا بسته و بی اعتنا به ناله و فغان او بر دوش گرفته و به بالای کوه حمل می‌کرد.فهمیدم آن هیکل زشت، گناه آن شخص است. نیک را دیدم که او هم همچو من به نظاره ایستاده، هنوز هیکل سیاه به ما نزدیک نشده بود که سرو کلّه مأموران عذاب زنجیر به دست از پشت کوه پیدا شد، گویا از آمدن آن شخص باخبر بودند. گناه وقتی به مأموران رسید آن شخص بیچاره را رها کرد و قهقهه زنان از همان راه برگشت. مأموران بلافاصله پاهای او را به زنجیر کشیدند و در حالیکه بدنش به سنگلاخها کشیده می‌شد او را کشان کشان وارد دشت عذاب کردند. 3پس از آن نیک نزدیک آمد و گفت: این است سرنوشت کافران و با دست مهربانانه بر پشتم زد و گفت شتاب کن که راه بسی سخت و طولانی است. نور ایمانرشته کوهی که در دامنه آن حرکت می‌کردیم سر بر دامن کوهی بلند داشت که به آسمان آتشین ختم می‌شد و چون سدی مرتفع راه را بر هر عابری بسته بود. احساس کردم گرفتاری تازه‌ای برایمان پیش آمده است. با دلهره و اضطراب خود را به نیک رساندم و گفتم دوست من ظاهراً به بن بست برخورده‌ایم، راه عبورمان بسته است، نیک همان‌طور که می‌رفت گفت: ناراحت نباش و با من بیا، در قسمتهایی از این کوه غارهای کوتاه و یا درازی وجود دارد که باید از یکی از آن‌ها عبور کنیم تا به قدرت ایمان خود پی ببری.با تعجب پرسیدم: قدرت ایمان؟!گفت: آری. گفتم: چگونه؟گفت: بدان که در روز قیامت، هر کس به اندازه ایمانش سعادتمند می‌شود و در اینجا ذرّه‌ای از سنجش قدرت ایمان رخ می‌دهد که در هر صورت دیدنی است نه گفتنی.از جواب فهمیدم که باید خاموش باشم.چیزی نگذشت که غاری تنگ و تاریک و بی روزنه پدیدار گشت، چون وارد غار شدیم از تاریکی بیش از حد آن به وحشت افتادم. پس از چند قدم از حرکت ایستادم و به نیک گفتم راه رفتن در این تاریکی، وحشت آور و غیرممکن است. به راستی اگر گناه در این تاریکی به سراغم آید و مرا از پا درآورد چه؟نیک نزدیکتر آمد و گفت: از آمدن گناه آسوده خاطر باش زیرا ضربه‌ای که بر او فرود آوردم باعث شد به این زودی‌ها به ما نرسد به خصوص که هر لحظه ضعیف‌تر نیز می‌شود.از اینکه برای مدتی از شر گناه راحت شدیم خوشحال بودم اما فکر تاریکی مسیر دوباره مرا به خود آورد به همین جهت از نیک پرسیدم: در این تاریکی چگونه پیش خواهیم رفت؟نیک گفت: اکنون به واسطه قدرت ایمانت نوری پدیدار خواهد شد که چراغ راهمان می‌باشد. 4  چندی نگذشت که از صورت نیک نوری درخشید که تا شعاع چند متری را روشن می‌کرد. با خوشحالی تمام همگام با نیک حرکت را آغاز کردم. گاه به گودالهای عمیقی می‌رسیدم که تنها در پرتو نور ایمانم می‌توانستم از کنار آنها به سلامت بگذرم. 5  ادامه دارد... .1- شورا 30،  میزان الحکم  ج3، ص246 و 254.2-شورا/30.3- فهرست غرر ص4254- حدید195- حدید 13و29.