طالبان که به‌عنوان نماینده سیاسی اکثریت قومیت‌های افغانستان پس از چیره شدن بر این کشور به موضوعی بغرنج برای دیپلمات‌های دیگر کشورها تبدیل شدند، راهبرد تعامل تهران با سیطره یافتگان بر کابل نیز از سوی برخی گروه‌های مذهبی همیشه به چالش کشیده می‌شد اما دیدار اخیر علمای افغانستان با مرجعیت شیعیان در نجف و قم و تائید مواضع آن‌ها نشان داد که جمهوری اسلامی ایران مسیر درست را طی کرده است.
قبضه کردن قدرت از سوی طالبان اتفاق ناخوشایندی بود که برخورد هوشمندانه شیعیان افغانستان و جمهوری اسلامی ایران را می‌طلبید. نه‌تنها کشورمان بلکه دیگر کشورها نیز با پدیدار شدن وضعیت جدید که گویا ثبات هم دارد، به فکر تأمین منافع خویش از راه تعامل و برقراری ارتباط با طالبان برآمدند. در این میان جمهوری اسلامی ایران استثنا نبوده و به‌موازات تحرکات دیپلماتیک دیگر قدرت‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای، دیپلمات‌های خود را در کابل حفظ و آنان را برای کمک به برون‌رفت از شرایط خطیر کنونی، با اعزام آقای قمی به‌عنوان نماینده ویژه ایران در امور افغانستان مساعدت نمود .
اقدامات مسالمت‌جویانه و خیرخواهانه کشورمان که افزون به کمک به طرف افغانستانی، می‌توانست به حفظ و ارتقا موقعیت کشورمان منجر شود، همیشه با انتقادهایی مواجه بوده است. بیشتر این موضع‌گیری‌های منفی از سوی جریانات مذهبی شیعه و تندرو، غرب‌گرایان و تخطئه کنندگان همیشگی سیاست‌های برون‌مرزی کشورمان صورت می‌گرفت.
اما همگام شدن شیعیان افغانستان با جمهوری اسلامی و قدم گذاشتن آن‌ها در مسیر تعامل دوسویه با طالبان نشان داد که تهران گزینه بهتر را انتخاب کرده است. در این راستا طی چند روز گذشته شاهد دیدار جمعی از علمای شیعه افغانستان از قم و نجف و گزارش آن‌ها از روند جاری در افغانستان بودیم، در این میان دیدار آن‌ها با آیت‌الله‌العظمی سیستانی از اهمیت بیشتری برخوردار بود؛ چراکه رهنمودهای این مرجع دینی به‌نوعی تائید روند فعلی و نحوه مواجه ایران و شیعیان با گروه طالبان بود. هیئت عالی‌رتبه شورای علمای شیعه افغانستان در این دیدار، اوضاع جاری کشور افغانستان و موضع شورای علما را بیان کردند.
آیت‌الله سیستانی در این دیدار که با هیئت عالی‌رتبه شورای علمای شیعه افغانستان صورت گرفت سفارش کردند در این شرایط ایجاب می‌کند که شیعیان راه محبت و مودت و مراوده را در پیش بگیرند و با حکومت سرپرست، مشی مسالمت‌آمیز را اتخاذ کنند تا از این طریق بتوانند حقوق مردم را پیگیری نمایند و راه درست و عاقلانه همین است که شورای علما در پیش‌گرفته است. آیت‌الله سیستانی در بخشی از سخنان خود در رابطه با تحکیم اخوت اسلامی بین برادران شیعه و سنی و ایجاد الفت و محبت بین پیروان مذاهب اسلامی در افغانستان تأکید ویژه و خاص کردند.[1]
سید حسین عالمی بلخی عضو مجلس علمای شیعه افغانستان گفته است این دیدارها به ابتکار مجلس علمای شیعه افغانستان و با توجه به انتشار اخبار ضدونقیض در مورد وضعیت کنونی افغانستان در خارج از کشور، به‌ویژه در بین مراجع شیعه در مشهد، قم و نجف اشرف، ترتیب داده‌شده است. عالمی بلخی افزوده است که پیام اصلی علمای افغانستانی در این دیدارها توجیه رویکرد «خردمندانه، معتدل و به‌دوراز افراط شورای علمای شیعه افغانستان در رابطه با رویدادهای جاری و وضعیت کنونی کشور» بوده که با همراهی و تائید تمامی علمای قم همراه شده است.[2]
بی‌گمان تائید و تأکید آیت‌الله سیستانی بر رویه معتدلانه مجلس علمای شیعه افغانستان در رویارویی با حکومت طالبان، از اهمیت بسیاری برخوردار است و نشان می‌دهد مواجه جمهوری اسلامی برآمده از عقلانیت بوده و در مورد آن یک اتفاق‌نظر وجود دارد.
پی‌نوشت:
1. شفقنا: https://b2n.ir/p63228.
2. آواپرس: https://b2n.ir/b84172.