چکیده: امروزه خانواده‌های ایرانی متاسفانه به طور جدی نسبت به مسأله ازدواج فامیلی حسّاس شده‌اند. بطوریکه در این باره شایعات بی پایه و اساس، گاه در جامعه و میان عموم مردم، بدون هیچ گونه دلیل یا سندی پذیرفته می‌شود؛ امّا به راستی، آیا توصیه به ازدواج فامیلی نادرست است؟
امروزه خانواده‌های ایرانی متاسفانه به طور جدی نسبت به مسأله ازدواج فامیلی حسّاس شده‌اند. بطوریکه در این باره شایعات بی پایه و اساس، گاه در جامعه و میان عموم مردم، بدون هیچ گونه دلیل یا سندی پذیرفته می‌شود؛ امّا به راستی، آیا توصیه به ازدواج فامیلی نادرست است؟ آیا با ازدواج فامیلی، خطری متوجه زوجین می‌شود یا نه؟ سیره اهل بیت در این زمینه چیست؟ در این باره با پاسخ گویی به سوال یکی از کاربران، به پاسخ این سوالات نیز می‌پردازیم:
سوال:
سلام، دخترخاله‌ای دارم که بسیار دختر خوبی است؛ از لحاظ اخلاق، حجاب، تحصیل و ... دختر ایده‌آلی است؛ ولی از آنجایی که اطرافیانم مدام از ازدواج فامیلی به خاطر عواقب ژنتیکی آن هشدار می‌دهند، بنده در انتخاب ایشان برای ازدواج دچار تردید شده‌ام. لطفا راهنمایی کنید. آیا ازدواج فامیلی مشکل ساز است؟
جواب:
با سلام به شما کاربر محترم
گاهی اوقات، ما انسان‌ها به خاطر مسایل دوران کودکی و یا الگوهای والدینی، در طول مدت زندگی دچار یک نوع احساسات غیر منطقی؛ ولی آزار دهنده می‌شویم. مدام در زندگی دچار تردید می‌شویم و احساسات و افکارمان بدون دلیل منطقی و صرفا با دلایل ضعیف که به اصل موضوع مربوط نمی‌شود، دچار سردرگمی، تعارض و تردید در مسیر انتخاب می‌شویم.
در خصوص ازدواج فامیلی باید عرض کنم؛ روشن است که سخنان حکیمانه و سیره رسول خدا و اهل بیت(علیهم السلام) برای ما حجت است. اگر ازدواج فامیلی کوچکترین خطری را متوجه زوجین و نسل آنان می‌کرد، یقینا آن بزرگواران از آن جلوگیری می‌کردند و خود نیز به آن تن نمی‌دادند. سیره مبارک رسول خدا و اهل بیت(علیهم السلام) بیانگر این واقعیت است که اینگونه ازدواج‌ها نه تنها خطرناک و زیان بار نیست؛ بلکه بدان توصیه و عمل هم شده است.
سخنان حکیمانه‌‌ای که رسول خدا و اهل بیت(علیه السلام) درباره ازدواج فامیلی و توصیه به آن صادر شده، بسیار است. از آن مجموعه، تنها این روایت نبوی را برگزیده‌ایم که گواه روشنی بر این ادعای ماست و مبنای عملکرد اهل بیت(علیهم‌السلام) نیز هست؛
رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) به فرزندان امیرالمومنین(علیهم‌السلام) و [برادرزادگان ایشان] فرزندان جعفر بن ابی طالب نگاه کردند و فرمودند: «دختران ما برای پسران ما و پسران ما برای دختران ما هستند.»[۱]
از طرفی، مورخان موارد بسیاری از ازدواج‌های فامیلی را که رسول خدا و اهل بیت(علیهم‌السلام) خود بدان اقدام کرده یا بانی انجام آن برای دیگران بودند نقل کرده‌اند؛ مواردی چون:
- برخی ازدواج‌های رسول خدا مانند ازدواج ایشان با زینب بنت جحش که دختر امیمه بنت عبدالمطلب، عمه رسول خدا بوده است.
- ازدواج امیرمومنان و فاطمه زهرا(علیهماالسلام) که به دستور خداوند و با دخالت و تصمیم گیری مستقیم رسول خدا انجام شد.
- ازدواج عبدالله بن جعفر با زینب کبری(علیهماالسلام)
- ازدواج امام سجاد با فاطمه بنت الحسن(علیهماالسلام)
- ازدواج رقیه، دختر زینب کبری و عبدالله بن جعفر با پسر عمویش قاسم بن جعفر که امام حسین(علیه‌السلام) آن را صورت داد.
- ازدواج مسلم بن عقیل با رقیه دختر امام علی(علیه‌السلام)
- ازدواج محمد بن جعفر با دختر عمویش ام کلثوم، دختر امیرمومنان و... این‌ها نمونه‌ای از ازدواج‌های فامیلی است که اولا: زوجین از چند جهت با هم خویشی داشته‌اند. ثانیا: در اغلب موارد رسول خدا با یکی از امامان معصوم خود به انجام آن ازدواج تصمیم گرفته‌اند.
البته ما با بیان این نکات در پی توجیه همه انواع ازدواج‌های فامیلی نیستیم؛ بلکه لازم است به هنگام ازدواج، اصول و ضوابط بهداشتی و پزشکی رعایت شود و افرادی که به ندرت گرفتار برخی بیماری‌هایند یا درمان شوند یا از ازدواج با هم بپرهیزند.
بنابراین به شما توصیه می‌کنم با توکل برخدا اقدام اولیه[خواستگاری] را انجام دهید. ضمن آنکه با مشورت مشاوره ژنتیکی و آزمایش ژنتیکی و اطمینان دهی ایشان جهت امر ازدواج اقدام کنید.
پی‌نوشت:
[۱]. من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۹۳
منبع:
- کتاب سیره تربیتی و اخلاقی پیامبر و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در خانه و خانواده/ نویسنده: اسدالله طوسی/ انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره)