آفرینش همه تنبیه خداوند دل است

آفرینش همه تنبیه خداوند دل است .

بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار *** خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار

در صبح زود اولین روز بهار که طول شب و روز آن یکسان است، رفتن به صحرا و تماشا کردن گل‌های زیبای بهاری لذت بخش است.

آفرینش همه تنبیه خداوند دل است *** دل، ندارد که ندارد به خداوند اقرار

تمام پدیده‌های آفرینش برای آگاه کردن انسان‌ها است و اگر کسی وجود خدا را انکار کند و به خدا ایمان نیاورد، ذوق و احساسی ندارد.

این همه نقش عجب، بر در و دیوار وجود *** هر که فکرت نکند، نقش بود بر دیوار

هر کسی که با این همه نقش و پدیده‌های عجیب هستی به آفریننده آن‌ها فکر نکند، مانند عکس و تصویری روی دیوار است و احساس و روح ندارد.

کوه و دریا و درختان، همه در تسبیح‌اند *** نه همه مستمعی، فهم کنند این اسرار

کوه و دریا و درختان (همه موجودات) در حال نیایش خداوند هستند، اما هر شنونده‌ای این راز را درک نمی‌کند.

خبرت هست که مرغان سحر می‌گویند: *** آخر ای خفته، سر از خواب جهالت، بردار؟

آیا خبر داری که پرندگان سحری به هنگام صبح می‌گویند: ای انسان غافل، از بی‌خبری و نادانی رها شو.

تا کی آخر چو بنفشه، سر غفلت در پیش؟ *** حیف باشد که تو در خوابی و نرگس، بیدار

تا کی می‌خواهی مانند گل بنفشه در غفلت و نادانی به سر ببری؟‌ حیف است که تو بی‌خبر و غافل باشی و گل نرگس بیدار و آگاه باشد.

که تواند که دهد میوه الوان از چوب؟ *** یا که داند که برآرد گل صد برگ از خار؟

تنها خداوند بزرگ است که می‌تواند از چوب درخت،‌ میوه‌های رنگارنگ و از خار، گل‌های سرخ و زیبا پدید آورد.

عقل، حیران شود از خوشه زرین عنب ** فهم، عاجز شود از حقه یاقوت انار

عقل از زیبایی خوشه طلایی انگور متحیر است. فهم انسان در درک زیبایی و ظرافت دانه‌های انار که مانند یاقوتی سرخ و ارزشمند می‌درخشد،‌ناتوان است.

پاک و بی‌عیب خدایی که به تقدیر عزیز *** ماه و خورشید مسخر کند و لیل و نهار

خداوند پاک و بی‌عیب با فرمان خود، تمام پدیده‌ها و موجودات را (ماه و خورشید و شب و روز) مطیع خود کرده است.

تا قیامت سخن اندر کرم و رحمت او *** همه گویند و یکی گفته نیاید ز هزار

اگر همه مردم تا روز قیامت درباره‌ بخشش و لطف خداوند سخن بگویند، باز هم یکی از هزاران لطف و رحمت خداوند گفته نمی‌شود.

نعمتت بار خدایا، ز عدد بیرون است *** شکر انعام تو هرگز نکند شکرگزار

پروردگارا، نعمت‌های تو قابل شمارش نیست و هیچ انسان شکر‌گزاری نمی‌تواند شکر نعمت‌های بی‌کران تو را به جای آورد.

سعدیا، راست روان گوی سعادت بردند *** راستی کن که به منزل نرسد، کج رفتار

ای سعدی، انسان‌های درست‌ کردار به سعادت و خوشبختی می‌رسند؛ بنابراین تو هم انسانی صادق و راستگو باش، زیرا انسان بدرفتار به هدف و مقصودش نمی‌رسد.

معنی لغات شعر آفرینش همه تسبیح خداوند دل است:

لیل: شب

نهار: روز

تنبیه: ‌آگاه کردن

مستمع: شنونده

جهالت: نادانی

غفلت:‌ بی‌خبری

الوان: رنگارنگ

حیران: سرگردان

عنب: انگور

حقه: ظرفی کوچک برای نگهداری جواهر

مسخر: رام و مطیع

انعام: نعمت‌ها

منبع: سایت دانا