حقیقت بندگى این است که بنده، خودش را مالک چیزهایى که خدا به وى عطا کرده نداند، دوم این که بنده خودش را در تدبیر امور ناتوان بداند. سوم این که خودش را در انجام اوامر و ترک نواهى خدا مشغول بدارد.
پرسش: عبودیت یعنی چه؟
اهل لغت عبودیت را به معناى خضوع و تذلل گرفته اند:
راغب در مفردات مى نویسد: «عبودیت اظهار تذلل و عبادت نهایت تذلل است.»(1)
عنوان بصرى از امام صادق(ع) در مورد حقیقت عبودیت پرسش: کرد ایشان فرمود: «حقیقت بندگى درسه چیز است: اول این که بنده، خودش را مالک چیزهایى که خدا به وى عطا کرده نداند،زیرا بندگان مالک چیزى نمى شوند، بلکه مال را مالِ خدا می‌دانند و در همان طریق که فرموده به مصرف مى رسانند.
دوم این که بنده خودش را در تدبیر امور ناتوان بداند. سوم این که خودش را در انجام اوامر و ترک نواهى خدا مشغول بدارد.»(2)
کسی که عبودیت و بندگى خدا را برگزیده است، در تمام مراحل زندگى و حتى در جزئیات اعمال و رفتار نیز طبق رضاى پروردگار عمل می‌کند؛ یعنى واجبات را انجام می‌دهد و محرمات را ترک می‌کند.
عمل به واجبات و پرهیز از محرمات حداقل مرتبه بندگی و عبودیت است. مراتب بعدى آن انقطاع از خلق و توجه محض به پروردگار می‌باشد. امام باقر(ع) می‌فرماید: «هیچ بنده اى آن طور که شایسته و سزاوار است خدا را عبادت نکرده تا آن که از همه مرد منقطع شود در این حال خداوند می‌فرماید: این بنده خود را براى من خالص کرده پس اورا به کرمش می‌پذیرد».(3)
امام علی(ع) براى عبادت پروردگار سه درجه و مرتبه ذکر می‌کند و می‌فرماید: «گروهى خدا را به انگیزة پاداش مى پرستند این عبادت تجارت پیشگان است و گروهى او را از ترس می‌پرستند این عبادت برده صفتان است و گروهى او را براى آن که او را سپاس گزارى کرده باشند مى پرستند این عبادت آزادگان است».(4)
رسول اکرم(ص) برترین عبادت را عبادت عاشقانه می‌داند و می‌فرماید: «برترین مردم کسى است که نسبت به عبادت عشق ورزد».(5)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت‌ها:
1.المفردات، ص 319.
2.بحارالانوار، ج 1، ص 224.
3.بحارالانوار، ج 67، ص 111.
4.نهج البلاغه، قصار 237.
5.بحارالانوار، ج 67، ص 253.
برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی