آداب دعا

در این جلسه برخی از آداب دعا کردن مطرح شد:

خاضع بودن

در محجه البیضا روایتی است که اگر خداوند متعالی بنده ای را دوست داشته باشد او را مبتلا می کند تا تضرع و گریه و زاری انسان مومن را بشنود.
اذا احب الله تعالی عبدا، ابتلاه حتی یسمع تضرعه [1]
یا موسی مرا مانند غریقی که در حال غرق شدن است مرا بخوان. قلبت را برای من پاکیزه کن و ذکر را در جای پنهانی داشته باش و...در حضور من خاضع باش [2]

گریه کردن
یکی از شروط دعا گریه کردن است.
چون در این حالت قلب انسان رقّت پیدا می کند و روشن می شود و این حالت ارزشمند است.
امام صادق(علیه اسلام) می فرماید: هرگاه چشمهایت اشکبار شد ( تا دیر نشده و فرصت از دست نرفته ) این حالت را دریاب. [3]
یا در روایت دیگر می فرماید : ما من شیء الا و له کیل او وزن الا الدموع. فان القطره منها تطفیء بحارا من النار؛ هر چیزی وزنی دارد مگر اشک؛ چرا که یک قطره اشک دریاهایی از آتش را فرو می نشاند[4]
در سوره مریم خداوند بعد از آنکه اسامی چند تن از انبیا را نام می برد می فرماید:
اولئک الذین انعم الله...اذا تتلی علیه آیات الرحمن خروا سجداً و بکیا : وقتی آیات قرآن بر آنها تلاوت می شد سجده می کردند و گریه می کردند [5]
در سوره اسرا آمده است : قل امنوا به او لا تومنوا...یخرون للاذقان سجدا و یخرون للاذقان یبکون... به مشرکین بگو چه ایمان بی آورید چه ایمان نیاورید به کسانی که از قبل علم و دانش داده شده است، وقتی قرآن بر آنها خوانده می شود مجذوب قرآن شده به خاک می افتادند و از خشیّت الهی گریان می شدند. [6]
در سوره مائده آمده : وَإِذَا سَمِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرَى أَعْينَهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ؛ و هر زمان آياتي را که بر پيامبر (اسلام) نازل شده بشنوند، چشمهاي آنها را مي‌بيني که (از شوق) اشک مي‌ريزد، بخاطر حقيقتي که دريافته‌اند [7]
پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله می فرمایند: خداوندا به من دو چشم اشکبار عطا کن [8]
در رابطه با امیر مومنان علی (علیه السلام ) هم آمده که: هو البکاء فی المحراب لیلا هو الضحاک اذا اشتدالضراب [9]

به زبان آوردن
شرط دیگر به زبان اوردن دعاست.
در روایات اشاره شده است که خداوند می داند حاجات انسان را در موقع دعا اما دوست دارد اسن صدا را بشنود.

ابراز دعا با صوت متعادل
در سوره اسرا آمده است: وَ لا تَجْهَرْ بِصَلاتِكَ وَ لا تُخافِتْ بِها وَ ابْتَغِ بَینَ ذلِكَ سَبیلاً [10]
نقل شده است جمعی از مسلمانان ملازم رکاب پیامبر صلوات الله علیه بودند نزدیک مدینه با صدای بلند تکبیر می گفتند حضرت فرمودند مردم چرا سرو صدا می کنید کسی را که می خوانید نه غایب است و نه نعوذ بالله کر است در بین شماست او بین شما و گردنهای مرکب شماست
کنایه از اینکه خیلی نزدیگ است.

شمردن گناه و اعتراف به گناه
امام صادق (ع) می فرماید : از آداب دعا ستایش خدا و ثناء بر او و سپس اقرار به گناه است و بعد خواستن حاجت [11]

پی نوشتها:
[1] المحجه البيضا ج 2 ص 293
[2] اصول کافی ج 1 ص 138
[3] کافی ج 2 حدیث 478
[4] کافی ج 2 ص 482
[5] سوره مریم آیه 58
[6] سوره اسراء آیه 107 و 109
[7] سوره مائده آیه 83
[8] محجه البیضاء ج 7 ص 280
[9] الرسالة العلوية في فضل أمير المؤمنين عليه السلام على سائر البرية، المقدمة، ص: 14
[10] سوره اسرا آیه 110
[11] کافی ج 2 ص 122

خلاصه ای از بیانات استاد طاهری در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 92/06/17