مراقبت از زبان

زبان دو کاربرد بسیار بزرگ دارد: اول آنکه زبان باعث سنجش انسان‌ها شده و فرد با زبانش شناخته می‌شود. همچنانکه در احادیث آمده که امام علی(علیه‌السلام) فرمودند:«اللِّسانُ مِيزانُ الإنسانِ؛ زبان ابزار سنجش انسان است.»[غررالحکم، ص۲۰۹] و باز در حدیثی دیگر امیر المؤمنین(علیه‌السلام) فرمودند:«تَكَلّموا تُعرَفوا؛ فإنّ المَرءَ مَخبوءٌ تَحتَ لِسانِهِ؛ سخن گوييد، تا شناخته شويد؛ زيرا آدمى در زير زبان خود، پنهان است.»[نهج البلاغه، ص۵۴۵]
دومین کاربرد زبان مخصوص نقش آن در میزان اعمال انسانها و نجات مؤمنان است. همچنانکه رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند:«نَجَاةُ الْمُؤْمِنِ فِي حِفْظِ لِسَانِه‏؛ نجات مؤمن در حفظ زبانش است.»[الکافی، ج۲، ص۱۱۵] آری، زبان با همین جِرم کم خود می‌تواند باعث پر بار شدن اعمال افراد شده و با اذکاری که جاری می‌کند؛ بهشتی برین برای صاحبش بسازد و از سویی دیگر زبان با گناهان بسیاری که ریشه در آن دارد؛ می‌تواند جهنمی سخت را به بار آورد.
با در نظر گرفتن هر دو کاربرد زبان، بسیار لازم و ضروری است که انسان به کلماتی که از دهانش خارج می‌شود دقت کرده و قبل از آنی که آنها را بر زبان جاری سازد؛ به عواقب و نتایج آن بیاندیشد و همواره این سخن امام حسین(علیه‌السلام) را مد نظر قرار بدهد که حضرت فرمودند:«لا تقولوا باَلسنَتكم ما ینْقُصْ عَن قَدَرَكُم؛ چیزى را بر زبان نیاورید كه از ارزش شما بكاهد.»[جلاء العیون، ج۲، ص۲۰۵] زیرا زبان دنیا و آخرت انسان را تعیین کرده و چهره حقیقی ما را در ذهن اطرافیان به نمایش می‌گذارد.

پی‌نوشت:
تصنيف غرر الحكم و درر الكلم‏، تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، دفتر تبليغات‏ اسلامی، قم‏، ۱۳۶۶ ش‏، ص۲۰۹.
نهج البلاغة( للصبحي صالح)، شريف الرضى، محمد بن حسين‏، هجرت‏، قم‏، ۱۴۱۴ ق‏، ص۵۴۵.
الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۴۰۷ق، ح۲، ص۱۱۵.
جلاء العیون، مجلسی، محمد باقر، سرور، قم، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۲۰۵.