به گزارش گروه اينترنتي رهروان ولايت به نقل از خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد حبیبیان، عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در پاسخ به این پرسش که« چه کنیم که ریشهٔ ربا در جامعه قطع شود؟» با بیان حرمت شدید ربا در اخبار و روایات اسلامی گفت: ربا به معنای زیاده همراه با شرط است و اخبار زیادی بر حرمت آن دلالت می‌کند و هر چه عنوان زیاده در قرض بر آن صدق کند، حرام است.
وی ادامه داد: ما دو نوع ربا داریم، که مرحله اول آن ربای در معامله است که در روایات ما به شش مورد آن اشاره شده است، شهید مطهری در این باره تعبیر زیبایی دارند، ایشان بر این عقیده‌اند که خداوند ربای معامله ای را حرام کرده‌اند که وارد ربای قرضی به طور اولی نشویم.
سنت قرض‌الحسنه افزایش یابد
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: نوع دیگر ربای در قرض است که مورد ابتلاء جامعه است، و اگر شخص با شرط، زیاده بگیرد، حرام است، البته گاهی می‌شود که صاحب مال هیچ پولی دریافت نمی‌کند و این یک سنت حسنه است که قرض دادن به همین معنا است و باید این سنت ترویج پیدا کند.
وی افزود: اگر در ربای قرضی در وقتی که تورم نیست، زیاده گرفته شود، این ربا و حرام است، اما بحث اصلی در موقع تورم است که در زمانی که قدرت خرید کاهش می‌یابد و قیمت‌ها تغییر می‌کند، آیا باز هم این زیاده گرفتن حرام است؟
قدرت خرید در ربا نقش دارد
حجت الاسلام حبیبیان با اشاره به رأس المال در ربای قرضی تصریح کرد: در ابتدا باید مسأله تورم حل شود، سؤال اینجا است که ما چه چیزی را قرض داده‌ایم، پول یا قدرت خرید را، چه چیزی باید برگردد و در اینجا اختلاف است.
وی ادامه داد: شهید صدر در چندین سال پیش، مسأله ماهیت پول را مطرح کردند، و در این سال‌ها نیز اشخاصی مانند سید محمود هاشمی و آقای بجنوردی و دیگران، بحث‌ها زیادی درباره ماهیت پول و قدرت خرید داشته‌اند، رأس المال در مسأله ربا نقش دارد و باید تبیین شود که چگونه می‌توان با وجود تورم بهره زیادی گرفت که ربا نباشد.
ماهیت قرض دگرگون شده است
عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی بیان داشت: شخصی که دارای سرمایه است، بدون شک توانایی انجام کارهای زیادی را داشته است که با آن سرمایه‌اش انجام دهد، ولی الآن دنبال قدرت خرید پولش است و برای او مهم است که سرمایه‌اش با همان قدرت به او بازگردد، پس حالا که تورم به وجود آمده است، بحث ربا پیش می‌آید.
وی تأکید کرد: در جامعه ما ماهیت قرض دگرگون شده است، قرض یک نوع ایثار است، اما اگر در بانک‌ها به نام قرض‌الحسنه، پولی با بهره بانکی پرداخت شود، این قرض‌الحسنه نیست، در بانک مسأله سود و بهره است و اگر در صندوق قرض‌الحسنه نیز چنین باشد، فرقی با دیگر بانک‌ها نمی‌کند و فقط عنوان قرض‌الحسنه را یدک می‌کشند.
حجت الاسلام حبیبیان ادامه داد: از بانک انتظار سود و بهره دادن است، ولی از صندوق قرض‌الحسنه چنین انتظاری نیست، در بانک‌ها نیز بخش قرض‌الحسنه ضعیف است و باید به آن توجه جدی شود.
مسأله تفکیک نهادها در جامعه اصلاح شود
وی با اشاره به تفکیک نهادها در جامعه گفت: در جامعه ما هر نهادی کار مشخصی باید انجام دهد، ولی می‌بینیم که بعضاً در برخی از نهادها کارهایی صورت می‌گیرد که با ماهیت آن نهاد سازگاری ندارد، صدقه دادن، وظیفه کمیته امداد است و باید فقط در امور ایثاری فعالیت کند، از طرف دیگر کار صندوق قرض‌الحسنه دادن پول بدون عوض است که در این صندوق‌ها چنین کاری به ندرت صورت می‌گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: مضاربه و مشارکت نیز کار بانک‌ها است و ربطی به قرض‌الحسنه ندارد، نباید نهادها با هم مخلوط شوند، عرصه‌های فعالیت به ویژه در صندوق‌های قرض‌الحسنه دچار نقص شده است و به جای ترویج فرهنگ قرض، دچار بهره و سود بانکی شده‌اند.
ضرورت پژوهش درباره ماهیت پول
عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی بیان داشت: اگر بخواهیم مسأله ربا در جامعه حل شود، در مرحله نخست می‌بایست حریم‌ها درست تعریف شود و مفهوم قرض دادن به نحو مطلوب تبیین شود، هر معامله سر جای خودش انجام شود تا ربا به خوبی شناخته شود.
وی افزود: باید در مورد ماهیت پول و خود پول پژوهش‌های کاربردی صورت گیرد تا بحث بهره و سود در شرایط تورم حل شود، حریم ربا را تعریف کنیم تا مکلفین جامعه اسلامی ربا را شناخته و از آن دوری کنند.
حجت الاسلام حبیبیان ادامه داد: تداخل بین مضاربه، قرض و مانند آن باید حل شود، در بین مراجع تقلید نمی‌توان فتوایی پیدا کرد که قدرت خرید باید جبران شود و این یکی از مواردی است که باید درباره آن تحقیق کرد.
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان تصریح کرد: در حال حاضر، در مورد مهریه زن، بحث تورم اجرا می‌شود و لازم است که تورم در قرض نیز مورد بررسی قرار گیرد، اگر ماهیت پول مشخص شود، تا حد زیادی مطالب شهید صدر نیز منقح می‌شود، باید سعی شود در حوزه‌های علمیه ماهیت پول مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا مسأله ربا نیز حل شود.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، دو پرسش از این پرسش‌ها مربوط به موضوع دروغ بود.
گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگی‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطی به طور کامل نیستیم؟
حد زادوولد در جامعه ما چیست؟
الگوی تفریح سالم چیست؟
نوع معماری در جامعه ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهای ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری در میان بعضی از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخی از مردم چیست؟
انضباط اجتماعی در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کاری در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخی از حرف‌های خوب، ایده‌های خوب، در حد رؤیا و حرف باقی می‌ماند؟
چه کنیم که ریشهٔ ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیاری از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان روی آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صلهٔ رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟ چقدر درست است؟
طراحی لباسمان چقدر متناسب با نیازهای ما و عقلانی و منطقی است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوییم؟
بعضی‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری و نا بردباری در میان بعضی از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفی در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌های اداری ما کم است؟
چرا در بعضی از شهرهای بزرگ، خانه‌های مجردی وجود دارد؟ این بیماری غربی چگونه در جامعه ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشی خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