خلاصه: کسانی که با کاروان امام حسین نتوانستند ملحق شوند آنھا بعد از واقعه کربلا توبه کردند و قیام کردند. یکی از آن قیام‌ھا، معروف به «قيام توابين» بود، این قیام به فرماندھی سلیمان بن خزاعی اتفاق افتاد. فائدہ این قیام این بود که مردم ترسی که از امویون داشتند از بین رفت.
کسانی که در کربلا نتوانستند خودشان را بر امام حسین(علیه السلام) قربان کنند، آنھا پس از واقعه كربلا «قيام توابين» به فرماندهي سليمان بن صرد خزاعي علیه امویان قیام کردند. اين قيام در روز اول[۱] یا پنجم[۲] ربیع الثانی سال ۶۵ هجري در محلي به نام «عين الورده» صورت گرفت.
عموماً در ذھن بعضی از مردم این سوال است که چرا اين قيام بلافاصله پس از حادثه عاشورا صورت نگرفت؟ در پاسخ به این سوال برخی مورخین این چنین نوشتند که علت آن اين بود كه فضای سياسي، هر گونه اقدامی را در برابر نظام اجازه نمی‌داد، اما هنگامی كه يزيد مُرد و عبيدالله بن زياد به شام فرار كرد، آنگاہ ياران حسين(عليه السلام) برای قیام بر علیه قاتلین امام حسین(علیه السلام) فرصتی خوب پیدا کردند و موقعیتی فراھم آمد که قاتلین امام حسین را به کیفر اعمالشان برساند.[۳]
علت قيام:
بدون شك كوفيانی که امام حسين(علیه السلام) را یاری نکردند، آنھا از این کار پشیمان بودند و این پشیمانی تا آن موقع برطرف نمی‌شد که آنھا یا قاتلین امام حسین(علیه السلام) را قتل می‌کردند یا خودشان قتل می‌شدند به ھمین سبب آنھا توبه کردہ این عھد کردند که قاتلین امام حسین(علیه السلام) را قتل می‌کنیم یااينكه خود قتل می‌شویم.[۴]
رهبران قيام:
رهبري قيام بر عهده سليمان بن صرد خزاعي گذاشته شد. در تاریخ نام ھای دیگر نیز برای رھبری این قیام نوشته شده است[۵] سليمان بن صرد خزاعی با این شعار قیام را آغاز کرد که ما به امام حسین(علیه السلام) یاری نکردیم و با این خدا را به خشم آورديم به ھمین سبب تا آن وقتی که از قاتلین امام انتقام نگیریم یا جان خود را در راہ خدا قربان نکنیم، خدا از ما راضی نمی شود[۶].
سليمان بن صرد خزاعی ھمراہ با سپاہ خود به کربلا رفت و آنجا نزد قبر امام حسین توبه کرد و از آنجا به شام رفتند نھایهً مقامی بنام «عین الوردہ» رسیدند و از آنجا قیام را آغاز کردند[۷].
این قیام، شکست خورد اما با این قیام شیعیان به حدی بیروز شدند و با این قیام به آنھا فوائدی نیز رسید.[۸]
فوائد این قیام:
۱. جا گرفتن ترس و حراس در دل امویون.
۲. باز شدن راہ برای دیگر قیام‌ھا.[۹]
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
منابع:
[۱] مستدرک سفینه البحار؛ج۴، ص۶۸.
[۲] طقوش، محمد سهيل؛ دولت امويان، قم، پژوهشكده حوزه و دانشگاه، ۱۳۳۰ش، ص ۸۰-۸۱.
[۳] دولت امویان، ص ۷۹.
[۴] ابن اثير، عزالدين؛ الكامل، ترجمه ابوالقاسم حالت، عباس خليلي، تهران، مؤسسه مطبوعاتي علمي، ۱۳۷۱ش، ج۱۱، ص۳۱۲-۳۱۳.
[۵] الکامل، ص ۳۱۵.
[۶] شهيدي، سيد جعفر؛ تاريخ تحليلي اسلام، تهران، شركت انتشارات علمي و فرهنگي، ۱۳۸۳ش، ص۲۰۶.
[۷] قمي، شيخ عباس؛ نفس المهموم، ترجمه شيخ محمدباقر كمره‌اي، قم، مسجد مقدس جمكران،۱۳۷۰ش، ص۷۶۸-۷۷۱.
[۸] محمد جعفري، سيد حسين؛ تشيع در مسير تاريخ، ترجمه سيد محمدتقي آيت اللهي، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامي،۱۳۷۲ش، ص۲۶۲.
[۹] حیاة الشعر فی الکوفه، ص ۷۳.