--قاضی ابن براج طرابلسی فقیه بزرگ شیعه در قرن پنچم دو اثربزرگ وی به نام المهذب و جواهر الفقه هموارد مورد رجوع فقهای طراز اول تشیع بوده است. قاضی ابن براج در این دو اثر بزرگ فقهی خویش، در ابواب مختلف به تبیین حیطه ی اختیارات فقیه درعصر غیبت پرداخته است.
بسم الله الرحمن الرحیم
قلمرو وشرائط ولایت فقیه از منظر قاضی ابن براج طرابلسی(2)
قاضی ابن براج طرابلسی (400 -481)[1]
عبد العزیز بن نحریربن عبد العزیز بن براج از شاگردان سید مرتضی و شیخ طوسی بوده است و از طرف شیخ طوسی به طرابلسشام که وطنش بوده فرستاده می شود و به گفته جناب شیخ بهائی به مدت 30سال در آنجا به قضاوت مشغول می شود.[2] از آثار مهم فقهی قاضی ابن براج دو کتاب المهذب و جواهر الفقه می باشد هما علی حذو مبسوطه و خلافه یعنی به روش دو کتاب مبسوط و خلاف شیخ طوسی نگاشته شده اس[3] و کتاب المهذب یک دورهکامل فقه استدلالی می باشد که از جایگاه ویزه ای بین آثار فقهاء برخوردار است
2.3. زکات
قاضی ابن براج در مسئله ی تحویل زکات فطره فتوائی مشابه در مسئله ی خمس دارد، وی تولیت زکات در عصر غیبت را برعهده فقیه جامع الشرائط می داند و باید در عصر غیبت زکات را به فقها داد تا آن را به موارد مصرفش برسانند.در این رابطه وی می فرماید:« فإن لم یکن الامام ظاهراً کان علیه حملها الی فقهاء الشیعة لیضعها فی مواضعها، لأنّهم أعرف بذلک».[4] اگر امام معصوم علیه السلام ظاهر نباشد بر عهده فرد است تا زکات را به نزد فقهای شیعه حمل کند تا وی آن را در جایگاه حقیقی به مصرف برساند زیرا که خمس به مواضع زکات آگاه تر از دیگران هستند.
3.شرائط ولی فقیه
شرائط فقیه برای تصدی منصب قضاء و اقامه ی حدود و تحویل خمس از منظر قاضی ابن براج طرابلسی، امور ذیل می باشد:
1.عالم.به محتوای کتاب عزیز و سنت معصوم علیه السلام و اجماع و ادبیات عرب اشراف کامل داشته باشد.[5]
2.اهل کمال و عدالت باشد
3.در دینداری و امانت مورد وثوق باشد.[6]
[1] سبحانی ،جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء،ج5ص184
[2] شیخ بهائی،کشکول،ص112
[3] شوشتری،محمد تقی،قاموس الرجال التستری،ج6ص187ش4132
[4] ابن براج،عبدالعزیز، المهذّب، ج1ص175
[5] همان، ج2،ص 297.
[6] همان.