- قدردان، بهترین نعمات روی زمین یعنی والدین و معلمان خود باشیم.
محبت؛ نیازی درونی و فطری
محبت یک نیاز درونی است که از فطرت همه ما نشأت می‌گیرد. ما تشنه محبت هستیم و در صورت ارضای این نیاز ما به امنیت و آرامش روحی خواهیم رسید ولی اگر این نیاز مهم تأمین نشود آسیب‌های جبران ناپذیری بر ما و جامعه وارد خواهد کرد.
متواضع در مقابل معلمان زندگی
از محبت خارها گل می‌شود، محبت باعث تسخیر دل دیگران و افزایش صمیمیت و دوستی بین افراد می‌شود. در این بین بعضی از افراد در زندگی ما هستند که هر کاری کنیم محبت‌ها و زحمت هایشان جبران نخواهد شد. این افراد تاثیرگذار در زندگی ما، والدین و معلمان هستند، به گونه‌ای که ما در هر مقام و جایگاهی که هستیم نباید از تکریم و احترام ایشان غافل شویم چنان‌که امیر بیان علی علیه السلام احترام این دو گروه را لازم دانسته و فرموده است: «قم عَن مَجلِسِکَ لِاَبیکَ وَ مُعَلِّمِکَ وَ اِن کُنتَ اَمیراً؛ [1] به احترام پدر و معلمت از جای برخیز هر چند فرمانروا باشی.» حدیث ارزشمند، به تکریم پدر اشاره داشته است اما با توجه به سایر احادیث که تاکید فراوانی به تکریم پدر و مادر با هم داشته، می‌توان گفت والدین هر دو از جایگاهی والا برخوردار هستند از همین رو امام علی علیه السلام احترام به والدین را به عنوان تکلیف دانسته و می فرمایند: «بِرُّ الوالِدَینِ أكبَرُ فَریضَة؛ [2] بزرگترین و مهمترین تكلیف الهی نیكی به پدر و مادر است.» والدین و آموزگاران، معلمان جسم و روح ما هستند که اصلی ترین سرمایه خود؛ عمرشان را در جهت هدایت ما به‌کار می‌گیرند، پس سزاوار است در هر جایگاهی که هستیم از تکریم آنان غافل نشویم.
قدردان موهبت‌های الهی باشیم
پدر و مادر، بهترین موهبت‌های الهی هستند که هر چه قدر تلاش کنیم نمی‌توانیم محبت‌های آنان را جبران کنیم. واژه محبت در مقابل عظمت اینان کم می آورد. واقعا درست می‌گویند تا زمانی که خودمان پدر ومادر نشویم قدر آنان را نخواهیم دانست. پدر که هر چه بیشتر تلاش می‌کند تا بتواند آرامش بیشتری برای خانواده اش تامین کند و مادری که مثل شمع می‌سوزد تا اعضای خانواده در کنار هم خوشحال باشند. والدین از والاترین جایگاه‌ها برخوردارند، شاید به همین علت باشد که خداوند متعال در قرآن بعد از توحید و خداپرستی، احترام به والدین را آورده است و فرموده است: «لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَ بِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا؛ [3] جز خدا را نپرستید، و به پدر و مادر خود نیکی کنید.» حتی در صورت پیری و سالخوردگی هم حق کوچک ترین بی‌احترامی در حق آنان نداریم چنان‌که قرآن کریم می‌فرماید: «وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَ لَا تَنْهَرْهُمَا وَ قُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا؛ [4] و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را نپرستيد و به پدر و مادر [خود] احسان كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سالخوردگى رسيدند به آنها [حتى] «اوف» مگو و به آنان پَرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگوى.» آنان جوانی، زیبایی، عمر خودشان را فدای ما کردند، پس سزاوار نیست در موقع ناتوانی آنان، دستشان را رها کنیم. نگاه ما به والدین اگر از روی محبت باشد جزء عبادات شمرده می‌شود همان‌گونه که پیامبر اکرم حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: «نَظَرُ الْوَلَدِ اِلی والِدَیْهِ حُبّاً لَهُما عِبادَةٌ؛ [5] نگاه کردن فرزند به پدر و مادرش از روی محبت عبادت محسوب می‌شود.» بنابراین با محبت کردن نسبت به والدین، قطره‌ای از محبت‌های آنان را جبران کنیم.
معلمان؛ ادامه دهنده راه انبیاء
تعلیم و تربیت از مهم ترین کارها در جوامع مختلف است که در اولویت قرار دارد و این وظیفه مهم بر دوش معلمان دلسوزی است که از تمام توان خود در جهت آموزش و هدایت دانش آموزان بهره می‌برند. اولین معلمان تاریخ، پیامبران بوده‌اند که به هدایت نسل بشر پرداختند، از همین رو در عظمت این حرفه و قشر، امام خمینی رحمت الله علیه فرمودند:«معلمی شغل انبیا است.» [6] ارزش کار معلمی چنان بالا است که امام صادق علیه السلام در تفسیر آیه «وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا؛ [7] و هر كس، كسى را زنده بدارد، چنان است كه گويى تمام مردم را زنده داشته است.» فرموده است :«تأویل اعظم و مفهوم بزرگتر آیه این است که دیگری را دعوت به سوی راه حق یا باطل کند و او دعوتش را بپذیرد.» [8] یعنی اگر کسی فردی را به سوی راه حق هدایت کند مانند این است که همه مردم را هدایت کرده است، پس می‌توان گفت منظور از زنده کردن انسانها، هدایت آنان است. امام سجاد علیه السلام در مورد جایگاه و عظمت این قشر زحمت کش می‌فرمایند: «حَقُّ سائِسِکَ بِالْعِلْمِ فَالتَعْظیمُ لَهُ وَالتَّوْقیرُ لِمَجْلِسِهِ وَحُسْنُ الاْسْتِماعِ اِلَیْهِ؛ [9] حق آموزگار تو این است که او را تعظیم کنی و در مجلس محترم بداری و به نیکویی سخنانش را گوش کنی.» از پدر گر قالب تن یافتیم...از معـلم، جان روشن یافتیم.
پی نوشت:
[1] غرر الحکم و درر الکلم، ج 1، ص 136.
[2] همان، ج 1، ص 312.
[3] سوره بقره، آیه 83.
[4] سوره اسراء، آیه 23.
[5] بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، ج 74، ص 149.
[6] صحیفه‌ی امام، ج ۸، ص ۹۱.
[7] سوره مائده، آیه 32.
[8] برگرفته از تفسیر نمونه، ذیل آیه 32 سوره مائده.
[9] تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، ج 1، ص 260.
از جمله موهبت‌ها و نعمات بزرگی که خدواند به ما داده، والدین و آموزگاران زندگی‌مان هستند که ضروری است در هر مقام و جایگاهی که هستیم از تکریم آنان غافل نشویم، هر چند شاید نتوانیم ذره‌ای از محبت آنان را جبران کینم.