گرچه امروز هیچ آمار نسبی و قطعی از سنجش حافظه جمعی و ماندگاری تاریخی آن در میان ملت‌های مختلف ارائه نشده است ولی بنا بر برخی شواهد، مردم ایران در این فهرست جایگاه نگران‌کننده‌ای ندارند.
از جمله شواهد، به هویت ممتاز و وابستگی عمیق ایرانیان به خاطره ملی خود می‌توان اشاره کرد که در این ریشه تاریخی، اشتراک نیرومندی میان ایرانیان وجود دارد.
این پیوند اجتماعی در درازای سرگذشت این مرزوبوم هرگز گسسته نشده و ملیت ایرانی در دیگر فرهنگ‌های مهاجم، هیچگاه هضم و ادغام نشده است بلکه این دیگران بودند که در فرهنگ ایرانی، شناسه تازه‌ای کسب کردند و با آن همراهی نمودند.
به‌عنوان نمونه، ایران در جنگ ششصد ساله با یونان هیچگاه گرفتار فرهنگی غنوصی یونانی نشد و دروازه‌های فرهنگی خود را حتی پس از غلبه اسکندر، بر روی بیگانه نگشود و از سویی مهاجمانی همانند مغول را در آغوش خود، پذیرفت و آنان را وادار به کوتاه آمدن در مقابل دیوار بلند گذشته این ملت کرد.
بر پایه مبانی مردم‌شناسی به هر میزان که دلبستگی یک ملت به هویت تاریخی قوی باشد حافظه جمعی و تاریخی آنان دارای بنیاد اساسی و تزلزل‌ناپذیر است و میراث تمدنی آنان به سادگی به تاراج نخواهد رفت.
ممکن است این حافظه تاریخی، خودآگاه نباشد ولی در ذهنیت این مردم جاری و ساری است که به ناگه در مقاطع مهم و سرنوشت‌ساز این کشور تبلوریافته و ایفای نقش می‌کند براستی ملتی با این‌همه تاخت‌وتاز در تاریخ کهنش، کینه‌ورزی و بدخواهی اجنبی در گذشته میهنش، تهاجم و یورش به خاک وطنش، چگونه می‌توان ادعا داشت، بدون یادآوری و پایبندی به گذشته پرافتخار خود، تاب‌آوری و پایداری داشته است؟
بله حافظه تاریخی اگر قراردادی و ساخته‌شده بدست جمعی محدود و بی‌نشان باشد در تاریخ پیش نخواهد آمد و در لابه‌لای اوراق دفتر تاریخ گم خواهد شد ولی حافظه‌ای که یک ملت ریشه‌دار در طول دوران مختلف بر حجم و عمق آن افزوده است همگام با تاریخ پیشروی خواهد داشت و تاریخ به او وفادار خواهد ماند.
گرچه ممکن است این حافظه تاریخی گاهی به‌واسطه نفوذ رسانه‌ای و فضاسازی غیر واقعی، دستکاری‌شده و دچار سرکوب و خاموشی کوتاه مدت شود ولی هیچگاه نابود شدنی نیست.
شاید نگرانی برخی روشنفکران و اندیشمندان ایرانی از گسست این حافظه در برخی مواقع و مواضع بجا باشد ولی باید بدانیم که این امری طبیعی است چراکه وقتی صحبت از حافظه و یادآوری باشد، فراموشی ناگهانی و پاره وقت نیز گاهی عارض می‌شود ولی آنچه مهم است سرعت یادآوری و قدرت اتصال شگرف ایرانیان به گذشته تاریخی خود در کمترین زمان است که کمتر نمونه تاریخی در عصر معاصر می‌توان برای آن یافت.
جواب سئوال دو:
در حال حاضر نمره سواد رسانه‌ای کشور بر پایه پژوهش‌هایی که در سال 94 صورت گرفته است ۱۲ از ۱۰۰ است که جای تأسف و نگرانی دارد
در چرایی کمبود دانش مایه رسانه‌ای باید اشاره شود که ما کاهش سواد رسانه‌ای و افت مقداری آن را نداشتیم چرا که حرکت به سوی ایجاد سواد رسانه‌ای در ایران شروعی دیرهنگام داشته و مدت زمان زیادی نیست که به صورت علمی و مدون بدان پرداخته‌شده است.
