چرا در طواف مكه مردم لباس سفيد مي پوشند و چرا لباس مردان نبايد دوخته شده باشد؟
پاسخ:
حج، نمايشي پرشكوه از اوج رهائي انسان موحد از همه چيز جز او، جلوه بي مانندي از عشق و ايثار و آگاهي و مسؤوليت در گسترة حيات فردي و اجتماعي است. پس حج تبلور تمام عيار حقايق و ارزشهاي مكتب اسلام است. مومنان گر چه با اين عبادت الهي، آشنايي ديرينه دارند، و هر سال با حضور شورانگيز از سراسر عالم، زنگار دل با زلال زمزم توحيد مي زدايند، و با حضرت دوست تجديد ميثاق مي كنند. و گر چه ميراث ادب و فرهنگ ما، مشحون از آموزه هاي حيات بخش حج است، اما هنوز ابعاد بي شماري از اين فريضه مهم ناشناخته و مهجور مانده است. اميد است با تلاش پي گير هر چه بيشتر به اسرار حج برسيم.
در تمام اعمال عبادي شرايطي وجود دارد كه بايد مراعات شود و از اموري لازم است اجتناب گردد اما لباس سفيد در اعمال حج از شرايط آن نمي باشد. شروطي كه در لباس احرام بايد مراعات شود عبارتند از:
1. نماز در آن البسه صحيح باشد. پس در لباس حرير و در لباسي كه از پوست حيوانات حرام گوشت تهيه شده و لباسي كه نجس باشد صحيح نيست.
2. لباس احرام نبايد نازك و بدن نما باشد.
3. لباس احرام زن نيز نبايد از حرير خالص باشد.
لباس احرام كه بايد دوخته نباشد مخصوص مردان است ولي خانم ها مي توانند در لباس خود به هر نحوي باشد چه دوخته باشد يا نباشد و هر رنگي باشد مُحرم شوند و هيچ شرطي غير از شروط سابق لازم نيست.(1) بلي مستحب است لباس سفيد و از پنبه تهيه شده باشد. لباس سفيد در هر زماني مستحب است و رواياتي بر استحباب لباس سفيد دلالت مي نمايد. پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد: لباس سفيد بپوشيد زيرا كه سفيد پاكيزه ترين لباسها است و با سفيد مردگان خويش را كفن نماييد. و امير المومنين علي ـ عليه السّلام ـ مي فرمايد: لباسي از پنبه تهيه نماييد زيرا كه آن لباس پيامبر و ما (ائمه) ـ عليهم السلام ـ مي باشد.(2)
با توجه به توصيه اي كه در دين به پوشيدن لباس سفيد كرده است پس چه بهتر كه در مراسم حج، در كانون توحيد كه همه در خط واحد و بر قبله واحد و با هدف واحد گرد هم آمده اند از رنگ واحد هوم استفاده كنند تا ظاهر و باطن نداي توحيد و توحيد در كلمه را سر دهند و اين گونه نداي خداي سبحان را اجابت نمايند. از طرفي يك رنگي در لباس، شائبه امتياز و برتري جويي و فخر فروشي و خود بزرگ بيني را از ميان بر مي دارد. و همه افراد داراي هر درجه و طبقه علمي، اجتماعي و فرهنگي در كنار هم قرار مي گيرند و همين امر زمينه وسوسه هاي شيطاني خود برتر بيني را مي كاهذ. از سوي ديگر با پوشيدن لباس سفيد سفر مرگ در نظر انسان ها مجسم مي شود و آماده روزي مي شود كه در مقابل حضرت حق قرار مي گيرند.
اما در پاسخ اين مطلب كه چرا لباس مردان بايد دوخته نباشد؟مي گوييم:
بيرون آوردن لباس دوخته هنگام احرام به معناي بيرون آمدن از جامة گناه و معصيت است چنانكه پوشيدن لباس سفيد و ندوخته و حلال به معني در بر كردن لباس طاعت است يعني بايد لباس گناهي كه خود تار و پودش را بافتيد و در بركرديد از خود دور كنيد و گرنه در واقع فرقي بين لباس دوخته و ندوخته نيست، زيرا انسان در همة عمر در لباس دوخته نماز مي گزارد. دوخته و يا ندوخته بودن در صحت يا كمال عبادت دخيل نيست. سرّ ديگر پوشيدن لباس مخصوص در حال احرام اين است كه انسان روزي در پيش دارد كه با لباس ندوخته وارد آن صحنه مي شود كه آن روز مرگ و حضور در پيشگاه عدل الهي و متنعم شدن و يا گرفتار قهر خداوندي قرار گرفتن است.
و همچنين در بركردن لباس ساده احرام امتياز ظاهري افراد زايل مي شود و زمينه هر گونه برتري جويي و فخر فروشي از بين مي رود.(3)
امام سجاد ـ عليه السّلام ـ به شبلي فرمودند: معناي كندن لباس دوخته شده يعني خدايا من ديگر لباس گناه در بر نمي كنم و از هر گناهي توبه كردم(4) و لباس اطاعت و فرمانبرداري به تن كردم .
مـقبلان را چو وحي باشد راي همه انـــديشه استوار كنند
پس برهنه شوند چون شمشير تا كه بــا نفس كارزار كنند
جــــان روحانيان قــدسي را وقت لبيك شــرمسار كنند
حال كه به ميقات عاشقان رسيده اي به نهايت توجه و دلدادگي لباس هاي دنيوي را از تن در مي آوري و لباس عشق و صفا را مي پوشي متوجه شو كه ديگر (من گذشته) نيستي بلكه تو مهمان مخصوص حضرت رب الارباب هستي بنگر كه چه خواهي كرد و چگونه خواهي بود خودت را درياب و به ارزش خود پي ببر.(5) لباس دوخته كه نشانه و مظهر تشخصات و تعنيات است از بدن خارج كردن، زينت ها و مدال ها و علائم منصب را از بين گذاردن عمامه و رداء و كلاه را از خود دور كردن و به طور كامل برهنه شدن همانند روز تولد و سپس خود را ملبس نموده به لباس مسافران سفر آخرت(6)
پاورقی:
1. مناسك حج، مطابق با فتواي حضرت امام (ره)، و مراجع تقليد شيعه، نشر مشعر، 1382، ص 144.
2. كليني، محمد، فروع كافي، تهران، دارالكتب الاسلاميه، ج6، ص446ـ445. طبرسي، مكارم الاخلاق، بيروت، موسسه الاعلمي، ص103، في آداب اللباس.
3. جوادي آملي، عبدالله، صهباي حج، قم، مركز نشر اسراء، چاپ اسوه، 1381، ص349.
4. جوادي آملي، عبدالله، عرفان حج، قم، مركز مشعر، چاپ اسوه، 1380، ص48.
5. كارگر، رحيم، حج عارفان، قم، نشر مشعر، 1377، مركز تحقيقات حج، ص89. عطائي، علي، مشعل زائر اعمال و اسرار حج، قم، نشر اميرالعلم، 1381، ص84.
6. مشعل زائر علمي، همان، ص84.
منبع: نرم افزار پاسخ - مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات