رهروان ولایت ـ یکی از موضوعات بسیار مهم در مورد پوشش والدین در محیط خانه، این است که پوشش مناسب والدین در برابر فرزندان، چگونه باشد؟ رعایت نکردن حد و مرز پوشش از سوی والدین در برابر فرزندان چه پیامدی بر تربیت کودکان دارد؟
معمولا در این زمینه دو نگاه جدّی و مخالف هم وجود دارد که؛ 1. برخی اعتقاد دارند که اگر والدین خیلی راحت در برابر فرزند کودک خود لباس بپوشند، این امر باعث می‌شود که فرزند نسبت به جنس مخالف خود کمتر کنجکاوی جنسی کند و کمتر در معرض سوء تربیت جنسی قرار گیرد.
2. این نگاه معتقد به این است که اگر پدر و مادر، پوشش آزاد و راحت‌تری در برابر کودک خود داشته باشند، با خود اثرات سوء و مخرب تربیت جنسی و بلوغ زودرس را برای فرزندشان به ارمغان می‌آورد.
امّا واقعا بهترین رفتار کدام است؟
قبل از هرچیز، این یادآوری را بکنم که منظور از پوشش آزاد و راحت، لزوما برهنگی نیست.
امّا نکته مسلم این است که پوشش بیش از حد آزاد و همچنین پوشیدگی فراتر از حد والدین، هر دو فواید و زیان‌هایی ممکن است داشته باشد.
مثلا والدینی که لباس‌های بسیار پوشیده‌تری در خانه استفاده می‌کنند، کودکشان تاحدود زیادی متوجه مرزهای پوشش می‌شود و در می‌یابد باید خودش را حفظ کند. امّا در صورتی که این مرزهای پوشش، توسط دیگران(مانند نحوه پوشش اقوام، همسایه یا آشنا) در برابر همین فرزند به گونه‌ای دیگری باشد؛ مثلا تصور کنید که کودک به خانه یکی از اقوم نزدیک می‌رود و احیانا با پوشش راحت آن‌ها روبه رو شود،(البته همانطور که ذکر شد پوشش راحت، لزوما به معنای برهنگی نیست.) چه واکنشی از او سر می‌زند؟
مسلما قرار گرفتن کودک در چنین وضعیتی، می‌تواند سوالات و ابهاماتی برای او ایجاد کند و همچنین در ادامه می‌تواند منجر به کنجکاوی‌های شدید جنسی کودک شود و چه بسا به دلیل سوالاتی که در ذهن این کودک بوجود می‌آید، احساس گناه شدید کند و ممکن است در ذهن خود تصور کند که چقدر بی پروا شده است.
از آن طرف هم، پوشش آزاد و راحت‌تر والدین در خانه، موجب می‌شود فرزند به درستی متوجه حد و مرزهای پوشش نشود و نداند کجا و چطور لباس بپوشد یا نتواند درک کند که پوشیدن چنین لباس‌هایی در حریم خانه مجاز است و نباید جلوی غریبه‌ها آن‌ها را بپوشد. همچنین کودک به دلیل مقایسه پوشش آزاد والدینش در خانه با دیگران(مانند پوشش پوشیده خاله، عمه در خانه) گیج می‌شود و در ادامه همین مقایسه‌ی کودک، منجر به کنجکاوی‌های شدید جنسی او می‌شود.
لذا هرگونه افراط و تفریط در این زمینه مخرب است و نباید والدین در برابر کودک به گونه‌ای رفتار کنند که حسّاسیت او را در این زمینه برانگیزانند، امّا فعّال شدن حسّاسیت‌های کودک در این زمینه، کنجکاوی‌های شدید جنسی را بدنبال دارد و در ادامه می‌تواند منجر به انحرافات جنسی کودک شود.
امّا حد و مرز پوشش والدین در برابر کودک چقدر است؟
حد و مرز پوشش والدین در برابر کودکان، آن اندازه‌ای است که حکم شرعی به آن اشاره کرده است.
لذا ضرورت ندارد و واجب نیست که والدین همه اعضای بدن خود را از کودکان خود بپوشاند. از این رو باز بودن سر و گردن، دست‌ها و پاها و ساق پا اشکالی ندارد. مرد و زنی که با هم محرمند میتوانند به بدن یکدیگر به آن مقدار که در میان محارم معمول است نگاه کنند و در غیر آن احتیاط آن است که نگاه نکنند.[1]
امّا باید به این نکته توجه داشت که خواه والدین پوشش کاملی در برابر کودک خود داشته باشند و خواه نداشته باشند، سوالات و کنجکاوی‌های جنسی، در ذهن کودک شکل می‌گیرد؛ زیرا این سوالات و کنجکاوی‌ها جزو فرایند طبیعی رشد اوست. به همین ترتیب بچه‌ها از 5-4 سالگی در مورد جنسیت خودشان، جنس مخالف و… می‌پرسند. اینکه والدین لباس آزادی پوشیده باشند و یا خیلی خود را بپوشانند هم کمکی به اینکه سوالات کودک کمتر شود یا اصلا مطرح نشود، نمی‌کند، امّا مسلما نحوه پوشش والدین در ایجاد حسّاسیت کودک در این زمینه نقش موثری را دارد.
والدین از چه زمانی، باید به طرز پوشش خود در برابر کودکشان، دقت بیشتری کنند؟
از زمانی که کودک نسبت به مسائل جنسی سوالاتی را می‌پرسد یا اشاره‌هایی می‌کند(مانند اینکه کودک متوجه باز شدن لباس مادرش می‌شود و همچنین متوجه می‌شود که کدام اندام‌های بدنش پیداست)، والدین لازم است که در حضور کودک خود، مراقب لباس پوشیدن خود باشند.
علاوه بر آن، والدین مطلع باید با استفاده از کتاب‌های داستان ویژه کودک و با مشورت از مشاور و روانشناس، تفاوت زن و مرد را نه از لحاظ جنسی، بلکه از نظر آناتومی به کودک خود توضیح دهند؛ مثلا اینکه زن و مرد چه تفاوت‌هایی دارند، چه اندام‌هایی خصوصی است و باید همه(کوچک و بزرگ و زن و مرد) آن را بپوشانند.
پی‌نوشت:
[1]. رساله توضیح المسائل، آیت‌الله مکارم شیرازی، ص424
استفاده از منابع:
[1]. اسلام و تربیت کودکان، دکتر احمد بهشتی، ج2، سازمان تبلیغات، 1372
[2]. آنچه والدین و مربیان باید بدانند، رضا فرهادیان، رئوف، قم، 1370