بنای مستحکم زندگی بر سازگاری، تفاهم و همکاری، تعامل مناسب و مدارای با یکدیگر استوار است و این رفتارها فقط در پرتو ویژگی حسن خلق شکل می‌گیرد.
زمانی که که یک پیوند همیشگی مانند ازدواج مطرح می شود برخی از معیارهای کلیدی برای انتخاب همسر در جلوی چشم ما قرار می‌گیرد.
فرد مناسب برای ازدواج کسی است که انسان وقتی در کنار او قرار می‌گیرد احساس خوشبختی کند. ویژگی‌هایی همچون برخوردای از حسن خلق، داشتن اصالت خانوادگی و میل و علاقه به همدیگر می‌تواند مؤثرترین و مهمترین فاکتور دوام و پایداری زندگی زناشویی بشمار آید؛ به همین جهت می‌بایست این موارد را در هنگام انتخاب همسر بصورت کامل مورد ارزیابی قرار داده و شریک مناسبی را برای زندگی خود برگزینیم.
در این نوشتار تلاش داریم تا به مهمترین فاکتور دوام و پایداری خانواده یعنی داشتن حسن خلق اشاره نماییم.
حسن خلق شاخصه خانواده کارآمد
بنای مستحکم زندگی بر سازگاری، تفاهم و همکاری، تعامل مناسب و مدارای با یکدیگر استوار است و این رفتارها فقط در پرتو ویژگی حسن خلق شکل می‌گیرد و ادامه می‌یابد.
در حدیثی از امام صادق علیه السلام درباره‌ی تعریف فرد دارای حسن خلق پرسیده شد و حضرت فرمودند: فردی حسن خلق دارد که: «تُلِينُ جَنَاحَكَ وَ تُطِيبُ كَلَامَكَ وَ تَلْقَى أَخَاكَ بِبِشْرٍ حَسَنٍ؛[1] با تو رفتار نرم داشته باشد، خوش کلام باشد و با گشاده‌رویی با تو برخورد کند.»
در تعالیم اسلامی آمده است فردی که حسن خلق ندارد، همسری مطلوب نیست و به همین دلیل ائمه‌ی طاهرین علیهم السلام ما را به صراحت از ازدواج با افراد بداخلاق نهی کرده‌اند.
اهمیت حسن خلق در انتخاب همسر در حدیث امام رضا
حسن بن بشار می‌گوید: به حضرت رضا علیه السلام نامه نوشتم: یکی از خویشاوندانم به خواستگاری دخترم آمده است، ولی بد اخلاق است. آن حضرت فرمودند: «لَا تُزَوِّجْهُ إِنْ كَانَ سَيِّئَ الْخُلُقِ؛[2] اگر بداخلاق است با او وصلت مکن.»
همچنین در روایات اسلامی، حسن خلق یکی از ارکان اساسی ایمان و اسباب کمال برشمرده شده است: «أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَمَلَ إِسْلَامُهُ ... وَ حَسُنَ خُلُقُهُ مَعَ أَهْلِهِ.»[3] و بداخلاقی نشانه‌ی ضعف ایمان به شمار می‌آید. اخلاق نامناسب موجب می‌شود فرد در ویژگی ایمان نیز نقص داشته باشد و سبب بی‌ایمانی نیز شود.
همچنین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله ایمان، دین‌داری و حسن خلق را در کنار هم قرار داده و بر ازدواج با کسی که این دو شرط را دارد تأکید کرده و فرموده است: « إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ خُلُقَهُ وَ دِينَهُ فَزَوِّجُوهُ [4] با کسی که اخلاق و دینش مورد پسند باشد، ازدواج کنید.»
بنابراین در صورتی که فرد از حسن خلق برخوردار نباشد، نمی‌تواند کارآمدی خانواده را تضمین کند. همچنین اعضای خانواده در راه رسیدن به کمال و بالندگی دچار ضعف و اختلال می‌شوند و از رسیدن به بالندگی و کمال مطلوب باز می‌مانند. از نمونه‌ها و مصادیق روشن خلق ناپسند می‌توان به بدزبانی، حسادت، سوءطن، لجاجت، تکبر، غرور، دروغ‌گویی و حرص اشاره کرد.
پی‌نوشت:
1. الكافي؛ ج2؛ ص103.
2. من لا يحضره الفقيه؛ ج3؛ ص409.
3. الخصال؛ ج1؛ ص222.
4. الكافي؛ ج5؛ ص347.