انبوه امامزاده ها در گيلان و مازندران كه اغلب با پسوند كيا و منتسب به امام كاظم (ع) هستند آيا واقعاً امام زاده هستند ؟
پاسخ:
اين سوال را به چهار قسمت تقسيم مي كنيم و جواب مي دهيم:
1. به چه كساني امام زاده گفته مي شود 2. علت اينكه در مازندران و گيلان امام زاده هاي زيادي وجود دارد چيست 3 . چرا بسياري از امامزادگان گيلان و مازندران پسوند كيا دارند 4. درصد خيلي زيادي از امام زاده ها به امام كاظم عليه السلام منسوب هستند در حالي كه به ائمه ديگر كمتر منسوب هستند آيا همه اين ها واقعاً از فرزندان امام كاظم عليه السلام هستند. به ترتيب شماره به پاسخ سؤالات بالا مي پردازيم:
1 – امام زاده يعني كساني كه فرزند يكي از ائمه معصومين باشند يا اين كه نسبشان با يك يا چند واسطه از طرف پدري به امام معصوم برسد.
2 – ورود علويان و سادات به ايران در چهار دوره انجام شد اول: زمان حجاج بن يوسف كه براي فرار از ظلم او به ايران پناه آوردند دوم : زمان ولايتعهدي امام رضا عليه السلام سوم زمان خروج و قيام علويان بر عليه عباسيان و شكست آنها و پناه آوردن به شرق. چهارم : جمعي انبوه از ساداتي هستند كه وقتي علويان زيدي مذهب در طبرستان (مازندران و گيلان) سلسله حكومتي براي خود تشكيل دادند، اين سادات به ايشان پيوستند. اسفنديار در تاريخ طبرستان آورده كه در اين وقت (اواسط سال 253) به عدد اوراق اشجار (برگ درختان) سادات علويه و بنوهاشم از حجاز و اطراف شام و عراق به خدمت حسن بن زيد رسيدند.(1) به همين دليل امام زاده ها در گيلان و مازندران زياد مي باشند مثلا در قائم شهر تعداد 21 امام زاده و بابل 11 امام زاده وجود دارد... و لوحه اي كه در روز فوت بر مزار اين بزرگواران فراهم مي آمد به خط كوفي بود و زمان هاي بعد كه آن را به خط ثلث يا نسخ بر مي گرداندند دشواري هاي خط كوفي در اعراب و قرائت و گاه فرسوده شدن و ريختن برخي كلمات سبب تحريف و تصحيف مي گرديد و چنانچه حسين به صورت حسن و نقي به صورت تقي و ... در مي آمد و در بسياري از موارد در ذكر پدران صاحب مرقد تا اتصال به معصوم از باب اختصار در نسب نام يك يا چند واسطه حذف شده است بدانسان كه اكنون امام زاده هاي فراواني مي بينيم كه فرزندان امام موسي كاظم عليه السلام معرفي شده اند حال آنكه حضرت را به اين كثرت فرزند نبود(2). بنابراين تعداد زيادي از آنها از فرزندان با واسطه امام كاظم(ع) هستند.
3 – پسوند كيا در لغت مازندران و گيلان به معني رئيس و مانند آن از كلمات تعظيم است و براي احترام به كار مي رفته(3).
4 – اين امامزادگان همگي فرزند بلافصل امام كاظم عليه السلام نيستند بلكه همچنانكه در بالاذكر شد خيلي از ايشان نسلشان با چند واسطه به امام كاظم عليه السلام مي رسد و البته امام كاظم عليه السلام 18 فرزند پسر داشتند.(4) و اولادشان از ائمه ديگر بيشتر بوده به همين دليل سادات نسل ايشان از ساير امامان بيشتر است.
ولي اگر بخواهيم مشخصات فردي همه امام زادگان معلوم شود به تحقيق وسيعي نياز است كه در اين مجال نمي گنجد و اسامي و محل امامزاده ها بايد مشخص شود.
پاورقی:
1. جمعي از محققين دايرة المعارف تشيع، انتشارات شهيد سعيد محبي، چاپ اول، 1375، ج الف واژه امام زاده (مشخصات اين كتاب در صفحه بعدي آمده)
2. همان، واژه امام زاده .
3. محقق نوري، خاتمه المستدرك، قم، آل البيت، چاپ اول، 1415، ج2، ص432.
4. مفيد، ارشاد، قم، آل البيت، چاپ ا ول، 1413، ج2، ص244.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات