چرا علاقه‌ای برای خواندن نماز ندارم؟

سوال: سلام جوان 23 ساله‌ای هستم كه علاقه‌ای برای خواندن نماز ندارم خیلی بی انگیزه شده‌ام، تنبلی می‌کنم، ولی دلم می‌خواهد به خدا نزدیک بشوم نماز با خشوع و توجه بخوانم چه کنم؟ راهنماییم كنيد
سلام علیكم ...
از این كه سوال خود را با گروه اخلاق و تربیت معراج در میان گذاشتید از شما كمال تشكرو قدر دانی را دارم و امیدوارم كه خداوند به همه ما توفیق عبادت و بندگی عنایت بفرماید.
عواملی كه باعث می‌شود انسان نسبت به نماز و یا هر عبادت دیگری بی میل شود عبارتند از:
1: عدم شناخت: عدم شناخت از اسرار و آثار هر عبادتی به خصوص سلطان عبادت‌ها «نماز» باعث می‌شود كه انسان یا نماز نخواند و یا این كه اگر می‌خواند آن را با سستی و تبلی و بی حالی انجام دهد .
نماز فریضه‌ای است كه هیچ یك از اعمال انسان به اندازه آن اهمیت ندارد به صورتی كه پذیرش دیگر اعمال انسان بستگی به پذیرش و قبولی نماز دارد همان گونه كه در روایتی از رسول اكرم نقل شده است كه می‌فرماید:
نماز ستون دین است هر گاه نماز انسان نزد خداوند پذیرفته شود اعمال دیگرش نیز پذیرفته می‌شود و اگر نمازش پذیرفته نشود اعمال دیگرش هم پذیرفته نمی‌شود. [1]
اگر انسان اهل نماز نباشد باید از ناراحتی دق كند چرا كه بهشت برین كه بهترین نعمت‌های الهی در آن است در صورتی به انسان داده می‌شود كه اهل نماز باشد و در مقابل كسانی كه اهل نماز نیستند قطعا در جهنم و عذاب الهی گرفتار خواهند شد همان گونه كه خداوند در قرآن كریم می‌فرماید:
اصحاب یمین كه نامه اعمالشان را به نشانه ایمان و تقوایشان به دست راست‌شان مى‏‌دهند آن‌ها در باغ‌هاى بهشتند، و سؤال مى‏‌كنند از مجرمان، چه چیز شما را به دوزخ وارد ساخت؟ مجرمان مى‏‌گویند: ما از نمازگزاران نبودیم. [2]
 كسی كه اهل نماز نباشد گرفتاری‌هایش افزایش می‌یابد و هر چه تلاش می‌كند از زندگی لذت نمی‌برد همان گونه كه خداوند در قرآن كریم می‌فرماید:
و هر كس از یاد من روى گردان شود، زندگى سخت و تنگى خواهد داشت و روز قیامت، او را نابینا محشور مى‏‌كنید. [3]
2: آلودگی به گناه: واقعا وقتی انسان با گناه مانوس می‌شود و از ان لذت می‌برد و به مرحله ای می‌رسد كه نمی‌تواند جلوی گناهان را بگیرد به همین اندازه از عبادت و بندگی دور می‌شود گناهانی مانند:
 چشم چرانی، برقراری روابط نامشروع با جنس مخالف، دروغ گفتن، استهزاء و تحقیر مؤمنان، خود ارضائی، استفاده از غذاهایی كه حلال و یا پاك نیستند باعث می‌شوند كه انسان از عبادت لذت نبرد و به مرور زمان نسبت به آن بی میل و بی رغبت شود.
همان گونه كه امام سجاد علیه‌السلام در مناجات ابوحمزه ثمالی یكی از علت‌های بی‌رغبتی به نماز را گناه دانسته و در درگاه الهی عرضه می‌دارد:
خدایا چه شده است که هرگاه با خود می‌گویم که آماده نماز شوم و مناجاتی با تو داشته باشم، کسالت را در هنگام نماز بر من مسلط می‌نمایی؟ و لذت مناجات را از من سلب می‌کنی… شاید مرا بی اعتنا به ربوبیت خود یافتی و از خود دور نموده‌ای… شاید به جرم و گناهم مرا مجازات نموده‌ای؟ شاید مرا مأنوس با اهل بطالت می‌دانی و انس با نماز را از من سلب کردی?. [4]
3: احساس گناه: برخی بدلیل گرفتار دانستن خود به گناه از درگاه الهی مایوس شده و چنین می‌پندارند که آب از سرشان گذشته و دیگر راه برگشتی برای آن‌ها وجود ندارد لذا نسبت به تمامی مسائل عبادی از جمله نماز بی تفاوت می‌شوند .
