- محمدرضا پهلوی پول مملکت را به طرز سخاوتمندانه‌ای به دیگر کشورها مخصوصا غربی‌ها تقدیم می‌کرد
محمد رضا پهلوی كه در دهه پنجاه شمسی با رشد ناگهانی قيمت نفت به ثروت كلانی دست يافته بود به جای استفاده از اين سرمايه در راه رشد و پيشرفت كشور، آنها را يا در قالب خريد اسلحه و يا در قالب وام‌های مختلف از جمله وام‌های بلاعوض به كشورهای غربی برمی‌گرداند و اين، يكی از خيانت‌هايی است كه از سوی محمد رضا پهلوی در ايران صورت گرفت.
كمك‌های ايران به ساير كشورها و مؤسسات در طی سال‌های 1352 تا 1356 بالغ بر ده ميليارد دلار بوده است.[1] همچنين بر اساس يكي از اسناد ساواك، يكي از وابستگان ساواك به نقل از شريف امامي به اين مساله اشاره كرده و می‌گويد: «من اوضاع را خيلي بد مي‌بينم. تمام مردم ناراضي در حد انفجار هستند. من كه همه چيز دارم، مي‌بينم وضع به نحوي است كه شخص وقتي به خود مي‌انديشد عدم رضايت در باطن او مشاهده مي‌شود و اضافه مي‌كرد خيلي احساس وضع غيرعادي و آينده‌اي مبهم مي‌كنم. در مورد نفت هم شريف‌امامي مي‌گفت وضع را روشن نمي‌بينم و فايده‌اي هم ندارد كه 24 ميليارد دلار به ما پول دادند. بيست ميليارد آن را كه پس داديم و حتي به انگلستان وام داديم و چهار ميليارد بقيه هم به دست عوامل اجرايي از بين مي‌رود و مي‌خورند. اگر پولی نمی‌دادند بهتر بود. لااقل دلمان نمی‌سوخت و می‌گفتيم يك روز بالاخره پول وصول می‌شود.»[2]
جالب اينجاست كه اين بذل و بخشش‌ها در شرايطی صورت می‌گرفت كه زاغه نشينی، يكي از زشت‌ترين مظاهر شهرها در دوران پهلوی بوده است و اكثر مردم ايران حتي در شهرهای بزرگ از نعمت آب آشاميدنی سالم و فاضلاب بهداشتی محروم بودند، چنانكه ثريا در كتاب خاطراتش در باره وضع بهداشتی مردم آن دوران چنين می‌نويسد: «محلات جنوب شهر با جوی‌های سرباز كه آب كثيف آن پس از عبور از رخشتشوی خانه‌ها و آلوده شدن به كثافات ولگردان و سگ‌ها به مصرف خوراك مردم می‌رسد، بچه‌های مفلوج، زنان و پيرمردان گرسنه، گل و لای كوچه‌ها كه خانه‌هايشان شباهتی به خانه ندارند، محلاتی كه فقر كامل بر آنها حكمفرماست و توان شكايت نيز ندارند.»[3]
پی‌نوشت:
[1] هوشنگ مهدوی، عبدالرضا، سياست خارجی ايران در دوران پهلوی، نشر البرز،ص 427
[2] سند ساواك- 17/10/1354؛ به نقل از: ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد دوم، جستارهايی از تاريخ معاصر ايران، صص407-406
[3] كاخ تنهايی، ثريا اسفندياری، ترجمه نادعلی همدانی، ص133 به نقل از سقوط ، مجموعه مقالات نخستين همايش بررسی علل فروپاشی سلطنت پهلوی، ص363