راه نجات خود و خانواده از عذاب آخرت

قرآن کریم می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْليکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَيْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ. ای کسانی که ايمان آورده‌ايد ، خود و خانواده خویش را از آتشی که هيزم آن مردم و سنگ‌ها هستند نگه داريد، فرشتگانی درشت گفتار و سخت‌گير بر آن آتش موکلند، هر چه خدا بگويد نافرمانی نمی‌ کنند و همان می‌کنند که به آن مامور شده‌اند.»[تحریم/ آیه6]
این آیه به نگهداشت و حفظ خود و خانواده از اموری که موجبات انحراف می‌شود، امر می‌کند. لذا نیازمند ایمانی واقعی است. ایمان؛ همچون گوهر گران‌بهایی است که باید در حفظ و نگهداری‌اش از آتش جهنم کوشید.
نگهداشت خود و خانواده خويش از سقوط در آتش بدین معنی است كه انسان خودسازى كند و خود را به ادب و اخلاق اسلامى آراسته سازد و آن‌گاه خانواده خود را به آراستگى به ارزش‌‏ها تشويق و از گناه و زشتى بازدارد و بداند كه اين كارى است واجب و مسئوليت، سنگينی است.

در تمام مسائل تربیتی، یاد ثواب آخرت و به ویژه یاد جزای آخرت، نگهدارنده‌‌ی انسان است و انسان با زنده کردن این یادها در دل خویش می‌تواند نفس خود را از طغیان نگه دارد. قرآن کریم می‌فرماید: «فَأَمَّا مَنْ طَغى‏ وَ آثَرَ الْحَياةَ الدُّنْيا فَإِنَّ الْجَحيمَ هِيَ الْمَأْوى‏. هرکس طغیان کند و دنیا را بر آخرت ترجیح دهد، دوزخ جایگاه اوست.»[نازعات/آیه37 تا39] «وَ أَمَّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى‏ فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى»[نازعات/ 40و41] این نکته خیلی مهم است که باید از مقام و جایگاه پروردگار عالم خائف بود؛ به تعبیر زیبای امام راحل «عالَم، محضرِ خدا است؛ در محضر خدا معصیت نکنید.» قرآن کریم می‌فرماید: «أَوَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى‏ کُلِّ شَیْ‏ءٍ شَهید. آیا این کافی نیست که خدای تو بر هر چیزی گواه و حاضر است.»[فصّلت/53]
انسان بر اساس خوف از مقام رب، خود را از معاصی کنار نگه می‌دارد و بهشت جایگاه چنین انسان‌هایی است که از مقام رب خائف هستند و خود را از هوس‌ها و گرایش به هواها باز می‌دارند. مبنای نگهداشت خود و خانواده از لغزش‌های اجتماعی و حوادث سخت منحرف کننده، همین است که دل به یاد خدا روشن شود، از عذاب خدا بیم برد و خود را از هوی و هوس نگه دارد.

تضمین سلامت اعتقادی افراد خانواده
با توجه به اینکه نگهداشت و حفظ خود و خانواده از انحرافات لازم است. امّا روز به روز شبهاتی از اقصی نقاط جهان، به وسیله رسانه‌های مختلف منتشر می‌شوند که احیانا در دل خود و یا خانواده تاثیرگذارند به طوری که زمینه انحراف از مسیر الهی می‌شود ولی چگونه خود و افراد خانواده را در برابر شبهات روز بیمه کنیم؟

امام صادق(علیه‌السّلام) می‌فرماید: «بادَرُوا أَولَادَکُم بِالحَدیثِ قَبلَ أَن یَسبِقَکُم إِلیهِمُ المُرجِئَة. احادیث ما را به فرزندانتان بیاموزید قبل از آن‌که منحرفینی که همیشه انحراف ایجاد می‌کنند، از شما پیشی بگیرند.»[1]
اگر ظرف دل فرزند را از معارف صحیح پر کرده باشیم، دیگر این فرزند شبهه‌پذیر نخواهد شد. علت پذیرش شبهات، تاریکی‌های معرفتی او است؛ شک و شبهه در جهل ریشه دارد؛ جهل، تاریکی است و معرفت روشنایی است؛ در روشنایی شک و شبهه ایجاد نمی‌شود؛ گل که به زیبایی مشهود است، برای این است که شما به واسطه نور، رنگ و جمال آن را تشخیص می‌دهید. اگر تاریک باشد، ممکن است برای شما تردید پیدا شود که این چیست؟ آیا سنگ است یا چیز دیگری است؟
تردید برای شما آزار دهنده می‌شود. وقتی چراغ روشن شد، همه تردیدها از بین می‌روند. امّا شبهه‌ها در دل‌ها و ذهن‌های ضعیف جا می‌گیرد. اگر دل، با معرفت همراه شد اصلا شبهه در آن، جا نمی‌گیرد و وقتی که شبهه جا نگرفت، لغزش ایجاد نمی‌شود؛ از این رو ما باید خود و فرزندانمان را  در دینداری چنان تربیت کنیم که هیچ‌گونه شبهه‌ای در آن‌ها اثر نکند، یا کمتر اثر کند؛ همانطور که باید قبل از این که بیماری به فرزندانمان برسد، آن‌ها را با ورزش‌های سالم چنان قوی کنیم که میکروبِ بیماری کمتر در آن‌ها اثر کند.
اگر والدین، وقت فرزندانشان را با مسائل مثبت پُر کنند، که دل او از معرفت و محبت سرشار شود، دیگر دنبال انحراف نخواهد رفت؛ امّا اگر فرصتِ مناسبی برای فرزندشان صرف نکردند، آن‌ها با فرزندشان بیگانه می‌شوند و این بیگانگی سبب می‌شود که فرزند در دام دشمن که اولین آن هوی و هوس است، بیفتد. البته دین‌داری هم سخت است؛ پیامبراکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) می‌فرماید: پایداری در دین همانند نگه داشتن آتش گداخته‌ای در دست است.[2] در همه زمان‌ها به ویژه در آخرالزمان نگه داشتن دین مشکل است.

راه موفقیت خود و خانواده
بنابراین، اگر ما به دنبال موفقیت هستیم، اوّل باید شناخت صحیحی از دین پیدا کنیم. وقتی دین را خوب شناختیم، امید به دست می‌آوریم؛ چرا که اطمینان داریم راهی که می‌رویم، راه صحیحی است و در این میان به محضر خداوند، رحمت و بخشش خداوند، دستگیری و امدادهای غیبی او امید پیدا می‌کنیم.
دوم باید با عمل کردن به دین، در پی رضایتمندی خداوند باشیم که این رضایتمندی خدا موجب آرامش برای خود و خانواده می‌شود. البته خانواده‌ای که به آرامش دست می‌یابد، از نظر عاطفی درگیر نیست و چون درگیر نیست، در آن همدلی و همراهی برقرار است و چون همدلی و همراهی هست، فرزندان خانواده سراغ آسیب‌های اجتماعی نمی‌روند، همسر با کسی درد دل نمی‌کند و تحت تاثیر شایعات قرار نمی‌گیرد و در سایه‌ی این همدلی به سوی توفیقات دیگر راه پیدا می‌کند و همچنین توفیق الهی شامل حال او می‌شود و در نهایت، آن خانواده گرفتار عذاب آخرت نخواهند شد.

پی نوشت ها:
[1]. کافی، ج6، ص47
[2]. خانواده پویا،ج10، ص50