به يك‌باره نمي‌توان باحجاب شد!

خانواده نقشی اساسی و مهم در تربیت اخلاقی و سلامت روحی و روانی فرزندان دارد. پدر و مادر به عنوان مربی، باید سعی کنند فرزندان را طوری تربیت کنند که هم خودشان و هم فرزندان فضایل اخلاقی در حد ملکه دارا باشند. بدون شک مهم‌ترين دوران برای آشنا کردن فرزندان با مقوله حجاب و پوشش مناسب دوران کودکی است.

چهار يا پنج سالگی بهترين زمان برای آشنا کردن کودک با مفهوم حجاب است، هر چند حجاب از سن تکليف بر دختر واجب می‌شود، ولی بسيار منطقی به نظر می‌رسد که يک دختر 9 ساله به يک‌باره نتواند باحجاب شود، بلکه بايد از سنين کودکی بسته به شرايط روحی، روانی، عاطفی او، به جذاب‌سازی حجاب در نظر دختر پرداخت و هر ازگاهی از او خواست چادر يا روسری را هم‌چون ساير لباس‌ها تجربه کند. 
در این باره امیرالمومنین(علیه‌السلام) میفرمایند: «کودک در هفت سال (نخست زندگی) آزاد گذارده می‌شود و در هفت سال (دوم ) ادب آموخته می‌شود و در هفت سال (سوم) به خدمت گرفته می‌شود»[1] هم‌چنین رسول خدا(صلی‌الله‌علیهوآله)  فرمودند: «فرزند، هفت سال نخست سرور ، و هفت سال (دوم) عبد و مطیع ، و هفت سال سوم  وزیر و معاون است»[2]

اما خانواده‌ها بدانند که اين حاکميت به معنای آزادی کامل نيست و کودکان بايد در سنين سه تا شش سالگی با مفهوم عميق مسئوليت‌پذيری البته با قواعد آسان به‌ همراه تشويق و حمایت کامل آشنا شوند. متاسفانه برخی از خانواده‌ها به کودک آزادی بی‌حد و حصر، بدون کوچک‌ترين محدوديتی می‌دهند و در کل نسبت به رفتارهای نادرست و خلاف ادب او بی‌تفاوت می‌باشند.

در این سنین بايد کودک را با قوانينی که در حد خودش وضع شده آشنا ساخت. این قوانین را باید با توضیح روشن و به زبان ساده به کودکان آموزش داد، البته اين را باید بدانیم که در هنگام آموزش، نباید کودک را تحت فشار قرار داد يا کاری را که از توانش خارج است نباید به کودک سپرده شود.

در قالب يک مثال این مساله روشن می‌شود، بهترين لحظات زندگی امام حسن(عليه السلام) و امام حسين(عليه السلام) زمان بازی ايشان با رسول اکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) يا پدر بزرگوارشان امیرالمومنین(عليه‌السلام) در هنگام به سجده رفتن در حين نماز و سوار‌شدن بر پشت ايشان بوده است. اين موضوع نشان می‌دهد که امام حسن(عليه‌السلام) و امام حسين(عليه‌السلام) در کنار بازی با نماز هم آشنا می‌شدند.

به گفته کارشناس روان‌شناسی، حجت الاسلام عابدینی نماز را از پنج یا شش سالگی در خلال بازی می‌توان به فرزندان آموزش داد، چرا که در اين سنين حس مذهبی کودک بيدار شده و می‌تواند نماز را بفهمد. هم‌چنین باید به این نکته توجه داشت که در اين مرحله، آموزش چندان جدی نبوده و مواخذه‌ای هم در کار نيست. و بهترين زمان براي القای آموزه‌های دينی به کودک در زمان شادابی اوست.
لذا در زمان خواب‌آلودگی و کسالت آموزش این قوانین موجب اضطراب و مقاومت روانی کودک می‌شود. هم‌چنين برای ترغيب کودک به نماز از امکانات جذابی چون سجاده زيبا، تسبيح، چادر، مقنعه و قبله‌نما، استفاده شود، این‌ها عوامل موثری برای ترغيب و تشویق کودکان به انجام آموزه‌های دينی است.

برای پرداختن به مسأله حجاب کودکان نیز اولين قدم مقيد بودن بزرگ‌ترها به رعايت پوشش اسلامی و حفظ ارکان دينی است و تا زمانی‌که خانواده‌ها خود را موظف به رعايت آن نکنند، نمی‌توانند برای آموزش فرزندان قدم مثبتی بردارند. زیرا کودکان بیشتر از عمل بزرگ‌ترها می‌آموزند تا حرف‌های‌شان .

پیامبراکرم(صلی‌الله‌علیه‌وآله) در روایتی می‌فرماید: «وای بر پدران دوران آخر الزمان از روش ناپسند آن‌ها در مورد فرزندان‌شان، ‌از حضرت سؤال شد آیا آن پدران کافر یا مشرک‌اند؟ حضرت فرمودند نه پدران مسلمانی هستند که به فرزندان خود مسائل مذهبی و دینی را یاد نمی‌دهند و چنان‌چه فرزندان آن‌ها بخواهند این مسائل را یاد بگیرند،‌ جلوگیری می‌کنند، من از آنان بیزارم و آنان نیز از من بدور می‌باشند».[3]

کسی که تربیت فرزندان خود را از وظائف خویش به حساب نمی‌آورد، بدون شک عواقب این بی‌توجهی و بی‌تفاوتی به صورت آسیب‌های ماندگار در فرزندان آن‌ها پدیدار می‌گردد. بسیاری از خانواده‌ها نسبت به تربیت و آموزش فرندان خود بی‌توجه و بی‌تفاوتند؛ ولی انتظار دارند که فرزندشان هیج‌گونه خطا و اشتباهی نسبت به جامعه و حتی نسبت به خود پدر و مادر نداشته باشند. چه طور می‌شود درختی را کاشت و به او آب نداد، ولی از او انتظار میوه داشت!

آموزش صحیح از روی عطوفت و مهربانی باعث درونی شدن ارزش‌های دینی هم‌چون حجاب و عفاف می‌شود،‌ و چون واکسنی آن‌ها را از خطرات و انحرافات نگه‌داری می‌کند؛ نماز خواندن، تلاوت قرآن، حفظ حجاب در برابر نامحرمان، معاشرت با خانواده‌های متدين و مذهبی، جدا کردن اتاق و بستر خواب از کودکان، رعايت حد و مرز پوشش و آرايش والدين در برابر فرزندان، شرکت در محافل مذهبی در ايام محرم و ماه رمضان و... از جمله مواردی است که کودکان آينه‌وار از آن تقليد و الگوبرداری می‌کنند.

---------------------------------------------------------------
پی‌نوشت
[1] سفینة البحار، محدث قمی، ج 2، ص 684.
[2] مکارم الاخلاق، الطبرسی، ص 222.
[3] جامع الاخبار، ص 124.