معمولاً برخی از افراد، زرنگی را در هنر جمع ثروت و مال تعریف می‌کنند؛ اما یک مؤمن زرنگ، دایره فایده را وسیع‌تر می‌بیند و به عنوان مثال با تربیت فرزندانی صالح، از برکات متعدد غیراقتصادی آنها در کنار برکات اقتصادی که دارند، بهره‌مند می‌شود.
همواره در بین انسان‌ها این سؤال مطرح است که واقعاً به چه کسی انسان زرنگ گفته می‌شود؟ معمولاً آنچه در بین برخی از افراد به عنوان پاسخ مطرح می‌شود این است که آدم زرنگ، شخصی است که از نظر اقتصادی بتواند سرمایه زیادی را برای خود فراهم کرده و دارای ثروت و رفاه مالی و اقتصادی فراوانی باشد.
احتمالاً بسیاری از ما این حدیث نورانی از پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله را شنیده باشیم که یک مؤمن، زیرک، باهوش و هشیار است.[۱] شاید دلیل زرنگ بودن مؤمن این باشد که او متصل به خدا بوده و تحت تربیت تعالیم وحیانی و راهنمایی انبیا و اولیای الهی بوده و به نحوی شایسته و جامع، صلاح و خیر خود را فراگرفته و می‌تواند در انتخاب‌های متعدد، بهترین تصمیم‌ها را برای کسب خوشبختی اتخاذ کند. روایات دینی به ما یادآوری می‌کند که بسیاری از همین افراد به ظاهر زرنگ ثروت‌اندوز، بدون اینکه بخواهند، یک‌شبه تمام انباشته‌هایشان بر باد فنا می‌رود، پس مال فراوان دلیل بر زرنگی نیست.
نگاه دینی به انسان آن‌چنان وسعت بینشی هدیه می‌کند تا افق دید خود را تا فراسوی بی‌نهایت تعریف کرده و با در نظر گرفتن حقیقت آخرت و زندگی ابدی، بی‌اعتباری دنیا و جلوه‌های ناپایدار آن را درک کند و به این حقیقت متوجه شود که زرنگی به جمع مال و ثروت نیست؛
امام صادق علیه‌السلام فرمود: نيكو نماز بگزاريد و براى آخرتتان كار كنيد و براى خويشتن برگزينيد؛ زيرا گاهى اوقات آدمى در كار دنيا زيرک است به طورى كه گفته می‌شود: فلانى چه زرنگ است، اما در حقيقت زيرک كسى است، كه در كار آخرت زيرک باشد.[۲]
نیاز انسان‌ها تنها به نیازهای مادی و اقتصادی محدود نمی‌شوند. هر فرد همراه با مجموعه‌ای از نیازهای مادی و معنوی همراه است که باید برای تأمین آنها تلاش کند. نیاز به کسب محبت، شهرت، توجه، قدرت، ارزشمندی، امید، نشاط، عشق‌ورزی، تنها بخشی از نیازهای غیراقتصادی هر انسانی است که زندگی بدون آنها، بیشتر به جهنم شبیه است.
فرزند یکی از نعمت‌های الهی است که اگر به صورتی صحیح تربیت شود، نقش مهمی در تأمین نیازهای گوناگون انسان دارد. اگر هر پدر و مادری فرزند خود را با نگاهی آخرت‌گرایانه پرورش دهند، نه تنها از ثمرات اقتصادی و مادی او بهره‌مند می‌شوند؛ بلکه به برکت وجود او، از منافع معنوی و غیر اقتصادی‌اش نیز بهره‌مند می‌شوند. این بهره‌های معنوی به قدری ارزشمند هستند که بسیاری از مردم حاضرند برای به‌دست‌آوردن آن، پول و اموال زیادی هزینه کنند؛ اما همیشه این‌گونه نیست که همه چیز با پول و ثروت به دست بیاید.
دعای امام سجاد علیه‌السلام درباره فرزندانشان، علاوه بر اینکه نگاهی جامع به نقش فرزند در تأمین نیازهای گوناگون ما ارائه می‌کند، این واقعیت را نیز به ما می‌آموزد که نباید محدود به منافع اقتصادی فرزند شد. منافع اقتصادی فرزند، تنها بخشی از برکات یک فرزند صالح و تربیت‌شده است که بسیاری از افراد داشتن آن برکات را آرزو می‌کنند؛ ایشان می‌فرماید: بار خدایا بازوى مرا به وسیله فرزندانم استوار گردان، و كجى مرا به وسیله آنان راست نما و عدد و شماره (اهل و خویش) مرا به آنان افزون كن و مجلس مرا به ایشان بیارا و یاد مرا به آنها زنده بدار و در نبودنم، کار مرا به سبب آنها به سامان برسان و به وسیله اینان مرا بر حاجت و خواسته‌ام یارى بفرما و ایشان را دوستدار من و مهربان با من قرار ده که با راستی و درستی، روی دل به من آورند و مطیع من باشند، نه نافرمان و بدرفتار و ناسازگار و خطا پیشه.[3]
پی‌نوشت:
[۱]. المؤمنُ كَيِّسٌ فَطِنٌ حَذِرٌ ؛كنز العمّال، ص 689.
[۲]. بحارالأنوار، ج۶۷، ص۳۰۷.
[۳]. صحیفه سجادیه، دعای۲۵.