حق مادر

در ادامه مباحث گذشته که به بحث در رابطه با مقام مادر پرداخته شد. در این جلسه اشاره شد به آثار و برکات احترام به مادر.

در روایات آثار مختلفی ذکر شده است که به برخی از آنها اشاره می شود :

1-استجابت دعای مادر
از حضرت امام سجاد ع روایت شده است که شخصی به حضور رسول اکرم شرفیاب شد و عرض کرد :
فَقَالَ یا رَسُولَ اللَّهِ مَا مِنْ عَمَلٍ قَبِیحٍ إِلَّا قَدْ عَمِلْتُهُ فَهَلْ لِی مِنْ تَوْبَه فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص فَهَلْ مِنْ وَالِدَیكَ أَحَدٌ حَی قَالَ أَبِی قَالَ فَاذْهَبْ فَبَرَّهُ قَالَ فَلَمَّا وَلَّی قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ كَانَتْ أُمُّهُ؛
شخصی عرض کرد که یا رسول الله من هر گناهی رو در این عالم انجام داده ام آیا راهی به سوی توبه دارم؟
فرمودند : والدین تو زنده اند؟
گفت بله پدرم زنده است
فرمودند : برو به ایشان نیکی کن و وقتی رفت پیامبر فرمودند اگر مادرش زنده بود تاثیر بیشتری داشت!

2- آماده شدن بهشت برای شخص : وقتی پیامبر صلوات الله علیه می فرمایند بهشت زیر پای مادران است یعنی اگر خود را در برابر مادر کوچک کنیم بهشت را بدست آوردیم.

3- حق مادر بالاتر از جهاد :
شخصی حضور پیامبر رسید و عرض کرد یا رسول الله من جوانی هستم که خیلی با نشاطم و جهاد را خیلی دوست دارم اما مادری دارم که دوست ندارد از او دور باشم. پیامبر صلوات الله علیه فرمودند: برگرد و نزد مادرت باش. قسم به خدایی که مرا به نبوت بر انگیخت انس تو به مادرت از یک سال حضور تو در میدان جهاد بهتر است [2]

4 - حق مادر مهم ترین حق
حضرت امام رضا ع می فرمایند:
وَ اعْلَمْ أَنَّ حَقَّ الْأُمِّ أَلْزَمُ الْحُقُوقِ وَ أَوْجَبُ لِأَنَّهَا حَمَلَتْ حَیثُ لَا یحْمِلُ أَحَدٌ أَحَداً وَ وَقَتْ بِالسَّمْعِ وَ الْبَصَرِ وَ جَمِیعِ الْجَوَارِحِ مَسْرُورَه مُسْتَبْشِرَه بِذَلِكَ فَحَمَلَتْهُ بِمَا فِیهِ مِنَ الْمَكْرُوهِ الَّذِی لَا یصْبِرُ عَلَیهِ أَحَدٌ وَ رَضِیتْ بِأَنْ تَجُوعَ وَ یشْبَعَ وَ تَظْمَأَ وَ یرْوَی وَ تَعْرَی وَ یكْتَسِی وَ تُظِلَّهُ وَ تَضْحَی فَلْیكُنِ الشُّكْرُ لَهَا وَ الْبِرُّ وَ الرِّفْقُ بِهَا عَلَی قَدْرِ ذَلِكَ وَ إِنْ كُنْتُمْ لَا تُطِیقُونَ بِأَدْنَی حَقِّهَا إِلَّا بِعَوْنِ اللَّه‏ [3]

یا امام باقر ع در مورد اهمیت حق مادر می فرمایند ؟
موسی بن عمران به خدا گفت مرا سفارش کن تا سه بار خدا فرمودند تو را به خودم سفارش می کنم و در دفعه چهارم فرمود سفارش می کنم به مادر. دوباره گفت مرا بعد همه اینها وصیتی بکن. خداوند فرمودند : اوصیک بامک بعد سه بار سفارش به مادر خداوند فرمودند سفارش می کنم به پدرت. گو اینکه نیکوکاری ره سه قسمت کن یک قسمت را به پدر و دو قسمت را به مادر اختصاص بده [4]

وَ قِیلَ لِعَلِی بْنِ الْحُسَینِ ع أَنْتَ أَبَرُّ النَّاسِ بِأُمِّكَ وَ لَا نَرَاكَ تَأْكُلُ مَعَهَا قَالَ أَخَافُ أَنْ تَسْبِقَ یدِی إِلَی مَا سَبَقَتْ عَینُهَا إِلَیهِ فَأَكُونَ قَدْ عَقَقْتُهَا؛ امده است امام سجاد علیه السلام هیچگاه با مادرش بر سر یک سفره نمی نشست علت را پرسیدند فرمودند بخاطر حرمت و احترام به مادر است. می ترسم از اینکه دستم را در سفره به سوی چیزی دراز کنم که چشم مادرم به آن باشد. [5]

5 - پاسخ مادر در نماز مستحبی
پیامبر ص می فرمایند ا گر در نماز مستحبی بودی و پدرت صدایت کرد حق نداری نماز را قطع کنی اما اگر مادر صدایت کرد موظفی نمازت رو بشکنی و جواب مادرت را بدهی [6]

6 - عدم امکان تشکر از مادر
پیامبر ص فرمودند :
عَنْهُ ص قِیلَ یا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ الْوَالِدِ قَالَ أَنْ تُطِیعَهُ مَا عَاشَ قِیلَ وَ مَا حَقُّ الْوَالِدَه فَقَالَ هَیهَاتَ هَیهَاتَ لَوْ أَنَّهُ عَدَدَ رَمْلِ عَالِجٍ وَ قَطْرِ الْمَطَرِ أَیامَ الدُّنْیا قَامَ بَینَ یدَیهَا مَا عَدَلَ ذَلِكَ یوْمَ حَمَلَتْهُ فِی بَطْنِهَا؛ شخصی نزد پیامبر صلوات الله علیه امد پرسیدند حق پدر چیست؟ فرمودند تا زمانی که زنده است از او اطاعت کنید و پرسیدند حق مادر چیست ؟ بعد دو بار هیهات ، هیهات فرمودند اگر انسان به عدد ریگهای بیابان وقطرات باران و ایام روزگاران در مقابل مادر بایستد و او را اطاعت کند به اندازه یک روز در دوران حمل، حق اورا ادا نکرده است [7]
در ادامه روایت دیگری هم اشاره شد که در مورد حق مادر و اهمیت ویژه او بود:
که وقتی جوان نمی توانست شهادتین بدهد، بواسطه رضایت مادر زبانش باز شد، و شهادتین بر زبان او جاری شد! [8]

پی نوشتها:

[1] بحار الأنوار ج ‏71 ص 82
[2] اصول کافی ج 2 ص 163
[3] بحار الأنوار ج‏71 ص77
[4] وسائل الشيعة ج‏21 ص 492
[5] وسائل الشيعة ج‏24 ص264
[6] مستدرک الوسایل ج 15 ص 66
[7] عوالي اللئالي  ج‏1 ص 269
[8] تفسير روح البيان ج 4 ص 314

خلاصه ای از بیانات استاد طاهری در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 92/07/07