چکیده:ابراهیم(علیه‌السلام)، با گذشت و ایثار خود و پانهادن بر احساسات خود، توانست روح گذشت و ایثار را به تمام انسان‌ها بیاموزد. ابراهیم توانست از عزیزترین شخص خود، یعنی فرزند دلبندش که سال‌ها به انتظار جوانی او نشسته بود بخاطر خدا او را قربانی کند.
عید قربان یکی از اعیاد بزرگ اسلامی است که توسط مسلمانان به بزرگی یاد می‌شود و آن را گرامی می‌دارند، به یاد بزرگ مرد تاریخ و بت‌شکن تاریخ که فرزند خود اسماعیل را در راه خدا قربانی کند.
در روایات مختلف آمده است که حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) در سن بالا دارای فرزندی شد که او را اسماعیل نام نهاد و برایش بسیار عزیز و گرامی بود. اما مدت‌ها بعد، هنگامی که اسماعیل به سنین نوجوانی رسیده بود، فرمان الهی چندین بار در خواب به ابراهیم نازل شد و بدون ذکر هیچ دلیلی به او دستور داده شد تا اسماعیل را قربانی کند.[1]
او پس از کشمکش‌های فراوان درونی، در نهایت با موافقت خالصانه فرزندش، به محل مورد نظر می‌روند و ابراهیم آماده سر بریدن فرزند محبوب خود می‌شود. اما به هنگام انجام قربانی اسماعیل خداوند که او را سربلند در امتحان می‌یابد، گوسفندی را برای انجام ذبح به نزد ابراهیم می‌فرستد.
ابراهیم(علیه‌السلام) با گذشت و ایثار خود و پا نهادن بر احساسات خود، توانست روح گذشت و ایثار را به تمام انسان‌ها بیاموزد. ابراهیم توانست از عزیزترین شخص خود، یعنی فرزند دلبندش که سال‌ها به انتظار جوانی او نشسته بود بگذرد و به خاطر خدا او را قربانی کند. خداوند عالم این از خودگذشتگی ابراهیم(علیه‌السلام) را به عنوان اسوه و نمونه‌ای برای تمام انسان‌ها بیان کرده است. پس از این‌که ابراهیم بر نفس خود غلبه کرد و اسماعیل را برای ذبح آماده کرد و چاقو برگلوی فرزند دلبندش نهاد و آن را کشید، دید که چاقو نمی‌برد وقتی که از امتحان الهی سربلند بیرون آمد خداوند او را مورد خطاب قرار داد و فرمود: « فَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظيم[الصفات/104] او را به ذبحى بزرگ باز خريديم». یعنی وقتی که خداوند دید که ابراهیم از امتحان سربلند بیرون آمد، قوچی را به جای اسماعیل فرستاد. بعد از آن بود که ابراهیم به مقام امامت رسید.
بعد از آن بود که خداوند به پاس زحمات و از خود گذشتگی ابراهیم، مقام ایشان و جایگاه او را به عنوان مکانی مقدس برای تمام انسان‌های بعد از او قرار داد و فرمود: «وَ إِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقامِ إِبْراهيمَ مُصَلًّى وَ عَهِدْنا إِلى إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُود [بقره/125] و كعبه را جايگاه اجتماع و مكان امن مردم ساختيم. مقام ابراهيم را نمازگاه خويش گيريد، ما ابراهيم و اسماعيل را فرمان داديم: خانه مرا براى طوافكنندگان و مقيمان و راكعان و ساجدان پاكيزه داريد».
حال صحبت این‌جاست که آیا ما هم توانسته‌ایم اسماعیل دل‌مان را قربانی کنیم یا نه؟ مسئله این است. خداوند عالم از تمام زوایای دل و قلب انسان خبر دارد و برای آموزش این انسان سرکش، نمونه‌هائی از مبارزه انسان‌های بزرگ تاریخ مثل ابراهیم(علیه‌السلام) و یوسف را برای ما بیان می‌کند.
اگر انسان‌ها از خواسته‌ها و امیال خود گذشته بودند وضع بشر این نبود. تمام ناملایمات بشر فقط و فقط به خاطر هواپرستی و شهوت پرستی اوست. تمام جنگ‌ها و خون ریزی‌های بشر فقط و فقط به خاطر سرکشی و خود پرستی انسان‌هاست. امروزه ما در کشورهای اسلامی می‌بینیم که تمام کشتارها و آوره کردن انسان‌ها به خاطر زیادی خواهی و منفعت طلبی استعمارگران و دیکتاتوران تاریخ است. میلیون‌ها انسان در کشورهای اسلامی مثل عراق و سوریه و غیره آوره‌اند فقط و فقط به خاطر خودخواهی عده‌ای از خدا بی‌خبر است که منطقه را به آتش کشیده‌اند.
خود مسلمانان هم در بسیاری از جاها نتوانسته‌اند از این هیولای درونی خود عبور کنند. بسیاری از این دیکتاتورها که در مناطق مختلف کشورهای اسلامی، ملت‌ها را به آشوب کشیده‌اند به خاطر خودخواهی آن‌هاست. در رده‌های پائین جامعه هم همین گرفتاری دیده می‌شود. بسیاری از اختلاس‌ها، دزدی‌ها، حیف و میل اموال مردم و بیت المال، طلاق‌ها، به هم خوردن زندگی‌ها، یتیم شدن بی‌جهت اطفال، به خاطر همین گرفتار بودن انسان‌ها در چنگال قدرت‌متد این هیولای وحشتناک است.
به عکس هر جا که دنیا گل و گلستان است، به خاطر پاگذاشتن انسان‌ها بر روی این افعی هفت سر است. اگر می‌بینیم که مملکت در آسایش و رفاه است به خاطر گذشتن انسان‌های بزرگ و ایثارگر از هوای نفسانی است و گذشتن از جان و تن است که باعث زندگی الهی می‌شود.
.......................................................
پی‌نوشت
[1] . صافات/ 103-106
نظرات
هیچگاه نتوانستیم پا روی نفسمان بگذاریم والا روزگار این نبود. ممنون از مطلب قشنگتون استفاده کردم