امروزه «بهداشت باروری» و توجه به حفظ قدرت باروری افراد جامعه مفهوم گسترده‌ای پیدا کرده و شامل مجموعه‌ای از اقدامات پیشگیرانه و درمانی می‌شود. در کشور ما که همگام با بسیاری از دیگر کشورها به سیاست افزایش جمعیت روی آورده است، ضروری است که وزارت بهداشت در پژوهش و رصد و ترویج یافته‌های پزشکی، مستقل عمل کرده و در عمل به توصیه‌های سوگیری شده سازمان بهداشت جهانی، با احتیاط کامل قدم بردارد.
«یورونیوز فارسی» در تاریخ ۲۶ آوریل 2023 نتایج یک پژوهش پزشکی را گزارش کرده که در آن نشان می‌دهد اسپرم مردانی که در معرض مواد شیمیایی قرار می گیرند، با کاهش کمیت و کیفیت روبرو می‌شود؛ در بررسی نمونه‌های این پژوهش مشخص شد که آلاینده‌هایی از مواد شیمیایی مانند «بیسفنول‌ها» و «دیوکسین‌ها» کیفیت اسپرم را تحت تأثیر قرار داده و بر سلامت باروری مردان اثر منفی قابل توجهی می‌گذارد؛ البته این گزارش تأثیر منفی این مواد بر زنان را رد نکرده است.[1]
امروزه مواد شیمیایی مختلف بکار رفته در صنعت غذایی، سلامت افراد جامعه را از جهات مختلفی در معرض تهدید قرار می‌دهد. به عنوان مثال و همانطور که در گزارش یاد شده آمده است، دو ماده شیمیایی «بیسفنول‌ها» و «دیوکسین‌ها»که در صنعت غذایی و بسته‌بندی غذایی به صورت گسترده بکار گرفته می‌شوند، می‌توانند سبب کاهش اسپرم شده و در نتیجه آثاری منفی بر رشد جمعیت داشته باشند. از این رو بسیاری از کشورها برنامه‌هایی برای «نظارت بر صنعت مواد غذایی» از لحاظ آلودگی به مواد شیمیایی همچون دیوکسین داشته و دارند. دیوکسین‌ها بسیار سمی هستند و می‌توانند باعث عوارض در جنین و نوزاد، آسیب به دستگاه ایمنی، تداخل با هورمون‌های بدن و نیز سرطان شوند.[2]
حال چه نتیجه این تحقیقات و پژوهش‌ها قطعی باشد و چه نباشد، با توجه به اینکه در کشور ما نیز از این مواد در «صنعت و بسته بندی غذایی» استفاده شده و به خوراک مردم نفوذ پیدا می کند، لازم است که حساسیت نسبت به آن افزایش یابد و یقین قطعی نسبت به وجود خطر و یا عدم خطراتش حاصل شود و در صورت وجود خطر، جلوی استفاده از آنها گرفته شود؛ لذا باید درباره رابطه مواد شیمیایی با سلامت و بهداشت جامعه از حساسیت زیاد برخوردار بود و از میزان صحت و عدم صحت چنین یافته‌هایی اطمینان حاصل کرد تا از خطراتی که أحیاناً سلامت جامعه و نسل و جمعیت کشور را تهدید می‌کند جلوگیری کرد.
موضوع سلامت و بهداشت باروری یکی از به ظاهر مهمترین دغدغه‌های سازمان بهداشت جهانی نسبت به موضوع جمعیت جهان به حساب می‌آید؛ اما غالب نگرانی‌های آنها نسبت به بهداشت باروری، به سَمت کاهش و یا کنترل جمعیت و نه افزایش آن متمایل است. از این رو آنها از انعکاس و اطلاع‌رسانی گسترده نسبت به یافته‌های پزشکی مراکز علمی و پژوهشی غرب که در نهایت به نفع افزایش جمعیت است، پرهیز می‌کنند. همین «برخورد گزینشی» در انتشار یافته‌های معتبر پزشکی است که سبب تقویت نگاه بدبینانه به «صداقت سازمان بهداشت جهانی» در دلسوزی نسبت به بهداشت و سلامتی جوامع بشری می‌شود.
امروزه یافته‌های فراوانی نسبت به تأثیرات مثبت جسمی و روانی «فرزندآوری، باروری و زایمان» در رفرنس‌های علمی و پزشکی معتبر در غرب وجود دارد که گویا محکوم به سانسور، گزینش و پرده پوشی بوده و اجازه تدریس، انتشار و به کارگیری در مراکز دانشگاهی و بهداشتی دیگر کشورها را ندارند و به سیاستگذاران جمعیتی برای عمل بر طبق آن توصیه نمی‌شوند.
البته از سازمان بهداشت جهانی که پروژه کاهش و کنترل جمعیت جهانی را تحت پوشش و لفافه بهداشت تنظیم خانواده پیگیری می‌کند، بیش از این توقعی نیست؛ ولی از وزارت بهداشت کشور انتظار می‌رود که در موضوع سلامت و بهداشت جامعه حساسیت بیشتری را به کار گیرد و ارزش اعتماد مردم را بداند و بیش از اینکه از یافته‌های علمی فیلتر شده سیاست‌های سازمان بهداشت جهانی پیروی کند، با مبنا قرار دادن مجموع یافته‌های معتبر علمی داخلی و خارجی، از آنها به نفع سلامت و بهداشت مردم استفاده کند تا به سانسور و گزینشی عمل کردن در سیاست‌های بهداشتی متهم نشود.
در زمانی که افزایش جمعیت به سیاست ضروری بسیاری از کشورها و از جمله کشور ایران تبدیل شده، غفلت از عوامل و موانع بهداشتی مربوط به اجرای این سیاست، غیر قابل توجیه است. وزارت بهداشت بنا بر وظیفه ذاتی خود و با عدم تأثیرپذیری از سیاست‌های سازمان بهداشت جهانی، باید هرگونه دستاورد معتبر علمی که به نفع افزایش جمعیت است را به عموم مردم به صورت جدی اطلاع‌رسانی و اجرای آن را در کشور پیگیری کند و با هر موضوعی که به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم بهداشت عمومی و باروری جامعه را به خطر می‌اندازد، مقابله کند تا در نتیجه شاهد اجرای موفق سیاست‌های جدید جمعیتی باشیم.
پی نوشت:
[1]. یورونیوز، https://zaya.io/wtkfp.
[2]. تبیان، https://zaya.io/6xw6g.