اگر محل دفن كسي بعد از چند سال تغيير كند باز هم شب اول قبر دارد و در عالم برزخ مكان او تغيير مي كند؟
پاسخ:
طبق آنچه از قرآن و روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ استفاده مي شود، انسان در فاصله ميان مرگ و رستاخير عمومي، يك زندگاني محدود و موقتي دارد كه برزخ و واسطه ميان حيات دنيا و زندگي آخرت است.
انسان بعد از مرگ از جهت اعتقاداتي كه داشته و اعمال نيك و بدي كه در دنيا انجام داده مورد بازپرسي خصوصي قرار مي گيرد و پس از محاسبه اجمالي، طبق نتيجه اي كه گرفته شد به يك زندگي شيرين و گوارا يا تلخ و ناگوار محكوم گرديده، با همان زندگي در انتظار روز رستاخير عمومي به سر مي برد.
زندگي برزخي اولين زندگي بعد از مرگ و انتقال به عالم ديگر است و بين مسلمانها اتفاقي است كه از ميت در قبر سوالاتي مي شود و با اين محاكمه محدود و اجمالي جايگاه او در عالم برزخ مشخص مي شود، اگر از عهدة سوالها بر بيايد و بتواند پاسخ صحيح بدهد از نعمتهاي خداوند برخوردار و در عالم برزخ متنعّم مي گردد و اگر در پاسخ دادن عاجز بماند، گرفتار عذاب برزخي مي شود و تا يوم موعود كه همان رستاخير عمومي است در انتظار مي ماند. اما اين زندگي در مكاني مادي نيست و اصولاً جسم برزخي انسان مادي نيست و زندگي برزخي ارتباطي به محل دفن ندارد، پس با انتقال ميّت به جاي ديگر و دفن او در مكاني غير از جايي كه قبلاً دفن شده بود، جايگاه او را در عالم برزخ عوض نمي كند و سؤال شب اول قبر براي او تكرار نمي شود, زيرا كه تكليف او روشن شده و مكان او تعيين گرديده است و روح او در بدني كه شبيه بدن دنيوي است, اما بدني كه لطيف است و مناسب آن نشئه از حيات است زندگي مي كند. اگر از نيكان باشد در جوار پاكان و مقربان درگاه الهي از نعمت هاي خداوند برخوردار مي گردد و اگر از بدان باشد در مصاحبت شياطين و پيشوايان گمراه عالم برزخ را سپري مي نمايد.
ناگفته نماند در عالم برزخ فردي كه از دنيا رفته ديگر نمي تواند اعمالي انجام دهد، ولي اگر ديگران در رابطه با ميت احساني و هر گونه عمل نيكي به قصد او انجام بدهند به او مي رسد و يا اگر در حيات خود سنّت و هرگونه برنامه بدني پديد آورد و پس از مرگش به آن سنّت عمل شود و آن برنامه بد در ميان مردم باشد، بهره اي از گناه و خلاف در عالم برزخ در پرونده او ثبت مي گردد و هم چنين اگر پايه گذار يك عمل خوبي در جامعه باشد، مؤسس آن كار خوب هم بهره مند مي گردد(1)
پس با تغيير مكان دفن، جايگاه ميت در عالم برزخ عوض نمي شود اما وضعيت ميت در برزخ با عوامل ديگري همچون احيا سنت حسنه يا خيرات كردن براي ميت با تربيت فرزند صالح تغيير مي كند.
پاورقی:
1. محمدي اشتهاردي، محمد، عالم برزخ در چند قدمي ما، تهران، انتشارات كتاب يوسف، چاپ اول، 1381، ص 137.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات