چکیده: حرمین شریفین، متعلق به جهان اسلام است؛ بر همه‌ی مسلمانان جهان است که با اتحاد و کمک یکدیگر، اداره‌ی مکه و مدینه را به عهده بگیرند و ستون «حج» که یکی از پایه‌های دین اسلام است را استحکام بخشند و دین جهانی اسلام ناب را در سرتاسر جهان، گسترش دهند
وقتی به خانه‌ی کعبه و مسأله‌ی حج فکر می‌کنیم و در مورد آن تحقیق می‌کنیم به نتایج خوبی می‌رسیم.
کعبه، خانه‌ایست که همه‌ی مسلمانان در سرتاسر جهان، حداقل روزی پنج بار به طرف آن نماز می‌خوانند و آن را خانه‌ای می‌دانند که به فرمان خداوند، برای عبادت همه‌ی مردم مسلمان جهان ساخته شد و دارای آثار و برکات فراوانی است؛ چنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمین [آل عمران/96] نخستین خانهاى كه براى مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است كه در سرزمین مكّه است، كه پر بركت، و مایه هدایت جهانیان است».
آن‌چه که از آیات «حج» متوجه می‌شویم
چنانکه ملاحظه می‌شود در این آیه، به چهار خصوصیت خانه‌ی کعبه اشاره شده است:
1. اینکه خانه‌ی کعبه برای عبادت مردم ساخته شده است.
2. کلمه‌ی «بکه» زمین مکه است و به این‌خاطر، بکه نامیده شد که مردم در این سرزمین، ازدحام می‌کنند.
3. اینکه آن سرزمینی است که دارای برکت و خیر بسیار و زیاد شدن روزی‌هاست.
4. خداوند متعال، به وسله‌ی آن خانه و عبادات مخصوص آن، سعادت آخروی را به مردم نشان می‌دهد.[1]
در آیه‌ی بعد سخن از خصوصیات دیگر مکه است که می‌فرماید: «فیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ إِبْراهیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِنا [آل عمران/97] در آن خانه، آياتى روشن و مقام ابراهيم هست و هر که داخل آن شود، ايمن است».
از خصوصیات دیگر مکه و خانه‌ی کعبه این است که نشانه‌های روشنی از خداپرستی و توحید در آن است مانند: مقام ابراهیم[2]، زمزم، صفا، مروه، رکن[3]، حطیم[4]، حجر الاسود، حجر اسماعیل[5].
و دیگر اینکه کعبه ار نظر مذهبی، جایگاهی امن و پناه‌گاهی است که مایه‌ی آرامش روج و امنیت مردمی است که به آنجا می‌آیند و حتی حیوانات هم در این سرزمین از هر نظر باید در امنیت باشند و كسى مزاحم آن‌ها نشود.[6]
حق عبادت در آنجا برای همه یکسان است
در آیه‌ای دیگر، به این موضوع اشاره شده که همه مردم در مراسم عبادت در این كانون توحید یكسانند، و هیچ‌کس بر دیگری، امتیازی ندارد؛ در جایی که می‌فرماید: «...َالْمَسْجِدِ الْحَرامِ الَّذی جَعَلْناهُ لِلنَّاسِ سَواءً الْعاكِفُ فیهِ وَ الْباد [حج/25] ...مسجد الحرام، همان مركزى كه آن را براى همه مردم یكسان قرار دادهایم، چه آن‌ها كه در آن سرزمین زندگى مىكنند و چه آن‌هایی كه از نقاط دور به سوى آن مىآیند».
و هم‌چنین، استفاده می‌شود كه هیچ‌كس حق ندارد به عنوان متولى خانه‌ی خدا یا عناوین دیگر، كمترین مزاحمتى براى زائر این خانه ایجاد كند، و یا آن را به یك پایگاه اختصاصى براى تبلیغات و برنامههاى خود تبدیل نماید.[7]
نگاه به کعبه عبادت است
روایات متعددی داریم که نگاه به چند چیز را عبادت معرفی می‌فرمایند که یکی از آن‌ها نگاه‌کردن به خانه‌ی کعبه است و در یکی از این روایات، امام صادق(علیه‌السلام) می‌فرمایند: «نگاه به کعبه، پدر و مادر و امام [معصوم علیه السلام] عبادت است».[8] و در روایت دیگری فرمودند: «کسی که به کعبه نگاه کند، دائما برای او حسنه نوشته می‌شود و گناه از او محو می‌شود تا چشم از آن بردارد».[9]
اهمیت «مدینة النبی» برای مسلمانان
در مورد مدینه، از روایات، استفاده می‌شود که برای مسلمانان، از اهمیت زیادی برخوردار است. امام باقر(علیه‌السلام) در این مورد می‌فرماید: «وقتی رسول خدا(صلّى‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) داخل مدینه شد، فرمود: خدایا مدینه را براى ما محبوب ساز همان‌گونه كه مكّه را براى ما محبوب ساختی، بلكه بیشتر، و در صاع آن و مُدّ آن بركت قرار ده، و تب و وبا را از آن بیرون کن».[10]
و امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: «رسول خدا(صلّى‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) فرمود: كسى كه براى حج به مكّه بیاید، و من‌را در مدینه زیارت نكند، در روز قیامت روى از او برمی‌تابم، و كسى كه به قصد زیارت من بیاید، او را شفاعت می‌کنم، و كسى كه من او را شفاعت کنم، بهشت براى او واجب می‌گردد، و كسى كه در یكى از حرمین: مكّه و مدینه بمیرد مورد سؤال و جواب و حساب قرار نمی‌گیرد، و او در زمره مهاجرین به سوى خداى(عزو‌جل) می‌میرد، و در روز قیامت با اصحاب بدر محشور مىشود».[۱۱]
نتیجه‌گیری:
استفاده آن‌چه در مورد مکه و مدینه، گفتیم در صورتی است که این حرمین شریفین دارای امنیت باشند و هم‌چنین انجام عبادات در آن دو مکان، با مزاحمتی مواجه نشود؛ اما در زمان حاضر، این دو مکان مقدس را کسانی اداره می‌کنند که نمی‌توانند امنیت این مکان‌ها را برقرار کنند، چنانکه در حج امسال مشاهده کردیم که هزاران حاجی در فاجعه‌ی منا به خاطر سهل‌انگاری آل سعود و یا عمدی توسط آن‌ها، کشته شدند و در حج امسال از ورود حجاج دو کشور سوریه و یمن به مکه جلوگیری شد[12] و هم‌چنین، همه‌ساله شاهد آن هستیم که به زائران شیعه در مدینه و در بقیع، بی‌احترامی می‌شود.[13] و دیگر اینکه آل سعود، از در‌آمد حج، در جهات ناپسند و جنگ و فتنه‌انگیزی در جهان اسلام استفاده می‌کننند.[14]
با توجه به مطالب مذکور، آل سعود صلاحیت اداره و خدمت به حجاج در مکه و مدینه را ندارند و اینکه این دو حرم محترم مکه و مدینه، متعلق به جهان اسلام است؛ بر همه‌ی مسلمانان جهان است که با اتحاد و کمک یکدیگر، اداره‌ی حرمین شریفین مکه و مدینه را به عهده بگیرند و ستون «حج» که یکی از پایه‌های دین اسلام است را استحکام بخشند و دین جهانی اسلام ناب را در سرتاسر جهان، گسترش دهند.
------------------------------------------------------------
پی‌نوشت
[۱]. با استفاده از: ترجمه تفسیر المیزان، ج3، ص541 تا 543
[2]. سنگ مخصوصى كه اثر پاى حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) بر آن نمایان است
[3]. هر یك از جوانب چهارگانه كعبه را ركن مىنامند
[4]. فاصله میان حجر الاسود و درب خانه كعبه گفته مىشود به این جهت به آن حطیم مىگویند كه ازدحام در آنجا بسیار شدید است و محل توبه آدم بوده است
[5]. محل خاصى است كه به صورت یك قوس در ضلع شمال غربى كعبه ساخته شده است
[6]. با استفاده از تفسیر نمونه، ج3، ص14 تا 16
[7]. همان، ج14، ص63
[8]. النَّظَرُ إِلَى الْكَعْبَةِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْوَالِدَیْنِ عِبَادَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْإِمَامِ عِبَادَةٌ؛«کافی، ج۴، ص۲۴۰»
[9]. مَنْ نَظَرَ إِلَى الْكَعْبَةِ لَمْ یَزَلْ تُكْتَبُ لَهُ حَسَنَةٌ وَ تُمْحَى عَنْهُ سَیِّئَةٌ حَتَّى یَنْصَرِفَ بِبَصَرِهِ عَنْه؛«همان»
[10]. وَ لَمَّا دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) الْمَدِینَةَ قَالَ اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَیْنَا الْمَدِینَةَ كَمَا حَبَّبْتَ إِلَیْنَا مَكَّةَ أَوْ أَشَدَّ وَ بَارِكْ فِی صَاعِهَا وَ مُدِّهَا وَ انْقُلْ حُمَّاهَا وَ وَبَاهَا إِلَى الْجُحْفَةِ؛«وسائل‌الشیعه، ج۱۴، ص۳۴۸»
[11]. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی‌الله علیه و آله مَنْ أَتَى مَكَّةَ حَاجّاً وَ لَمْ یَزُرْنِی إِلَى الْمَدِینَةِ جَفَوْتُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ وَ مَنْ أَتَانِی زَائِراً وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِی وَ مَنْ وَجَبَتْ لَهُ شَفَاعَتِی وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ وَ مَنْ مَاتَ فِی أَحَدِ الْحَرَمَیْنِ مَكَّةَ وَ الْمَدِینَةِ لَمْ یُعْرَضْ وَ لَمْ یُحَاسَبْ وَ مَاتَ مُهَاجِراً إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ حُشِرَ یَوْمَ الْقِیَامَةِ مَعَ أَصْحَابِ بَدْرٍ؛«من لا یحضره الفقیه، ج۲،ص۵۶5»
[12]. منابع خبر: شفقنا و ایسنا
[13]. منابع: شیعه نیوز - شیعه نیوز و العالم
[14]. شبکه العالم