چکیده: اکنون نوبت دنیای اسلام است در جهت پایه‌ریزی شالوده‌ی تمدن نوین اسلامی گام بردارد. برای رسیدن به این هدف، امیدی به سیاستمداران دنیای اسلام نیست و باید علمای دین و روشنفکران راستین که قبله‌ی آنها غرب نیست، اقدام به روشنگری کنند و بدانند که برپایی این تمدن، امکان‌پذیر است.
در روز میلاد با سعادت پیامبر گرامی اسلام دیداری که مقام معظم رهبری با مسئولین نظام داشتند با بیان تبریک این روز یکی از کارهایی که برای امت اسلامی مهم دانستند در کنار جشن گرفتن و خوشحالی برای این میلاد پر برکت یک نکته مهم را نیز ایشان گوشزد کردند و آن اینکه جامعه اسلامی با داشتن الگویی حسنه به نام رسول مهربانی باید دنیال پایه ریزی تمدن اسلامی باشد.
ایشان می‌فرمایند:
«اکنون نوبت دنیای اسلام است تا در جهت پایه‌ریزی شالوده‌ی تمدن نوین اسلامی گام بردارد.
برای رسیدن به این هدف، امیدی به سیاستمداران دنیای اسلام نیست و باید علمای دین و روشنفکران راستین که قبله‌ی آنها غرب نیست، اقدام به روشنگری در میان امت اسلامی کنند و بدانند که برپایی این تمدن، امکان‌پذیر است.
رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به ظرفیت‌ها و توانایی‌های دنیای اسلام از جمله سرزمین‌های خوب، موقعیت جغرافیایی ممتاز، منابع طبیعی فراوان، و نیروی انسانی با استعداد، خاطرنشان کردند: اگر این ظرفیت‌ها با تعالیم واقعی اسلام درهم آمیخته شوند، امت اسلامی می‌تواند آفرینش‌های هنرمندانه‌ی خود را در عرصه‌های علم و سیاست و فناوری و همچنین عرصه‌های اجتماعی به ظهور برساند.» [1]
ایشان در این بیانشان یک نکته را اشاره نمودند و آن اینکه علمای دین و روشنفکرانی که علاقه و توجه قلبی آنها غرب نیست باید به فکر این تمدن سازی باشند و از ظرفیتهایی که دنیای اسلام از نظر موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی و نیروی انسانی دارند با الگویی به نام پیامبر و دستورات ایشان در فکر تمدن سازی باشند.
برای این کار می توان دقیقا خود پیامبراسلام را مثال زد که ایشان در ابتدای اسلام با کارهایی که انجام دادند توانستند یک حرکتی مهم در جامعه آن روز ایجاد کنند.
اولین نکته در مورد پیامبر تلاش بی وقفه پیامبر اسلام و خستگی ناپذیری آن حضرت را مثال زد تا جایی که خود خداوند به پیامبر تذکر داده که این مقدار تلاش هم نیاز نیست که خود را به مشقت بندازی «طه مَا أَنْزَلْنَا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى [طه/1،2] طه قرآن را بر تو نازل نكرديم تا به رنج افتى» پس ما هم در جامعه امروزی با الگو قرار دادن و خستگی ناپذیری بتوانیم این تمدن بزرگ اسلامی را ایجاد کنیم. و این کار پیامبر به وسیله توکل به خداوند بوده است که به معنای واقعی ایشان متوکل بودند. همچنین شجاعت فوق العاده ای داشتند. تمدنی که ما امروز به دنبال احیای آن هستیم، با تکیه بر خداوند محقق می شود و با شجاعتی الگو گرفته از حضرت رسول می توان این تمدن را زنده کرد. بهمین خاطر است که مقام معظم رهبری در بیانشان می‌فرمایند که بنده امیدی به سیاستمداران ندارم بلکه این علمای اسلامی هستند که با الگو پذیری از این حضرت به این شکوفایی برسیم.
حال آن تمدنی که ما به دنبال آن هستیم تمدن الهی می باشد که ارزش های آن متفاوت از سایر ارزش ها است که جامعه غربی به دنبال آن است. تمدنی که در آن بالاترین محبوب مردمان، خداوند باشد. که در ظل توجه به این امر نیز پیشرفت های مادی ایجاد شده و جامعه ای که با توکل به خدا و با شجاعت در مسیر پیشرفت حرکت می کند، به آرزوی خود که پیشرفت و تمدن سازی می رسد.
