- خیانت عملی ناپسند است که باعث بی آبرویی شخص در دنیا و آخرت خواهد شد.
خیانت؛ عملی منافی با فطرت
فطرت پاک انسان، مشتاق زیباترین جلوه‌ها و صفات است اما گاهی عملی خلاف فطرت سر می‌زند که آدم را از اصل وجودش دور می‌کند. ذات انسان طالب اخلاق‌های نیکو مانند امانت داری و وفای به عهد است اما در بعضی از اوقات آدمی برخلاف آن عمل کرده و به عمل نابهنجار و زشتی مانند خیانت دست می‌زند
خیانت؛ عملی غیر قابل دفاع و مستحق عذاب
خیانت به عنوان یکی از اعمال زشت، در مقابل اوصاف ارزشمندی مانند امانت داری و صداقت قرار گرفته است. آیات و روایات اسلامی انسان را از مرتکب شدن به عمل خیانت نهی کرده و این کار را غیر قابل دفاع می‌دانند چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید:«إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ وَ لَا تَكُنْ لِلْخَائِنِينَ خَصِيمًا؛ [1] ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم؛ تا به آنچه خداوند به تو آموخته، در میان مردم قضاوت کنی، و از کسانی مباش که از خائنان حمایت نمایی!» حتی شخصیت عظیم و بزرگی مثل پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از حمایت خیانتکاران نهی شده است. خیانت از بدترین گناهان شمرده شده که انجام دهنده آن به عذاب الهی دچار خواهد شد. چنان که امام علی علیه السلام می‌فرماید:«ایّاكَ والخیانَةَ فَاِنّها شَرُّ مَعصِیَةٍ، و اِنَّ الخائِنَ لَمُعذَّبٌ بِالنّارِ عَلی خِیانَتِه؛ [2] برحذر باش و از خیانت كردن بپرهیز كه خیانت بدترین گناهان است. آدم خیانتكار به خاطر خیانتش كیفر و عذاب او بدون تردید آتش جهنم خواهد بود.» خیانت به انواع مختلف آن مذموم و مورد نکوهش است. در اینجا به انواع خیانت و پیامدهای آن اشاره می‌شود.
خیانت به خود؛ ظلم به خویشتن
یکی از انواع خیانت، خیانت ورزی نسبت به خود است توضیح اینکه با توجه به الهی بودن فطرت انسان‌ها در بدو تولد، انسان ذاتا طالب اعمال نیک و زیباست و این فطرت پاک، امانتی است که اگر برخلاف آن عمل کنیم و به گناهان روی بیاوریم درواقع به خودمان خیانت کردیم. شاید مضمون این فراز دعای کمیل به این مورد اشاره داشته باشد که آمده است:« ظَلَمْتُ نَفْسِي؛ [3] من به خودم ظلم کردم.» انسان اگر نعمت‌های بی‌شمار خداوند را در جای درست و صحیحی استفاده نکند در واقع به خودش ظلم و خیانت کرده است، زیرا خداوند این همه نعمت فراوان را به ما ارزانی داشته که بر اساس فطرت و ذات پاکمان در جای صحیح و نیکو استفاده کنیم.
خیانت به خدا و رسول؛ مستحق عذاب
یکی دیگر از انواع خیانت، خیانت ورزی به حکم خداوند و پیامبرش است به این معنا که احکام خداوند و دستورات پیامبر امانتی است که نزد مسلمین قرار داده شده و باید به آن‌ها عمل کنیم. تمرد، سرپیچی و مخالفت با این احکام و دستورات به نوعی خیانت محسوب می‌شود قرآن کریم انسان را از این کار برحذر داشته و فرموده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ؛ [4] اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، مى‌دانيد كه نبايد به خدا و پيامبر خيانت كنيد و در امانت خيانت ورزيد.» خیانت به خداوند و رسول، آدمی را از رحمت و دایره محبین خدواند دور می‌کند همان‌گونه که قرآن کریم می‌فرماید: «وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَىٰ سَوَاءٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ؛ [5] اگر مى‌دانى كه گروهى در پيمان خيانت مى‌ورزند، به آنان اعلام كن كه همانند خودشان عمل خواهى كرد؛ زيرا خدا خائنان را دوست ندارد.»
خیانت در عهد و امانت؛ بدترین خیانت‌ها
یکی از انواع مهم خیانت، خیانت‌هایی هستند که نسبت به عهدو پیمان یا چیزهایی که مردم نزد ما به امانت گذارده اند اتفاق می‌افتد. این نوع رفتارها بسیار زشت و ناپسند است و در زمره بدترین خیانت‌ها شمرده شده است چنان‌که امام علی علیه السلام می‌فرماید: «غايَةُ الخِيانَةِ، خِيانَةُ الخِلِّ الوَدودِ و نَقْضُ الْعُهُودِ؛ [6] اوج و نهایت خيانت، خيانت كردن به دوست صميمى و شكستن عهد و پيمانهاست.» اگر انسان به امانتی که به او سپرده شده خیانت ورزد خشم خداوند متعال را در پی خواهد داشت چنان‌که رسول خدا حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «مَن خانَ أَمانَةً فِى الدُّنيا وَ لَم يَرُدَّها إِلى أَهلِها ثُمَّ أَدرَكَهُ المَوتُ ماتَ عَلى غَيرِ مِلَّتى و َيَلقَى اللّه وَ هُوَ عَلَيهِ غَضبانٌ؛ [7] کسى كه در دنيا به امانتى خيانت كند و آن را به صاحبش برنگرداند و آنگاه بميرد بر دين من نمرده است و با خدا ديدار مى كند در حالى كه بر او خشمگين است.»
مورد امانت‌ها علاوه بر اشیاء مادی، شامل امانت‌های معنوی و عهد و پیمان‌ها هم می‌شود. راهی که انبیاء، اولیاء، شهدا و صالحین پیش روی ما باز کرده‌اند نیازمند استمرار و پایداری است. شهدای انقلاب و جنگ تحمیلی با توجه به سیره انقلابی و اسلامیشان در وصیت‌های خود تاکید فراوانی نسبت به اصل انقلاب خصوصا پیروی و دفاع از ولایت فقیه داشته‌اند که کم کاری نسبت به این آرمانها خیانتی بزرگ به آن عزیزان محسوب خواهد شد.
پی نوشت:
[1] سوره نساء آیه 105.
[2] غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 168.
[3] مفاتیح الجنان، فرازی از دعای کمیل
[4] سوره انفال، آیه 27.
[5] همان، آیه 58.
[6] غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 469.
[7] الوافی، ج 5ف ص 1068.
خیانت عملی منفور و مخالف با فطرت انسانی است. خیانت می‌تواند نسبت به خود انسان، نسبت به خداوند و پیامبرانش و یا نسبت به هر عهد و پیمانی صورت بگیرد که در تمام این صورت‌ها موجب خشم خدواند می‌شود.