عقاید کلامی صحیح که در قالب احادیثی از معصومان عليهم السلام به دست ما رسیده است در منابع مختلف حدیثی و کلامی شیعه تحت عنوان کتابهای مختلف مانند کتاب التوحيد، كتاب النبوه، کتاب المعاد و... جمع آوری گشته و در هر کتاب، بابهای مختلفی گشوده شده است.
موضوع :ارتباط با خواص جامعه و دفع شبهات یکی از روش های برخورد ائمه با جریانهای انحرافی
با توجه به نقش خواص در الگوگیری جامعه از ایشان و احتمال تحت تأثیر قرار گرفتن آنها از اندیشه ها و جریانهای انحرافی، معصومان عليهم السلام پیوسته با خواص جامعه در ارتباط بوده و با جلسات حضوری، یا مکاتبات، خواص را هدایت و راهنمایی می کردند؛ یونس بن عبدالرحمن» طــي نامه ای از امام رضا علیه السلام سؤال می کند: آیا در حضرت آدم علیه السلام چیزی از جوهریت پروردگار بود؟ امام علیه السلام در جواب می فرماید: «لَيْسَ صَاحِبُ هَذِهِ الْمَسْأَلَةِ عَلَى شَيْءٍ مِنَ السُّنَّةِ زِندِیقٌ ؛ ( اختيار معرفة الرجال كشی، ج ۲، ص ٧٨٧، رقم ٩٤٩.)صاحب این اعتقاد چیزی از سنت پیامبر اکرم صلى الله عليه وآله ندارد و زندیق است.»
امام عليه السلام به خوبی متوجه شد که این سؤال متأثر از اندیشه و جریان انحرافی فرقه ای خاص بـه نام «حلولیه است که به حلول جـوهـر نـورانی در پیامبران و ائمه علیهم السلام قائل هستند که بـه در نظر گرفتن مقام ربوبی و الوهى بـرای ائمـه منجـرشد. ( مقاله: گونه شناسی برخورد امام رضا با جریانهای انحرافی جامعه ،اسلامی صغری لک زایی و زهرا قاسم نژاد، فصلنامه علمی ترویجی انتظار موعود، مرکز تخصصی مهدویت، قم، پائیز ۱۳۹۱، ش۳۸،ص۱۳۹)احمدبن محمد بن ابی نصر بزنطی می گوید: بــه حضرت رضا عليه السلام عرض کردم بعضی از شیعیان قائل به جبر و بعضی قائـل بـه تفویض شدهاند حضرت فرمود: «اكْتُبْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى يَا ابْنَ آدَمَ بِمَشِيَّتِي كُنْتَ أَنْتَ الَّذِي تَشَاء وَ بِقُوَّتِي أَدَّيْتَ لِي فَرَائِضِي وَ بِنِعْمَتِي قَوِيتَ عَلَى مَعْصِيَتِي جَعَلْتُكَ سَمِيعاً بَصِيراً قَوِيّاً ما أَصابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ نَفْسِكَ وَ ذَلِكَ أَنِّي أَوْلَى بِحَسَنَاتِكَ مِنْكَ وَ أَنْتَ أَوْلَى بِسَيِّئَاتِكَ مِنِّي وَ ذَلِكَ لَا أَسْأَلُ عَمَّا أَفْعَلُ وَ أَنْتُمْ تَسْأَلُونَ وَ قَدْ نَظَمْتُ لَكَ كُلَّ شَيْءٍ تُريدُ ( عيون أخبار الرضا شیخ ابی جعفر محمد بن علـى الصدوق،مكتبه الحیدریه، قم، چاپ اول، ١٤٢٥ق، ص۲۹۳) ،بنویس خدا میفرماید ای فرزند آدم! این تو هستی که بـه مشـيت و خواسته مـن می توانی اراده کنی و به نیرو و قدرت من واجباتت را انجام میدهی و با نعمـت مـن بـر معصیت و نافرمانی توانا شده ای. تو را شنوا و بینا قدرتمند ساختم. هر آنچه نیکی به تـو رســد، از ماست و هر آنچه بدی به تو رسد، از خودت است؛ زيرا من سزاوارترم که نیکیهایت به من نسبت داده شود و تو نیز سزاوارتری که بدیهایت به خودت نسبت داده شود. من در مورد کارهایم مورد سؤال و بازخواست نیستم؛ ولی از تو درباره کارهایت سؤال خواهد شد. هر آنچه بخواهی، برایت منظم و مرتب کرده ام.