فرانسه از کشورهای توسعه‌یافته دنیاست که از حدود یک قرن پیش، حمایت از فرزندآوری و افزایش جمعیت را در دستور کار خود قرار داده است.
سیاستهای افزایش جمعیت فقط مختص ایران نیست؛ بلکه بسیاری از کشورها هستند که نرخ رشد جمعیتشان منفی است و به این فکر افتاده‌اند که سیاستهای تشویقی برای فرزنددار شدن را در پیش گیرند؛ برای مثال در حال حاضر، اکثریت جوامع اروپایی با لغو سیاستهای کنترل جمعیت، به دنبال مشوق‌هایی برای افزایش جمعیت خود هستند تا نمودار شیب هرم سنی جمعیت آنها به سمت پیری سرازیر نشود.
یکی از این کشورها که با سیاستهای مختلف جمعیتی می‌کوشد تا خود را از سالمندی جمعیت برهاند، فرانسه است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
فرانسه از کشورهای توسعه‌یافته دنیاست که از حدود یک قرن پیش، حمایت از فرزندآوری و افزایش جمعیت را در دستور کار خود قرار داده است. جمعیت این کشور در حال حاضر 69 میلیون نفر است. میانگین نسبی جمعیت فرانسه روی 60 سال است و هم‌اکنون بیش از ۲۰ درصد از جمعیت فرانسه بالای ۶۰ سال سن دارند و نرخ باروری به 1.83 کاهش یافته است.
براساس پیش‌بینی سایت worldometers، نرخ باروری این کشور تا سال ۲۰۵۰ تقریباً ثابت باقی می‌ماند.
با توجه به وضعیت بحران سالمندی در فرانسه، دولت این کشور ۸۳ میلیارد یورو، یعنی حدود پنج درصد تولید ناخالص ملی کشور را صرف حمایت از سیاستهای جمعیتی و فرزندآوری می‌کند. جالب است بدانید که این حجم، برابر بیش از یک‌سوم تولید ناخالص داخلی ایران است! در واقع این کشور هرساله به اندازه یک‌سوم حجم اقتصادی ایران برای سیاستهای جمعیتی هزینه می‌کند.
این در حالی است که فرانسه از نظر تولید ناخالص داخلی اسمی در جایگاه ششم جهان قرار گرفته و با محاسبه تولید ناخالص داخلی بر مبنای شاخص برابری قدرت خرید، دهمین اقتصاد بزرگ جهان را داراست.
با توجه به شیب کاهش جمعیت و افزایش نمودار سالمندی فرانسه و لزوم اجرای سیاستهای تشویقی فرزندآوری، دولت این کشور امکانات رفاهی زیادی را برای بچه‌دار شدن خانواده‌ها در نظر گرفته است؛ برای مثال مادران فرانسوی درصورت بچه‌دار شدن، 16 هفته مرخصی با حقوق و مزایای کامل دارند. پس از این دوره والدین می‌توانند به مرخصی سه‌ساله و بدون حقوق بروند و بعد از آن بدون هیچ محدودیتی به شغل قبلی‌شان بازگردند.
در فرانسه خانواده‌ها در صورت داشتن فرزند سوم، مبلغ 1000 یورو دریافت می‌کنند. همچنین دولت به صورت سالانه از سه‌سالگی تا سنین تعیین‌شده، نسبت به پرداخت کمک‌هزینه‌های مالی فرزندان برای پیش‌دبستانی و همچنین دوران مدرسه و دانشگاه به خانواده‌ها تضمین قانونی می‌دهد. همچنین اگر خانواده‌ها برای تولد فرزندشان خدمتکار استخدام کنند، دولت بخشی از این هزینه را می‌پردازد.
از دیگر سیاستهای افزایش جمعیت در کشور فرانسه می‌توان به اختصاص سبد کالا و کاهش مالیات اشاره کرد.[1]
مراقبت رایگان از کودکان در فرانسه
با توجه به اینکه تعداد مادران شاغل در این کشور زیاد است، ایجاد تعادل میان کار و بچه‌داری برای مادران فرانسوی، امری دشوار است. ازاین‌رو ایجاد امکانات لازم برای مراقبت از کودکان، محور بسیاری از سیاستهای جمعیتی این کشور است. بر اساس طرح تشویق جمعیتی، دولت فرانسه امکانات مراقبت از کودکان را بر اساس درآمد خانواده‌ها، با قیمت‌های مختلفی عرضه می‌کند؛ تا جایی که برای کم‌درآمدترین خانواده‌ها تقریباً رایگان بوده و برای خانواده‌های ثروتمند تقریباً ماهی ۵۰۰ پوند هزینه در بر دارد.[2]
از دیگر سیاستهای تشویقی جمعیتی فرانسه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- پرداخت کمک‌هزینه‌ای تا سقف ۱۰۶۴ پوند به زوج‌های دارای سه‌فرزند؛
- کمک‌های مالی سخاوتمندانه برای زایمان؛
- کمک‌هزینه‌هایی برای افزایش قدرت خرید خانواده‌های دارای سه فرزند؛
- مرخصی زایمان با حقوق تقریباً کامل به مدت ۲۰ هفته برای اولین فرزند و تا ۴۰ هفته یا حتی بیشتر برای فرزند سوم؛
- وام مسکن برای رهن کامل یک منزل سازمانی سه خوابه؛
- معافیت کامل مالیاتی برای والدین تا زمانی که کوچک‌ترین فرزند خانواده به سن ۱۸ سالگی برسد؛
- تخفیف ۳۰ درصدی جهت کرایه وسایل حمل و نقل عمومی برای خانواده‌های دارای سه فرزند؛
- تمهیداتی جهت اعطای حقوق بازنشستگی برای مادران یا زنان خانه‌دار؛
- اجرای سیاست‌هایی در جهت گسترش امکانات معطوف به کودکان (مانند مراکز مراقبت از کودک)؛
- تشویق پرستاران کودکان به کار پاره‌وقت یا داشتن مرخصی روزانه در طول هفته.[3]
با این توضیحات باید در پایان گفت بر اساس قوانین جدید تصویبی در فرانسه، دیگر خانواده‌های فرانسوی نسبت به بچه‌دار شدن هیچ ترسی درباره از دست دادن شغل خود به دلیل مرخصی طولانی یا مخارج فرزندان به خود راه نمی‌دهند.
پی‌نوشت:
[1]. تسنیم: https://tn.ai/2372426.
[2]. خبرگزاری صدا وسیما: https://www.iribnews.ir/004lp1.
[3]. خبرگزاری فارس: http://fna.ir/darqgq.