اگر سستی در نماز – خدای ناكرده - بواسطه گناهی می‌باشد؛ خوب است به این‌گونه افراد یاآوری شود كه خداوند راه بازگشت را بسوی همه گناه كاران باز گذاشته تا جایی كه از كسانی كه خداوند متعال خیلی آن‌ها را دوست دارد آنهایی هستند كه با وجود گناهان مكرری كه در گذشته داشته‌اند به دامن امن الهی باز گشته و توبه می‌كنند. و در قرآن كريم مي‌فرمايد:
خداوند، توبه‏‌كنندگان را دوست دارد، و پاكان را(نیز) دوست دارد. [5]
4: مسخره كردن افراد جاهل: گاهی وقتی نوجوان و یا جوانی آستینش را بالا می‌زند تا وضو گرفته و در درگاه الهی مناجات كند با مسخره افراد حسود و كوتاه بین و جاهل مواجه می‌شود كه در این خصوص برخی با اعتماد به نفس و بی‌اهمیتی به این گونه تمسخرها به كار و عبادت خود مشغول می‌شوند ولی برخی كه از نظر اعتماد به نفس در مرحله پایین هستند و یا از ازش و اهمیت نماز زیاد با خبر نیستند نسبت به این عبادت مهم و اساسی بی میل و بی رغبت می‌شوند. در حالی كه اگر انسان به درستی مسیر و اهمیت ،آن پی برده باشد از تمسخر یاوه گویان شكست نمی‌خورد.
5: اعمال و رفتار برخی از نمازگزاران: بارها شده است كه وقتی شخصی آزاری از یك شخص نمازی می‌بیند سریع نمازش را مورد مواخذه قرار می‌دهد و می‌گوید چه نماز بخوان و چه..در حالی كه الگوهای ما معصومین علیهم السلام هستند نه دیگر مردم و نماز خوانان. ممكن است شخصی كه نماز می‌خواند به گناهانی هم مبتلا باشد نباید با دیدن نماز این گونه افراد خیال كنیم كه او پاك و بی‌عیب است.
روش‌هاي ایجاد خصوع و خشوع در نماز:
حضور قلب آنست كه انسان در نماز، توجه قلبى به خدا داشته باشد و از یاد او غافل نشود و هر لحظه و در تمام جملات و حركات نماز، بداند چه مى‏‌گوید، چه مى‏‌خواهد، معنى حركات و افعالش چیست، رو به چه كسى ایستاده، قبله‏‌اش كجاست، چرا نماز مى‌‏خواند و در برابر چه خداى عظیمى به نیایش و پرستش و حمد و ثنا و ذكر و دعا ایستاده است.
اگر ذهن انسان به مسائل دیگر مشغول باشد، اگر حواس انسان پرت شود، اگر هر صدایى، هر منظره‏‌اى، هر رفت و آمدى، هر نوشته و خط و نقاشى و صحنه‏‌اى، او را به خود مشغول كند و یادش رود كه در حال نماز است و كجا ایستاده و چه مى‏‌گوید، معناى این نداشتن حضور قلب است.
یكى از راه‏‌هاى كسب حضور قلب، دانستن معناى نماز و در نظر آوردن ترجمه كلماتى است كه انسان در نماز مى‌‏گوید.
راه دیگر، انتخاب مكانى براى نماز است كه رفت و آمدها و سر و صداها، صحبت‌‏ها، عكس‏‌ها و تابلوها، او را به خود مشغول نسازد.
راه دیگر، انجام مستحباتى است كه پیش از نماز و هنگام نماز، رعایت آن‌ها به نمازگزار حالت توجّه بیشترى مى‏‌دهد و او را به یاد خدا و بندگى خویش مى‌‏اندازد.
وقتى به ملاقات یك شخصیّت برجسته مى‌‏روید، بهترین لباس را مى‏‌پوشید و مؤدّب در نزد او مى‏‌ایستید و یا مى‏‌نشینید و از هر كارى كه برخلاف ادب باشد، پرهیز مى‏‌كنید، به سخنان او كاملًا گوش مى‌‏دهید و به آنچه خودتان مى‏‌گوئید، كاملًا توجّه دارید و در سراسر لحظه دیدار، آن شخص در نظرتان است.
خدا برترین موجود است و هستى همه موجودات به او بستگى دارد. ما، بنده‏‌اى نیازمند و ناتوان، كه از نعمت‏‌هاى او برخورداریم، به شكرانه نعمتهایش به عبادت و نماز مى‏‌ایستیم.
توجّه به این «جایگاه» كه ما در مقابل «اللَّه» داریم، دل را نرم مى‏‌كند، خضوع و خشوع و فروتنى مى‌‏آورد. [6]

منابع:
[1]. الصلاة عمود الدین ان قبلت قبل ما سواها و ان ردّت ردّ ما سواه«كنج حكمت، ص 122 بحث اساس دین»
[2]. إِلاَّ أَصْحابَ الْیَمینِ، فی‏ جَنَّاتٍ یَتَساءَلُونَ، عَنِ الْمُجْرِمینَ، ما سَلَكَكُمْ فی‏ سَقَرَ، قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّینَ «سوره مدثر آیات 39 تا 43»
[3]. وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْكاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمی«سوره طه آیه 124»
[4]. قُمْتُ لِلصَّلوةِ بَینَ یدَیكَ وَناجَیتُكَ اَلْقَیتَ عَلَی نُعاساً اِذا اَنـَا..صَلَّیتُ وَسَلَبْتَنی مُناجاتَكَ اِذا اَ نَا ناجَیتُ مالی كُلَّما قُلْتُ قَدْ...تُحِبَّ اَنْ تَسْمَعَ دُعآئی فَباعَدْتَنی اَوْ لَعَلَّكَ بِجُرْمی وَجَریرَتی«فرازهایی از دعای ابوحمزه ثمالی»
[5]. إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ التَّوَّابینَ وَ یُحِبُّ الْمُتَطَهِّرینَ «سوره البقرة : 222»
[6]. آشنایى با نماز، ص: 58