در معاملات در صورتی که دو طرف معامله مدت زمانی را برای پرداخت قیمت یا ثمن معامله تعیین نکرده باشند معامله نقدی می باشد و فروشنده می تواند بعد از تحویل کالا ثمن و پول خود را از مشتری طلب کند، ولی در صورتی که در گفتگوی میان فروشنده و خردیدار هرگونه زمانی برای مدت پرداخت تعیین نشود معامله تبدیل به نسیه می شود.
نکته در صورتی که معامله نقدی باشد و مشتری نیز پول کالای خریداری شده را به فروشنده تحویل دهد، فروشنده حق ندارد تحویل نگیرد و در صورتی که نسیه باشد و مشتری زودتر از زمان مقرر پرداخت کند بر فروشنده واجب نیست دریافت کند.
«اگر مشتری ثمن را در زمان مشخص شده تحویل دهد، فروشنده حق ندارد تحویل نگیرد و اگر زودتر از زمان مقرر پرداخت کند، بر فروشنده واجب نیست بپذیرد.» [1]
پس انتخاب نوع معامله علاوه بر تاثیر داشتن به حال مشتری تاثیرگذار برای خود فروشنده می باشد که در صورت نقدی باید حتما پول یا ثمن مشخص شده را تحویل بگیرد و در صورت نسیه فقط در زمان مقرر واجب است تحویل بگیرد.
حال اگر در معامله نقدی مشتری تاخیری چند ساله در پرداخت ثمن داشته باشد چگونه می شود؟
پرسش: اگر فروشنده، جنس را به صورت نقد به خریدار بفروشد و خریدار هم در اثر سهل انگارى پول فروشنده را ندهد چند سال از آن بگذرد در این مدّت قیمت جنس چند برابر شود، آیا فروشنده مى تواند خود جنس را از خریدار مطالبه کند؟
پاسخ: فقط حق دارد پول خود را مطالبه کند، ولى چون مدّت زیادى گذشته و ارزش پول بسیار تغییر کرده، احتیاط واجب آن است که او را راضى کند و یا تفاوت را محاسبه نماید.[2]
پی‌نوشت:
1). آیت الله خامنه‌ای، رساله آموزشی، احکام معامله نقد و نسیه.
2). آیت الله مکارم شیرازی، استفتائات، تاخیر طولانی مدت در پرداخت ثمن معامله نقدی.
