اگر مؤمنان در جامعه با مدیران غیرمسئول و بی‌تقوا مواجه هستند، این احتمال وجود دارد این وضعیت به دلیل آزمایش و بلا از سوی خداوند باشد؛ زیرا انجام یا ترک برخی از کارها از سوی مؤمنان نزد خداوند مبغوض است و آزمایش و بلا می‌تواند تلنگر و زنگ هشداری برای انسان باشد.
خداوند دنیا را آفرید و انسان را در آن جای داد تا زندگی دنیایی خویش را سامان دهد و مهم‌تر از آن، سکوی پرتابی برای رسیدن به درجات بالای اخروی باشد. انسان مؤمن آگاه است که هیچ‌گاه نمی‌تواند به راحتی مطلق و همه‌جانبه در دنیا دست پیدا کند و می‌داند که آرامش و آسایش تمام مردم در دنیا، نسبی است؛ به این معنا که خداوند برای هر انسانی در زندگی دنیایی، بر اساس شرایطی که دارد، زحمت و رنج در نظر گرفته است.
آگاهی از این نکته مهم و آمادگی در برابر آن، باعث ایجاد یک تفاوت ریشه‌ای میان مؤمنان و خداناباوران در زندگی دنیایی شده است. مؤمنان -بر خلاف کفار- با تکیه بر آیات قرآن باور دارند که نقصان و مصیبت در جوانب مختلف زندگی، خواه جانی، خواه مالی رخ خواهد داد و بهترین گزینه در برابر مصیبت، صبر در برابر تقدیر الهی است.[1] امیرالمؤمنین فرمودند: «بلاء برای ظالمان، ادب است و برای مؤمن، امتحان و آزمایش محسوب می‌شود».[2]
هرچند امتحان و آزمایش‌ها توسط خداوند ایجاد می‌شود، اما یکی از الطاف و نعمت‌های مهم الهی برای مؤمنان آن است که آنها را از عوامل و زمینه‌های بلا و امتحان آگاه کرده است. در آیات قرآن و احادیث معصومان علیهم‌السلام اشاره شده که کوتاهی مؤمنان نسبت به برخی موارد، باعث ایجاد بلا در زندگی آنها می‌شود.
برای نمونه، خاتم الانبیاء صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمودند: «آنگاه که در امت مسلمان، عمل فحشا و زنا گسترش پیدا کند، مرگ ناگهانی میان مردم نیز افزون می‌گردد؛ اگر کاسبان در تجارت، کم‌فروشی کنند، خشک‌سالی و قحطی به آنان روی می‌آورد؛ اگر ارتباط و پیوند خود را با خویشان و اقوام قطع کنند، اموال و دارایی‌های آنان در اختیار افراد شرور قرار می‌گیرد؛ اگر مسلمانان به امر به معروف و نهی از منکر اهمیت ندهند و از عالمان پرهیزکار پیروی نکنند، خدا به عنوان بلا، افرادی شرور و نابکار را بر آنان مسلط می‌سازد».[3]
مسئولان ناشایست و بیداری از غفلت
گاه در گوشه و کنار جامعه مسلمان، عملکرد ناشایستی از مدیران و مسئولان حکومتی مشاهده می‌شود و این وضعیت اصلا سزاوار و در شأن یک جامعه دینی نیست. بی‌تردید این افراد و هر کسی در برابر اعمال و رفتار خود در پیشگاه خداوند بازخواست می‌گردد، اما این احتمال وجود دارد که خداوند برای آگاه ساختن جامعه مسلمانان از مسیر خطایی که در پیش گرفتند، افرادی ناشایست را بر آنان مسلط ساخته تا بدین روش از خواب غفلت بیدار شده و به دنبال یافتن مسیر صحیح بندگی و اطاعت خداوند باشند.
پی‌نوشت:
[1]. بقره، 155-156.
[2]. مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، ج78، ص198، دار إحياء التراث العربي.
[3]. کلینی، محمد، الكافي، ج2، ص374، اسلامیة.