نکته دوم در مورد پیامبر می‌توان به جمع گرا بودن حضرت اشاره کرد. رسول خدا (صلی الله علیه وآله) برای رسیدن به اهداف الهی خود فردگرا نبود. حضرت جمع گرا بود و برای رسیدن به اهداف الهی خود از هیچ کوشش و زحمتی دریغ نمی‌کرد. بر همین اساس می‌توان گفت یک جامعه متمدن جامعه ای جمع گراست نه فردگرا.
نکته ای که امروز در بین جامعه اسلامی کم رنگ یا حتی می‌توان ادعا کرد که بی رنگ شده است و دشمن از این خلاء بهترین استفاده را می‌برد و با ایجاد فاصله میان مسلمین و شیعه و سنی کردن از هدفی که ایجاد یک تمدن اسلامی با اتحاد مسلمین می‌باشد، دور مانده ایم.
دقیقا باز می بینیم که مقام معظم رهبری نیز به این امر در سخنان در روز میلاد پیامبر اکرم اشاره نمودند، ایشان می‌فرمایند:
«یکی از ابزارهای دشمنان برای جلوگیری از برپایی تمدن نوین اسلامی را ایجاد تفرقه میان مسلمانان دانستند و گفتند: از هنگامی که موضوع شیعه و سنی در ادبیات مقامات و سیاستمداران آمریکایی مطرح شد، اهل فهم و اهل نظر نگران شدند زیرا مشخص بود آنها به‌دنبال یک توطئه‌ی جدید و خطرناک‌تر از قبل هستند.» [2]
بر همین اساس برای ایجاد یک تمدن اسلامی جمع گرایی ارزش است؛ و از جمله موارد آن نیز می‌توان به امر به معروف و نهی از منکرکه یک ارزش است اشاره نمود، با این وجود هدایت دیگران ارزش محسوب می شود؛ حتی به زحمت انداختن خود برای هدایت دیگران ارزشمند تلقی می‌شود. اما در جامعه ای که تمدن مادی در آن رشد کرده، «فردگرایی مادی» ارزش شمرده می‌شود و در چنین جامعه ای کسی به این ارج نمی نهد که خود را برای هدایت دیگران به مشقت اندازد در حالی که پیامبر (صلی الله علیه و آله) اینگونه بود و روحیه هدایتگری داشت و به هدایت دیگران اهمیت بسیار می داد. و علاوه بر فعالیت خود دیگران را نیز در این موارد دخالت داده و فرد گرا نبودند
بر همین اساس نیز می‌بینیم که خود معصومین نیز به این امر و مشورت کردن سفارش می‌نمودند و این خصیصه جمع گرا بودن را برای ما تذکر می‌دادند.
معمر بن خلاد که از یاران مورد اعتماد امام رضا (علیه السلام) بودند، می‌گوید: یکی از خادمان حضرت به نام سعد از دنیا رفتند، امام به من فرمودند:
«شخصی را به من معرفی کن که دارای فضل و امانت باشد. معمر می‌گوید: با تعجب گفتم: من به شما مشورت دهم؟! حضرت درحالی که مقداری خشمگین شده بودند، فرمودند: رسول خدا با یارانش مشورت می‌کردند، سپس آنچه به صلاح بود، انجام می‌داد». [3]
این روایت درس بزرگی برای همه ما است بالاخص برای دانشمندان و بزرگان کشورهای اسلامی که با همفکری و اتحاد و مشورت با یکدیگرند که می‌توانند به پیروزی دست یابند که علاوه بر تلاش و کوشش جمع گرا بودن بهتر از فرد گرایی می‌باشد و انسان را به فلاح و پیروزی نزدیک می‌کند.
منبع بیشتر برای مطالعه:
«آداب معاشرت در اسلام، آیت الله مکارم شیرازی»
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. سایت نشر آثار مقام معظم رهبری
[2]. همان.
[3]. «أَشِرْ عَلَيَّ بِرَجُلٍ لَهُ فَضْلٌ وَ أَمَانَةٌ فَقُلْتُ أَنَا أُشِيرُ عَلَيْكَ فَقَالَ شِبْهَ الْمُغْضَبِ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَسْتَشِيرُ أَصْحَابَهُ ثُمَّ يَعْزِمُ عَلَى مَا يُرِيدُ»، وسائل الشيعة، شیخ حر عاملی، ج12، ص44.