از اینرو جای خوشحالی است که جریان سواد رسانه در چند سال اخیر خیزش قابل قبولی داشته است و مؤسسات دولتی و حتی خصوصی فراوانی در این عرصه جدید فعال‌شده‌اند و موجی از امید و همگرایی را در میان دغدغه مندان انقلابی ایجاد کرده‌اند.
افزون بر کوتاهی در آغاز آموزش عمومی و نخبگانی، هنوز طرح جامع و تفصیلی در میان مراکز حکمران فرهنگی تهیه نشده و به نظر می‌رسد این بار نیز کُنشگران فرهنگی و داوطلب باید اقدامی درخور داشته باشند.
لازمه تصمیم‌گیری در سطح کلان مدیریتی، برپاداشتن گفتمان و راه‌اندازی جریان سواد رسانه‌ای در کشور است که این مهم در توان و ظرفیت گروه‌های مردم‌نهاد و نخبگانی موجود می‌باشد.
به‌هرحال علاوه بر دشواری‌های فوق، ارتباط نگرفتن با مجامع سواد رسانه‌ای در دیگر کشورها و پایش فعالیت‌های آنان، بومی‌سازی نکردن سواد رسانه، فقدان انگیزه سازی و ترغیب مردمی، عدم به‌کارگیری ظرفیت‌های عظیم نخبگانی و رسانه‌ای، بی‌اطلاعی مدیران دولتی و نداشتن سواد رسانه‌ای قابل قبول و غفلت آنان، کاهش نیافتن سن ضرورت برای سواد رسانه‌ای از دبیرستان به دبستان از جمله موانع جهش سواد رسانه‌ای در کشور است که باید بدان پرداخته شود.
جواب سئوال یک:
گرچه امروز هیچ آمار نسبی و قطعی از سنجش حافظه جمعی و ماندگاری تاریخی آن در میان ملت‌های مختلف ارائه نشده است ولی بنا بر برخی شواهد، مردم ایران در این فهرست جایگاه نگران‌کننده‌ای ندارند.
از جمله شواهد، به هویت ممتاز و وابستگی عمیق ایرانیان به خاطره ملی خود می‌توان اشاره کرد که در این ریشه تاریخی، اشتراک نیرومندی میان ایرانیان وجود دارد.
این پیوند اجتماعی در درازای سرگذشت این مرزوبوم هرگز گسسته نشده و ملیت ایرانی در دیگر فرهنگ‌های مهاجم، هیچگاه هضم و ادغام نشده است بلکه این دیگران بودند که در فرهنگ ایرانی، شناسه تازه‌ای کسب کردند و با آن همراهی نمودند.
به‌عنوان نمونه، ایران در جنگ ششصد ساله با یونان هیچگاه گرفتار فرهنگی غنوصی یونانی نشد و دروازه‌های فرهنگی خود را حتی پس از غلبه اسکندر، بر روی بیگانه نگشود و از سویی مهاجمانی همانند مغول را در آغوش خود، پذیرفت و آنان را وادار به کوتاه آمدن در مقابل دیوار بلند گذشته این ملت کرد.
بر پایه مبانی مردم‌شناسی به هر میزان که دلبستگی یک ملت به هویت تاریخی قوی باشد حافظه جمعی و تاریخی آنان دارای بنیاد اساسی و تزلزل‌ناپذیر است و میراث تمدنی آنان به سادگی به تاراج نخواهد رفت.
ممکن است این حافظه تاریخی، خودآگاه نباشد ولی در ذهنیت این مردم جاری و ساری است که به ناگه در مقاطع مهم و سرنوشت‌ساز این کشور تبلوریافته و ایفای نقش می‌کند براستی ملتی با این‌همه تاخت‌وتاز در تاریخ کهنش، کینه‌ورزی و بدخواهی اجنبی در گذشته میهنش، تهاجم و یورش به خاک وطنش، چگونه می‌توان ادعا داشت، بدون یادآوری و پایبندی به گذشته پرافتخار خود، تاب‌آوری و پایداری داشته است؟
بله حافظه تاریخی اگر قراردادی و ساخته‌شده بدست جمعی محدود و بی‌نشان باشد در تاریخ پیش نخواهد آمد و در لابه‌لای اوراق دفتر تاریخ گم خواهد شد ولی حافظه‌ای که یک ملت ریشه‌دار در طول دوران مختلف بر حجم و عمق آن افزوده است همگام با تاریخ پیشروی خواهد داشت و تاریخ به او وفادار خواهد ماند.
گرچه ممکن است این حافظه تاریخی گاهی به‌واسطه نفوذ رسانه‌ای و فضاسازی غیر واقعی، دستکاری‌شده و دچار سرکوب و خاموشی کوتاه مدت شود ولی هیچگاه نابود شدنی نیست.
شاید نگرانی برخی روشنفکران و اندیشمندان ایرانی از گسست این حافظه در برخی مواقع و مواضع بجا باشد ولی باید بدانیم که این امری طبیعی است چراکه وقتی صحبت از حافظه و یادآوری باشد، فراموشی ناگهانی و پاره وقت نیز گاهی عارض می‌شود ولی آنچه مهم است سرعت یادآوری و قدرت اتصال شگرف ایرانیان به گذشته تاریخی خود در کمترین زمان است که کمتر نمونه تاریخی در عصر معاصر می‌توان برای آن یافت.
جواب سئوال دو:
در حال حاضر نمره سواد رسانه‌ای کشور بر پایه پژوهش‌هایی که در سال 94 صورت گرفته است ۱۲ از ۱۰۰ است که جای تأسف و نگرانی دارد
در چرایی کمبود دانش مایه رسانه‌ای باید اشاره شود که ما کاهش سواد رسانه‌ای و افت مقداری آن را نداشتیم چرا که حرکت به سوی ایجاد سواد رسانه‌ای در ایران شروعی دیرهنگام داشته و مدت زمان زیادی نیست که به صورت علمی و مدون بدان پرداخته‌شده است.
از اینرو جای خوشحالی است که جریان سواد رسانه در چند سال اخیر خیزش قابل قبولی داشته است و مؤسسات دولتی و حتی خصوصی فراوانی در این عرصه جدید فعال‌شده‌اند و موجی از امید و همگرایی را در میان دغدغه مندان انقلابی ایجاد کرده‌اند.
افزون بر کوتاهی در آغاز آموزش عمومی و نخبگانی، هنوز طرح جامع و تفصیلی در میان مراکز حکمران فرهنگی تهیه نشده و به نظر می‌رسد این بار نیز کُنشگران فرهنگی و داوطلب باید اقدامی درخور داشته باشند.
لازمه تصمیم‌گیری در سطح کلان مدیریتی، برپاداشتن گفتمان و راه‌اندازی جریان سواد رسانه‌ای در کشور است که این مهم در توان و ظرفیت گروه‌های مردم‌نهاد و نخبگانی موجود می‌باشد.
به‌هرحال علاوه بر دشواری‌های فوق، ارتباط نگرفتن با مجامع سواد رسانه‌ای در دیگر کشورها و پایش فعالیت‌های آنان، بومی‌سازی نکردن سواد رسانه، فقدان انگیزه سازی و ترغیب مردمی، عدم به‌کارگیری ظرفیت‌های عظیم نخبگانی و رسانه‌ای، بی‌اطلاعی مدیران دولتی و نداشتن سواد رسانه‌ای قابل قبول و غفلت آنان، کاهش نیافتن سن ضرورت برای سواد رسانه‌ای از دبیرستان به دبستان از جمله موانع جهش سواد رسانه‌ای در کشور است که باید بدان پرداخته شود.
صفحه‌ها