تاكید رهبر معظم انقلاب بر انتقاد، به ویژه در جلسات هرساله با دانشجویان و جوانان نشانگر آن است كه توجه به فرهنگ نقد با اهداف و مولفه‌های مردمسالاری دینی درهم‌تنیدگی دارد.
یكی از تمایزهای نظام‌های مردمسالار با نظام‌های استبدادی، در اهمیت‌بخشی به جایگاه مردم است. در نظام‌های مبتنی بر مردمسالاری، مردم از نقش محوری برخوردارند و رابطه‌ای دوسویه میان حاكمیت و مردم وجود دارد. در حالی كه نظام‌های استبدادی رویكردی عمودی و یك طرفه با مردم دارند و نقش تبعی به مردم می‌دهند.
جمهوری اسلامی به عنوان نظامی مردمسالار بر پایه اعتماد عمومی و اراده مردم استحكام یافته و استمرار و اقتدار آن وابسته به مشاركت مردم است. این مساله را می‌توان در مشاركت‌های گسترده و چشمگیر مردم در انتخابات دید. یكی از اصلی‌ترین پیامدهای حضور فراگیر و مشاركت فعالانه مردم در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی، در كنار تولید اقتدار و مشروعیت، اجتماعی شدن ماهیت قدرت است.
در نظام مردم سالار، یكی از اصلی ترین و مهم ترین ابزارهای پیگیری حقوق، برای رسیدن به جامعه مطلوب، مؤلفه نقد است. نخستین گام برای تحقق آن نیز پذیرش نقد است؛ زیرا جامعه‌ای که در آن نقد وجود نداشته باشد، دچار رخوت و ركود خواهد شد؛ چرا كه نقدسازنده به سالم‌سازی می‌انجامد و بازخوردهای منفی سیستم را در فرآیند زمانی به سمت بهتر شدن پیش می‌برد. نظام‌های سیاسي مردم سالار میكوشند تا فرهنگ نقد و انتقاد پذیری را نهادینه كنند.
با توجه به نقدپذیر بودن حکومت در نگاه دینی، انتقاد و اعتراض از جمله حقوق و آزادی‌های سیاسی مردم؛ و از منظر دینی، تکلیف مؤمنان به منظور اصلاح و بهبود یافتن امور حکومت به شمار می‌رود که بر اساس مبانی منطقی و عقلانی استوار بوده و از نظر دینی توجیه پذیر است.
نکته مهم در این رابطه، آن است که انتقاد و اعتراض، به مثابه نوعی از پیکار سیاسی، با حفظ مشروعیت نظام سیاسی و با هدف ایجاد اصلاحات، و در راستای همگونی و همگونگی صورت می گیرد. از این جهت لازم است در طرح انتقاد و اعتراض، شیوه‌های متفاوت و گونه‌های مختلف آن مد نظر قرار گیرد که با توجه به هدف اصلی، می‌بایست بر اساس مراحل مختلف، و به صورت تدریجی انجام پذیرد.
علاوه بر آن، انتقاد و اعتراض نسبت به عملکردها و سیاست‌های دولت، حدود و شرایطی دارد که عدم رعایت آن‌ها ممکن است مسیر سازنده و هدف اصلاح‌طلبانه انتقاد و اعتراض را منحرف نموده و تغییر دهد.
بنابراین لازم است در طرح انتقاد و اعتراض، آداب و قواعد حاکم بر آن رعایت شود. تاكید رهبر معظم انقلاب بر انتقاد، به ویژه در جلسات هر ساله با دانشجویان و جوانان، نشانگر آن است كه توجه دادن به فرهنگ نقد، با اهداف و مولفه‌های مردمسالاری دینی در هم تنیدگی دارد.
نقد سازنده مانعی در برابر رویكردهای تخریب محور است كه همواره در پی سیاه نمایی و ایجاد یاس در جامعه هستند و هدفشان فاصله اندازی میان مردم و حاكمیت است.