آخرین گزارش ظریف؛ نرود میخ آهنین در سنگ!

اصل داستان از این قرار است که عده‌ای از مسئولان کشور، خیال می‌کردند می‌توان به حل مشکلات از طریق مذاکره با دولت ایالات متحده، دل بست و این موضوع را با عطش عجیبی مطرح و برای تحقق آن، لحظه‌شماری می‌کردند! تا اینکه در سال 1392 یکی از اصلی‌ترین افراد از این طیف یعنی حسن روحانی که توسط پدر معنوی این جریان یعنی هاشمی رفسنجانی، حمایت می‌شد، به ریاست‌جمهوری در ایران رسید و از همان روزهای نخست، با سرعت زیادی مبادرت به فراهم‌نمودن مقدمات این کار نمود که مکالمه‌ی تلفنی نابجا و غیرسازنده‌ای او با باراک اوباما -رئیس‌جمهور اسبق آمریکا- و مودب‌ خطاب‌کردن او از جمله‌ی آن‌ها بود! البته حسن روحانی سالها قبل آمریکا را به بنزی تشبیه کرده بود که فقط مذاکره‌ی با او قادر است ما را به سرعت به هدف برساند[1] و پس از دستیابی به قدرت، فرصت را برای تحقق چنین رویایی غنیمت شمرد. پرونده‌ی هسته‌ای که پیش‌تر در شورای عالی امنیت ملی بررسی می‌شد، به وزارت خارجه و فرد مورد اطمینان روحانی یعنی محمدجواد ظریف سپرده شد و گروه مذاکره‌کننده به ریاست و محوریت ظریف، شروع به کار کرد که حاصل آن علاوه بر مذاکره با 1+5، برگزاری دیدارهای بی‌سابقه و مکرر در سطح وزرای خارجه‌ی ایران و آمریکا بود! این روند به امضای توافقی به نام برجام ختم شد که حسن روحانی آن را پایانی بر تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی و تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به صورت بالمره (یکباره) معرفی کرد![2] دیگر افراد دخیل در این امر از جمله محمدجواد ظریف هم وعده‌ی لغو تمام تحریم‌ها به مردم را دادند[3] که رقص و پایکوبی عده‌ای از دل‌خوش‌ها و خوش‌باوران را در خیابان‌ها به همراه داشت!
اما آن روی سکه که اتفاقا واقعیت ماجرا بود، خیلی زود خود را نشان داد و در یکی از آن موارد، معلوم شد جناب ظریف، متن کامل برجام را نخوانده است! روز ۳۰ تیر ۱۳۹۴ ظریف به مجلس رفت تا گزارشی از برجام بدهد که یکی از نمایندگان از او سوال کرد: دست‌کم ۴ بار لفظ «تعلیق» صراحتا در برجام آمده است پس چرا شما چند بار با تأکید گفتید تمام تحریم ها «لغو» شده است؟ آقای ظریف با اطمینان گفت: «اصلا تعلیق هیچ جا نیامده، در هیچ جای برجام تعلیق نیامده، هر کس تعلیق ترجمه کرده اشتباه کرده، هیچ جای برجام تعلیق نیامده. کلمه تعلیق وجود ندارد.» نماینده‌ی سوال کننده در چهار قسمت از متن برجام، لفظ Suspend که به معنای تعلیق است را با ماژیک، برجسته کرد و به وزیر خارجه نشان داد و آقای ظریف گفت: «من ندیده بودم!»[4]
با این اتفاق، دیگر حتمی و یقینی بود که از برجام، چیزی جز خسارت و اتلاف وقت برای مردم ایران، حاصل نخواهد شد چون تا قبل از این، شاید عده‌ای فکر می‌کردند گروه مذاکره‌کننده، بندهای محکمی را در برجام، گنجانده که مانع از فریبکاری آمریکا می‌شود اما وقتی ثابت شد، خود ظریف هم اطلاع دقیقی از متن برجام ندارد، همان امیدواری اندک نیز به بن‌بست رسید! و امروز همه شاهد هستند که اعطای آن همه امتیاز از سوی دولت روحانی به طرف‌های مذاکره به نتیجه‌ی خوبی برای مردم ایران منتهی نشد و آن وعده‌های رنگارنگ و شیرین، تحقق نیافت که وضعیت نابسامان کشور در حوزه‌ی اقتصاد و معیشت، بهترین شاهد برای اثبات این ادعا است.
