توقعات نابجای زوجین میتواند عامل اصلی بروز اختلاف بین آنان گردد.
توقعات نابجای زن یا مرد یکی از مهمترین عوامل اختلاف میباشد و اگر هر کدام از زوجین دامنه توقعات خودشان را محدود کنند و در واقعیت زندگی کنند نه در رویاها و خیالهای خود و همسر خود را به خوبی درک کنند تا در حدی که ممکن است از او توقع داشته باشند، یقیناً میتوانند جلوی بسیاری از اختلافها و طلاق ها را بگیرند. اگر در مسائل زناشویی مدارا و معیار ما و درک همسر معیار برای ما قرار بگیرد یقیناً به جای توقع نابجا و توقع از دیگران از خودمان توقع داریم که بتوانیم را درک کنیم و از او خواستههای نامعقول و غیر معقول نداشته باشیم.
چه بسا در شرایطی باید توقعات نابجا که هیچ، حتی میخواهیم پا فراتر بگذاریم و بگوییم که در شرایطی انسان باید از توقعات به جا هم بپریزد و آنها را به زبان جاری نکند گذشتن زن یا مرد از این توقعات به جا، نه تنها زندگی را به هم نمیزند بلکه میتواند آرامش و درک متقابل را به زندگی هدیه دهد و یقیناً میتواند زندگی را از بسیاری از بگو مگوها نجات داده و با این روش اختلافات رخت ببندند تا جایی که فرصت بروز پیدا نکنند.
چند نکته مهم را اگر رعایت کنیم یقیناً میتوانیم از بروز بسیاری از اختلافات بین زوجین جلوگیری کنیم، اما برخی از اعمال و رفتار بین زوجین میباشد که اگر رعایت نشود و کنار گذاشته نشود یقیناً میتواند عامل بروز اختلافات متعددی بین زوجین گردد.
۱. بیکاری یا کار زیاد
از عوامل اختلاف گاهی بیکاری میباشد و گاهی زیادهروی در کار و آنچه مهم است، رعایت اعتدال در کار میباشد. اسلام نه کار زیاد را توصیه میکند و نه بیکاری همسر را بلکه اعتدال در کار مورد سفارش اسلام است. کار وسیله تربیت جسم و روح و سبب پر کردن ایام فراغت و مانع فساد و فتنه بلکه عامل رشد و بلوغ و نبوغ و ابتکار است و یقیناً کار در اجتماع، سبب توسعه اقتصادی و عزت و خودکفایی و کمک به دیگران میگردد. انبیا الهی کشاورز، چوپان، خیاط و نجار بودهاند، بنابراین بیکاری ممنوع است چرا که مایی خستگی، تنبلی، فرسودگی، فرصتی برای نفوذ شیطان بر انسان، ایجاد فتنه و گسترش گناه میگردد و دعای شخص بیکار هرگز مستجاب نمیگردد.
با توجه به اینکه نفقه بر دوش مرد است مرد موظف است کار کند و این بحث بیشتر بر مردان تطبیق پیدا میکند من باید برای برآوردن نیازها و توسعه در زندگی تلاش کند و بیکاری مرد سبب کشمکشها و اختلافات بسیاری میگردد.در مقابل افراط در کار نیز مذمت شده است اسلام برای کار ساعت و مرز قرار داده و به کسانی که در ایام تعطیل کار میکنند لقب متجاوز داده است چرا که این ایام برای وقت گذاردن و وقت گذراندن با خانواده و و اهل خانه است.
به هر حال اسلام به کار اهمیت ویژهای داده تا آنجا که در نگاه دین شرع و عرف مرد موظف است کار کند و از پس خرج و مخارج همسر و ایالات خود برآید.
۲. چشم و هم چشمی
یکی از عوامل اختلاف که زندگی را تلخ میکند رقابتهای منفی و چشم و هم چشمی بسیار است. برخی از همسران به جای دیدن امور مثبت زندگی خود با دیدن برخی افراد و امکانات زندگی آنان تحریک میشوند و زندگی دیگران را به رخ همسر خود میکشند در حالی که اگر کسی خانهای یا ماشینی یا باغی یا امکانات یا قیافه یا موقعیتی یا شغلی...... دارد نباید موانا چشم بدوزیم و بسوزیم و یا به رخ همسر خود بکشیم. چه خانوادههایی که به خاطر همین چشم و هم چشمیها متلاشی شدهاند و چه زندگیهایی که شاد بودهاند ولی با همین چشم و هم چشمیهای کوتاه از هم پاشیدهاند و چه فرزندهایی که فرزند طلاق گشتهاند و زندگی خود را تباه کردند چرا که سایه محبت پدر و مادر بالای سر آنان نبوده است.
اگر کسی گرفتار چشم و هم چشمی بشود هیچگاه از زندگی خود راضی نمیگردد زیرا به هر مرتبهای از زندگی که برسد چشمش به دنبال زندگی بالاتر است که دیگران نسبت به زندگی او دارند و این خاصیت نفس انسان است که اینگونه میبیند و میپسندد ورگس سیر نمیشود.
۳. توهین تهمت و دروغ
زمانی که بسیاری از زندگیها را واکاوی میکنیم و درون زندگیها را نگاه میکنیم در مییابیم که بسیاری از اختلافات خانوادگی منشا زبانی دارند یعنی زخم زبان، توهین، تهمت، تمسخر و دروغ، از اسباب مهم اختلافات خانوادگی به شمار میرود. اگر همسران و زوجین در زندگی زیر یک سقف صداقت نداشته باشند و گرفتار دروغ گردند همین نقطه به ظاهر کوچک میتواند شروع بسیاری از اختلافات بزرگ گردد تا آنجا که زندگی را میتواند ویران کند. لذا از آنجا که دروغ نقش ویرانگری در جامعه و خانواده دارد به عنوان گناه کبیره شمرده شده و در شرع دین مذمت فراوانی از آن شده است. نکته بسیار مهم این است که زوجین باید بدانند که اگرچه در اسلام در بحث ضررهای جسمی قصاص و مقابله به مثل جایز است ولی در ضربههای روحی و آبرویی مجاز به مقابله به مثل نیستیم و در متون دینی نیامده که اگر کسی به شما تهمت زد شما نیز حق دارید به او بهتان بزنید بلکه به گنهکار هشدار میدهد که در صورت لزوم به دستور حاکم شرع حد میخورد.
این به انسانقدر مهم است که امام سجاد چهارمین امام اهل تشیع در دعای مکارم الاخلاق که از دعاهای معروف صحیفه سجادیه میباشد اینگونه میفرماید:
خداوندا توفیقی به من مرحمت فرما که:
هر کس نسبت به من ناروایی کرد خیرخواه او باشم
هرکس سخن بدی به من گفت او را ستایش کنم
هرکس به من بدی کرد از او چشم پوشی کنم
هرکس مرا محروم کرد به او بذل کنم
و هرگز مرا از خود دور کرد به او نیکی کنم.