اگر بنا داریم برخی از مسائل فرعی و اجتماعی همچون حجاب و عفاف را در جامعه اسلامی تقویت کنیم باید برنامه علمی و متقنی در خصوص تقویت باورهای بنیادی داشته باشیم.
تضعیف و تقویت حیا و حجاب در جامعه ارتباط تنگاتنگی با مبانی دینی و مذهبی دارد. به هر اندازه مبانی دینی، اعتقادی و اخلاقی در جامعه دستخوش آسیب قرار گیرد، شاهد سبک زندگی عاری از مفاهیم دینی همچون حجاب و حیا خواهیم بود. در این نوشتار تلاش داریم رابطه بین مقوله حجاب و برخی از باورهای بنیادی را مورد بررسی قرار دهیم.
حجاب، بال پرواز به سوی دوست
اگر به درستی در اهمیت و جایگاه مؤلفه‌هایی همچون حجاب، حیا و عفاف تحقیق و مطالعه کنیم اذعان خواهیم داشت این موارد عناصر قدرتمندی هستند که جایگاه و مقام انسانی را به خوبی ارتقا می‌دهند. به هر اندازه این موارد با عنصر ایمان و شناخت همراه باشند می‌توانند طی مسیر انسان به سوی خدای متعال را سرعت ببخشند. ازاین‌رو برای بهره‌مندی از این عناصر ارزشمند سزاوار است بیشتر در اهمیت این مؤلفه‌های دینی درنگ کرد و خود را بدون جهت از داشتن آنها محروم نساخت.
پیش از بیان هر نکته‌ای باید به این موضوع توجه داشت که در مقوله حجاب و عفاف، ارتباطی معنادار میان حیا و حجاب وجود دارد. در واقع حجاب حقیقی و واقعی ثمره حیای درونی است. به هر اندازه عنصر حیا به درستی در وجود افراد رشد و نمو کند رعایت حجاب و عفاف در زندگی آنها متفاوت‌تر خواهد بود. از طرفی حیا همان عنصر ارزشمندی است که انسان را از پلیدی‌ها و ناپاکی‌های بسیاری دور نگه می‌دارد و مانع می‌شود افراد، رفتارهایی که موجب تزلزل جایگاه الهی و انسانی‌شان است را از خود نشان دهند.[1]
برخی افراد برای اینکه بتوانند این عنصر را از سبد اخلاقی مردم حذف کنند، شبهات گوناگونی را مطرح می‌کنند؛ از جمله اینکه بیان می‌کنند: چرا برای اینکه دیگران در دام گناه و شهوت گرفتار نشوند زنان باید حجاب را رعایت کنند؟!
در واقع کسانی که این شبهه را دست‌آویز تخریب حجاب قرار داده‌اند، می‌کوشند کارکرد و فلسفه حجاب و عفاف را در زندگی انسانی به شدت تقلیل دهند و ثمرات طلایی آن را به فراموشی بسپارند. در ادامه به برخی از زوایای فلسفه حجاب اشاره خواهیم کرد:
1. تقرب به سوی خدای متعال
قبل از بیان هر فایده و کارکردی در خصوص حجاب باید توجه داشت که این موضوع یک فریضهٔ الهی است؛[2] یک قانون که از ناحیه خدای متعال به همه بندگان زمینی ابلاغ شده است. از طرفی از سالیان پیش، شبکه‌های ضد فرهنگی و ضد اسلامی تلاش کرده‌اند به طور جدی مبانی و باورهای فکری و مذهبی جامعه اسلامی را آماج شبهات گوناگون قرار دهند تا مسائلی همچون خداباوری و تسلیم در برابر او به شدت دستخوش تزلزل قرار گیرد.
به هر اندازه باورهای دینی سست و ضعیف باشد، بدون شک پایبندی به مسائلی همچون حجاب کاهش خواهد یافت. ازاین‌رو برای تقویت چنین مسائلی در زندگی، می‌بایست باورهای اعتقادی تقویت و بارورسازی شود. در واقع اگر حجاب هیچ اثری غیر این موضوع نداشت، سزاوار بود جامعه انسانی نسبت به پایبندی به آن واکنش مثبت نشان دهد و با بی‌تفاوتی از کنار آن عبور ننماید.
2. بهره‌مندی از ثواب و اجر اخروی و نجات از عقاب الهی
یکی دیگر از آثار طلایی و ماندگار رعایت حجاب و عفاف در زندگی، بهره‌مندی از پاداش الهی و نجات از عذاب اخروی است. در واقع تمکین تمام فرامین الهی، این ثمره ارزشمند را به دنبال دارند و هرگونه بی‌توجهی و بی‌اعتنایی به فرامین الهی زمینه‌ساز عذاب اخروی است. در این خصوص متأسفانه باور به معاد و حیات ابدی یکی دیگر از مواردی است که دستخوش آسیب و هجمه شدید رسانه‌ای قرار گرفته است؛ به‌گونه‌ای که گویی دغدغه ذهنی و فکری بسیاری از افراد، حول حیات مادی و دنیوی می‌چرخد. در چنین فضایی، بدون شک رغبت و تمایل به سوی حجاب کاهش خواهد یافت.
جمع‌بندی
در یک جمع‌بندی ساده، کارکرد و فلسفه وجودی حجاب را نباید صرفاً در آثار دنیوی خلاصه کرد؛ چراکه این نگاه جزئی به مقوله حجاب بدون شک جامعه انسانی را از اندیشه‌های بنیادی و اصولی باز خواهد داشت.
پی‌نوشت:
[1]. ر.ک: پسندیده، عباس، پژوهشى در فرهنگ حیا، قم، دارالحدیث، چاپ چهارم، 1384ش، ص18–19.
[2]. احزاب: 59.