با این وجود، در بیست و دومین گزارش وزارت امور خارجه  در مورد اجرای برجام که 21 تیر 1400 به مجلس شورای اسلامی ارسال شد، شاهد تکرار حرف‌های نادرست قدیمی هستیم که نشان از اصرار بر اشتباهات فاحش گذشته و عبرت‌نگرفتن از راه پیموده شده است. در شرایطی که اروپا در شش سال اخیر، هیچ قدمی برای انجام تعهدات خود برنداشت و دولت جو بایدن نیز به صراحت از عدم لغو تحریم‌های ایران و عدم تضمین نسبت به خارج‌نشدن از برجام، سخن گفته است، ولی در گزارش مزبور وزارت خارجه، همچنان بر اعتماد به گفته‌های طرف آمریکایی و اروپایی تأکید و با ذوق‌زدگی خاصی به مذاکرات وین اشاره شده و دوباره همان وعده‌های قدیمی در سال 94 را تکرار کرده است! عجیب این جا است که دولت روحانی در سال 94 فقط در طول دو ماه، همه‌ی تعهدات خود را انجام داد ولی اوبامای مودب (!) حاضر به لغو تحریم‌ها نشد و این بهترین وضعیت برای آمریکا تا به امروز بوده است که هم ایران را به انجام تعهدات خود مجبور کرد و هم از انجام تعهدات خود سرباز زد و طبق متن برجام، شکایت ایران هم نه تنها فایده‌ای نخواهد داشت بلکه به ضرر او تمام خواهد شد! بسیار عجیب است که امثال روحانی و ظریف با وجود همه‌ی بدعهدی‌های صورت گرفته -چه از سوی دموکراتها و چه از سوی جمهوری‌خواهان- حاضر به پذیرش این واقعیت نیستند که ذات و اساس آمریکا بر مخالفت با کشورهای مستقلی مثل ایران، بنا نهاده شده است و امکان ندارد کاخ سفید، کوچک‌ترین قدمی در جهت منافع ما بردارد و همین عقیده‌ی باطل و نگاه فاسد است که نگذاشت به جای معطلی هشت ساله و چشم‌دوختن به دست کدخدا، برخورد قاطعی از خود بروز دهند و نگاه خود را متمرکز بر توان داخلی نمایند.
البته گزارش مزبور حرف درستی هم داشت؛ مثلاً آن جا که می‌گوید: اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیرشدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند![5] اما بلافاصله می‌گوید: باید از برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای شرکتهای آمریکایی نیز استفاده می‌کردیم تا ترامپ نتواند وارد کارزار تحریم حداکثری شود اما چون همدل و همصدا نبودیم (!) این کار انجام نگرفت![6] جواد ظریف در حالی از عدم همدلی سخن می‌گوید که شخص او و شخص حسن روحانی، تأکید کرده بودند که تمام مسئولیت مذاکرات هسته‌ای با آنان است[7] و پس از امضای برجام نیز وعده‌ی لغو تمام تحریم‌ها را داده بودند! در این صورت، باید از ظریف سوال کرد که اگر همدلی و همصدایی وجود نداشت پس چرا قبول مسئولیت کردید و چرا وعده‌ی لغو همه‌ی تحریم‌ها را مطرح نمودید؟ آیا این نکته به ذهن مردم خطور نمی‌کند که این حرفها صرفاً بهانه‌جویی است و برای فرار از پذیرش مسئولیت، بیان می‌شود؟! از سوی دیگرواقعا باید ازاین نگاه عجیب شخصی که این همه ادعا و سابقه دارد، گریست که هنوز نمی‌داند عمده‌ی شرکت‌ها و کارتل‌های آمریکایی را همان سیاستمداران کثیفی اداره می‌کنند که در دولت‌های مستقر در کاخ سفید، پست‌ها و منصب‌های کلیدی دارند و امکان ندارد این شرکت‌ها بدون هماهنگی با دولت ایالات متحده، دست به کاری بزنند که برخلاف منافع آن دولت مستکبر باشد.
این گزارش که در روزهای پایانی وزارت خارجه‌ی تحت مدیریت آقای ظریف، تهیه شده است نشان می‌دهد که هشت سال تجربه‌ی بدعهدی شیطان بزرگ و اروپایی‌ها و عدم پایبندی آنان به امضا و قولی که دادند، نتوانسته است نگاه غلط متولیان برجام در دولت یازدهم و دوازدهم را ترمیم و تصحیح کند و آنان را نسبت به دل‌بستن به نقطه‌های خیالی، متنبه سازد که این مصرع از شعر معروف سعدی را یادآور می‌شود که «نرود میخ آهنین در سنگ!»

پی‌نوشت:
[1] حسن روحانی، امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای، صفحه ۲۵۵
[2] خبرگزاری صدا و سیما (https://b2n.ir/a07209)
[3] دنیای اقتصاد (https://b2n.ir/x96272)
[4] ایسنا (https://b2n.ir/p20882)
[5] ایسنا (https://b2n.ir/m56284)
[6] همان
[7] خبرآنلاین (https://b2n.ir/r10102) و مشرق (https://b2n.ir/s98941)