روزه داری دراین هوای گرم و ساعات طولانی سخت است و برای بعضی از کارگرها و کشاورزها بسیار سخت است و این امر واجب برای خیلی ها قابل هضم نیست!
آیا خداوند منطور خاصی از وجوب روزه داشته است؟ آیا نمیتوانسته با واجب دیگری منظور خود را جبران کند؟
از آثار مادی و جسمانی روزه همه ما بسیار شنیده ایم اما مطمئنا خداوند حکیم فقط این آثار را دلیل وجوب روزه ندانسته است، به آیات و روایات که مراجعه میکنیم متوجه میشویم روزه داری تمرین است و تمرینی ست برای پاک شدن و آماده شدن برای مهمانی خاص، بله مهمانی خدا و این مهمانی شرایطی و صفاتی را می طلبد و هر مهمانی که شرایط بهتر و صفات کاملتری داشته باشد بهره بیشتری ازمهمانی میبرد، و روزه آثاری دارد که به بهترین نحو ما را به این شریاط میرساند.نگاهی کنیم به کلام معصوم:
در حديثى از رسول خدا صلى الله عليه و آله در مورد فلسفه روزه چنين مىخوانيم:
«انَّ الصَّوْمَ يُميتُ مُرادَ النَّفْسِ وَ شَهْوَةَ الطَّبْعِ الحَيْوانِىِّ، وَ فيهِ صَفاءُ الْقَلْبِ وَ طَهارَةُ الجَوارِحِ، وَ عَمارَةُ الظَّاهِرِ وَ الْباطِنِ، وَ الُشّكْرُ عَلَى النِّعَمِ، وَ الْاحْسانُ الَى الْفُقَراءِ، وَ زِيادَةُ التَّضَرُّعِ وَ الْخُشُوعِ، وَ الْبُكاءِ وَ جَعْلِ الْالْتِجاءِ الَى اللَّهِ، وَ سَبَبُ انْكِسارِ الْهِمَّةِ، وَ تَخْفِيفِ الْسَّيِئاتِ، وَ تَضْعِيفِ الْحَسَناتِ، وَ فيهِ مِنَ الْفَوائِدِ ما لا يُحْصى؛
روزه هواى نفس و شهوت طبيعت حيوانى را مىميراند (و طغيان آن را فرو مىنشاند)، و در آن صفاى قلب و پاكى اعضاء، و آبادى بيرون و درون انسان، و شكر بر نعمتها، و احسان به فقرا، و فزونى تضرّع و خشوع و گريه است؛ و وسيلهاى است براى التجاء به پروردگار، و سبب شكستن دلبستگيها و كم شدن سيّئات، و فزونى حسنات است؛ و در آن فوائد بيشمارى است » {1}
در اين حديث چهارده اثر مثبت براى روزه ذكر شده كه مجموعهاى از صفات فضيلت و افعال اخلاقى است که شاید فقط روزه در ایجاد این صفات در انسان موفق باشد.
میبینید که خداوند متعال با وجوب روزه خواسته بندگانش روحی لطیف و اراده ای قوی و تعدیلدر غرایز داشته باشند تا به لیاقت ملاقات با او نائل شوند، روزهدار بايد در حال روزه با وجود گرسنگى و تشنگى از غذا و آب و همچنين لذت جنسى چشم بپوشد، و عملا ثابت كند كه او همچون حيوان در بند اصطبل و علف نيست، او مىتواند زمام نفس سركش را به دست گيرد، و بر هوسها و شهوات خود مسلط گردد. در حقيقت بزرگترين فلسفه روزه همين اثر روحانى و معنوى آن است. خلاصه روزه انسان را از عالم حيوانيت ترقى داده و به جهان فرشتگان صعود مىدهد، جمله «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» (باشد كه پرهيزكار شويد) (در آیه يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُون){2}اشاره به همه اين حقايق است که روزه و روزه داری رحمتی است از جانب خدا که خود میزبان است و برای مهمانش لطف و رحمت را دریغ نمی کند و بهترین ها را نصیب مهمانانش می کند.
پی نوشت :
[1]. بحارالانوار، جلد 93، صفحه 254
[2].بقره 183