سوال اخلاقی - مشاوره‌ای: معنای کرامت نفس در روایات و فرق آن با عزت نفس

سلام و عرض ادب خدمت شما کاربر محترم

ضمن تشکر از ارتباط شما با مجموعه

فرمودید که کرامت نفس یعنی چه.
کرامت نفس یعنی حس ارزشمندی که شخص به خود دارد. و این «خود» به همان «نفس مطمئنه» است که در درون هر کسی به امانت قرار داده شده که گاهی این خود آگاهی و حس ارزشمندی به خاطر گناه و هوای نفسی که نفس مطمئنه رو احاطه می کند از خود آدم مکتوم می ماند، به قول معروف خود شخص مانع دیدن این «خود واقعی» میشود. منیتها و غرور و هوس ها مانع می شوند که طرف بتونه خود واقعیش رو پیدا کنه. که در موقعیت های مثل اضطرار و چالشهای ناگهانی که شخص  نه از خود امیدی دارد و نه از دیگری، این حجاب ها و موانع بر طرف میشه و توجهش به خدا معطوف میشه. که در قران کریم چنین موقعیتی به طور مثال هنگام وقوع طوفانهای دریایی آمده است.

کرامت نفس رو اگر بخواهیم در قالب مثال بیاریم مثل یک قطعه طلاست که ارزشمند است. کسی از این طلا استفاده بهینه می کند که حس و علم ارزشمندی نسبت به طلا داشته باشد. و الا کسی که چنین علم و حسی نداشته باشد ممکنه این طلا رو در قبال یک پاکت خوراکی عوض کند. مثل دختربچه ای که گوشواره طلای خودش رو با یک خوراکی عوض می کند.

کرامت نفس مترادف عزت نفس هستش که جز از راه تقوا و مجاهده با نفس حاصل نمیشه. همانطور که خدا در قران می فرماید «ان اکرمکم عند الله اتقاکم؛ ارزشمندتر و بزرگمنش ترین شما کسی است که بیشتر اهل تقوا باشد». کسی که کرامت نفس داشته باشد رفتارهای کریمانه و بزرگ منشانه منعکس میشه. و از اون طرف کسی که کرامت نفس نداشته باشه و برای خودش ارزشی قائل نباشه ممکنه اهل هر کاری باشه و خودش رو هزینه هر کاری بکنه.

اما کرامت نفس با اعتماد به نفس متفاوت است. اعتماد به نفس حس قوت و قدرتی است که شخص در مواجه با چالشهای زندگی می تواند در خود درک کند. و لو اینکه این شخص برای خودش ارزشی قائل نباشد. مثلا همین اعتماد به نفس ممکن است در جهت شر و گناه بکار گرفته شود، که دقیقا بر علیه کرامت نفس باشد. مثل کسی که دزدی می کند اگر اعتماد به نفس نداشت انگیزه ای برای ارتکاب گناه نداشت. اما در عین حال کسی که با کمال اطمینان مرتکب یک ناهنجاری میشه (مثلا خانمی که با تمام جسارت بی حجاب است) دقیقا بر علیه کرامت نفسانی خودش اقدام خواهد کرد. چنین خانمی برای خودش یک ارزش متعالی قائل نیست که خودش رو ابزاری برای تامین شهوت بصری مردها قرار می دهد، و چون «خود واقعی» اش را فراموش کرده از بدن خود ابزاری برای اثبات و نشان دادن خود بهره می برد.
امیدوارم به جواب مفیدی رسیده باشید
موفق و پیروز باشید