بالاترین جود و بخشش در حدیثی از امام علی

رهروان ولایت ـ ماه رجب، ماهی است که در آن میلاد امام جواد و امام علی علیهما السلام  قرار گرفته است. دهم و سیزدهم رجب میلاد این دو امام عزیز و بزرگ  می‌باشد. نام جواد همگان را به صفتی الهی راهنمایی می‌کند، صفتی نیک، صفتی که فقط به معنای بذل و بخشش مادی نیست، این نوع عطا و بخشش، یکی از معانی جود و شاید پایین ترین مرتبه آن باشد. سفره غذا پهن کردن یا پول بخشیدن به دیگری، اقدامی است که زود گذر است و شاید نیازمند، نیازمندی را بیشتر در پیش گیرد. انسان جواد می تواند در کنار این نوع بخشش، اصطلاحاً ماهیگیری را هم به فرد محتاج بیاموزد و با این کار باب نیازش را به طور کامل رفع نماید. اما این هم بهترین و بالاترینِ بخشش ها نیست. پس بالاترین بخشش کدام است؟ برای پاسخ به این سؤال باید سراغ اهل بیت رفت. آنها که معدن علم هستند.

امام علی علیه السلام بالاترین جود را به ما معرفی کرده اند، امیر المؤمنین بالاترین بخشش را  آن می‌داند که فرد جواد ابتدا به خودش رحم کند، چرا که خودش از همه محتاج‌تر و نیازمندتر است. حضرت فرمودند:

«خُذُوا مِنْ أَجْسَادِكُمْ فَجُودُوا بِهَا عَلَى أَنْفُسِكُمْ وَ لاَ تَبْخَلُوا بِهَا عَنْهَا [۱]

 بخشنده و جواد باشيد؛ از بدن خود بكاهيد و براي جانتان مايه بگذاريد.»

برترین اهل جود کسی است که نیازمندی خودش را درک کند و از تمام وجودش برای رفع این نیازها استفاده نماید. اگر فقیری می بیند او را نعمتی از جانب خدا بداند تا از کنار کمک به این فقیر مادی خودش را از فقر حقیقی نجات دهد. چرا‌که امام حسین علیه‌السلام فرمودند:

«إنَّ حَوائِجَ النّاسِ إلَیکم مِن نِعَمِ اللهِ عَلَیکم فَلا تَمَلُّوا النِّعَم [۲]

نیاز مردم به شما از نعمتهای خدا بر شما است، از این نعمت افسرده و بیزار نباشید».

به درستی انسانی که می‌خواهد بخشندگی‌اش را کامل کند، می‌بایست از سستی ها و تنبلی‌هایش بزند تا در پرتوی خدمت به خدا و خلق، دستان خود را در قبر و قیامت خالی نگذارد. آری تا نفس هایمان در دنیا جاری است وقت داریم تا به خود رحمی کنیم و با شب زنده داری، کوشش علمی و تلاش برای رفع نیاز مخلوق، خود را به خدا نزدیک و نزدیکتر کنیم.

.........

پی‌نوشت

۱-نهج‌البلاغه خطبه ۱۸۳

۲- بحار الأنوار، ج ۷۴، ص ۲۰۵

☆برگرفته از تفسیر تسنیم ج ۸ ص ۴۲۰