غزوه خیبر از مهمترین غزوه‌های پیامبر صلیاللهعلیهوآله در مقابل یهودیان خیبر بود که با فتح قلعه‌های خیبر به دست امیرالمؤمنین علیه‌السلام، اسلام پیروز شد.
غزوه خیبر در سال هفتم هجری و به منظور خلع سلاح عاملان فساد و از بین بردن قلعه‌های یهودی‌نشین خیبر اتفاق افتاد و بنا بر نقل برخی تواریخ در روز 24 رجب، قلعه‌های خیبر به دست امیرالمؤمنین علیه‌السلام فتح شد.
جایگاه امیرالمؤمنین علیه‌السلام در غزوه خیبر
شجاعت و رشادت‌های امیرالمؤمنین علیه‌السلام در جنگ خیبر از رخدادهای مهم این غزوه به شمار می‌رود که گویای جایگاه خاص حضرت در فتح خیبر است.
یهود، سرسخت‌ترین دشمن
قرآن کریم شدت دشمنی یهودیان با مسلمانان را چنین بیان می‌کند: «لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَةً لِلَّذينَ آمَنُوا الْيَهُودَ»؛[1] «به یقین یهودیان را سرسخت‌ترین مردم در کینه و دشمنی نسبت به مؤمنان خواهی یافت»؛ زیرا آنان همواره باعث آشوب‌های نظامی، تحریکات و جنگ‌افروزی‌ها علیه مسلمانان می‌شدند؛ همان‌گونه که امروزه فرزندان همان نسل راه آنان را ادامه می‌دهند و مردم مظلوم فلسطین را به خاک و خون می‌کشند.
تنها امیرالمؤمنین علیه‌السلام بود که توانست بر یهودیان خیبر غلبه پیدا کند و با ظهور امام زمان علیه‌السلام، همه یهودیان معاند ریشه‌کن خواهند شد.
فتح خیبر به دست حضرت
خیبر منطقه‌ای بود که از دژها و قلعه‌های محکم هفتگانه بزرگ و کوچک تشکیل می‌شد. که نخستین آن‌ها قلعه «ناعم» بود که از محکم‌ترین و دشوارترین قلعه‌ها به شمار می‌رفت.[2]
پیامبر ابتدا یکی پس از دیگری مدعیان خلافت را به میدان فرستاد؛ ولی هر کدام بعد از روبه‌رو شدن با تیرباران دشمن، بدون اینکه کاری از پیش ببرند، با سرافکندگی برگشتند. در این هنگام پیامبر جمله تاریخی خویش را فرمود: «لَاعْطِیَنَّ الرّایَةَ غَداً رَجُلًا یُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسوُلُهُ یَفْتَحُ اللَّهُ عَلی یَدَیْهِ لَیْسَ بِفَرارٍ»؛[3] «همانا فردا پرچم را به دست مردی می‌سپارم که خدا و رسولش او را دوست دارند و خدا پیروزی را در دستان او قرار داده است و هیچ‌گاه فرار کننده نیست» و امیرالمؤمنین علیه‌السلام، دارای چنین صفات بود.
نخستین مبارزان در خیبر
نخستین کسی که از یهودیان به جنگ مسلمانان آمد، حارث برادر مرحب خیبری بود، وی چنان شهرتی در جنگ‌آوری داشت که مسلمانان با دیدن او، پا به فرار گذاشتند؛ ولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام با او جنگید و او را به هلاکت رساند.[4]
سپس مرحب خیبری با کلاه خود سنگی، رجز خوانان به میدان آمد، امیرالمومنین علیه‌السلام نیز بعد از پاسخ به رجزهایش، او را نیز به هلاکت رساند.[5] سپس با کندن درب قلعه، پیروزی را برای مسلمانان به ارمغان آورد.
خود حضرت دراین‌باره می‌فرماید: «من در خیبر را از جا کندم و به جای سپر به کار بردم... مردی پرسید: آیا سنگینی آن را احساس نمودی؟ گفتم به همان اندازه سنگینی که از سپر خود احساس می‌کردم».[6]
امیرالمؤمنین(ع) صاحب رایت
امام باقر علیه‌السلام فرمود: زمانی که امیر مومنان به شهادت رسید، امام مجتبی علیه‌السلام در مسجد کوفه بعد از ثنای الهی و صلوات بر پیامبر صلی‌الله‌وآله فرمود: ای مردم! در این شب، مردی از میان رفته که پیشینیان بر او سبقت نگرفتند و پسینیان به او نرسند: «إِنَّهُ كَانَ لَصَاحِبَ رَايَةِ رَسُولِ اللَّه صلیاللهعلیهوآله»؛ «او پرچمدار و صاحب رایت(پرچم) رسول خدا صلیاللهعلیهوآله بود» که جبرئیل در طرف راست و میکائیل در طرف چپش بودند. او از میدان برنمی‌گشت، جز اینکه خدا به وی فتح و پیروزی می‌داد.[7]
پی نوشت:
[1]. مائده: 82.
[2]. واقدی، محمدبن عمر، المغازی، نشردانشگاهی، ج2، ص652.
[3]. همان، ج2، ص653.
[4]. همان، ج2، ص654.
[5]. ابن سعد، محمد، طبقات‌الکبری، دارالکتب، ج2، ص85.
[6]. شیخ مفید، محمدبن محمد، الارشاد، مؤسسةآل‌البیت، ج1، ص128.
[7]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، اسلامیه، ج1، ص457.