احکام دینی به غیر از شرایط خاص و اضطراری ثابت هستند؛ زیرا احکام بر اساس و تابع مفاسد و مصالح واقعی هستند. صرف ناراحت شدن نامحرم دلیل مناسبی برای دست‌دادن و تماس بدنی نیست.
توهین به نامحرم با اجتناب از تماس بدنی | احکام دینی تابع مصالح و مفاسد واقعی هستند. بسیاری از احکام فقط در شرایط ویژه و خاص تغییر می‌کنند؛ زیرا در آن شرایط مصالح و مفاسد تغییر می‌کنند. به عنوان مثال وقتی در دین گفته می‌شود که راستگویی خوب است، منظور راستگویی در شرایط عادی است که حرف راست باعث فساد و فتنه‌ی عظیم نمی‌گردد و در شرایط ویژه مانند حفظ جان، دروغ‌گویی لازم می‌شود.
درباره‌ی لمس بدن نامحرم که یکی از محرمات در دین است در شرایط اضطراری و ویژه این حرام بودن برداشته می‌شود؛ از جمله‌ی این موارد اضطراری جایی است که درمان شخص نامحرم فقط با لمس بدن او توسط پزشک امکان داشته باشد و محرم وجود نداشته باشد.
تشخیص موارد اضطراری در بعضی موارد مشکل است و اگر مطمئن نباشیم که شرایط ویژه‌ای رخ داده است باید بر اساس همان حکم اصلی عمل کنیم و گاهی تشخیص مورد، فقط کار فقیه و متخصص است.
حال اگر فقیهی در شرایط خاصی حکمی مثل لمس بدن نامحرم را جایز بداند، نمی‌توان از آن اجازه سوء استفاده کرد و گفت در هر شرایطی این کار جایز است.
درباره‌ی لمس بدن نامحرم و دست دادن با او در کشورهای دیگر خصوصا در مواردی که موجب ناراحتی مخاطب بشود سوالات زیادی طرح می‌گردد. باید دقت شود که اصل و اساس حرام بودن ارتباط با نامحرم است و در این مسئله زنان مسیحی و کافران نیز مشترک هستند.[1] صرف ناراحت شدن مخاطب مجوز چنین کاری نیست و فقط در شرایط ویژه این امر امکان‌پذیر است.
اگر شرایط به شکلی باشد که علاوه بر ناراحتی نسبت به دین اسلام بدبینی ایجاد شود و امکان توضیح احکام دین وجود نداشته باشد؛ طوری که رعایت این حکم ضررش به دین بیشتر از مصالح آن باشد، امکان دست دادن با نامحرم آن هم در حد ضرورت و در صورت بروز مشقت غیر قابل تحمل وجود دارد.[2]
در موارد ضروری به مقدار ضرورت عمل می‌شود، برای مثال اگر امکان استفاده از مانعی مانند دستکش وجود داشته باشد، دیگر نوبت به لمس بدون مانع نمی‌رسد. دلیل مطلب این است که با همین مقدار ضرورت مثلا دست دادن با دستکش آن فساد و بدبینی نسبت به اسلام در آن فضا از بین می‌رود. مسئله‌ی استفاده از دستکش و مانند آن در استفتاءات مراجع تقلید آمده و حکمی شرعی است.[3]
حالا که حکم دست دادن به نامحرم در شرایط اضطراری فرق دارد، آیا می‌توان نتیجه گرفت که احکام دل‌بخواهی است؟ پاسخ منفی است؛ برای مثال اگر شخصی به شما پولی بدهد و بگوید: برو نان سنگک بخر، اگر سنگک نیافتی نان بربری بخر. آیا شما می‌توانید نتیجه بگیرید نان سنگک برایش مهم نیست، پس با این پول هر کاری دلم بخواهد می‌توانم کنم، پس لواشک می‌خرم!
سوء استفاده از شرایط اضطراری هر چند امکان دارد، اما باعث نمی‌شود مصلحت‌ها و حکمت‌هایی که پشتوانه‌ی حکم اضطراری است، از بین برود و حکم الهی در این شرایط، همان حکم اضطراری است که برای مکلفین اجرای آن لازم است.
پی‌نوشت:
[1]. آیت‌الله خامنه اى، سیدعلی، استفتائات، س 515؛ آیت الله تبريزى، جواد، استفتائات، س1606؛ مكارم، استفتائات، ج2، س1024.
[2]. سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، پرسش و پاسخ/دست دادن: https://www.sistani.org/persian/qa/0901.
[3]. سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، پرسش و پاسخ/دست دادن: https://www.sistani.org/persian/qa/0901.