رهروان ولایت ـ از جمله مهمترین اتهاماتی که نوعاً از طرف معاندین و اسلام ستیزان در تریبونها، و شبکههای ماهوارهای و اینترنتی مطرح میشود؛ موضوع برخورد اسلام با غیر مسلمین و مشرکین است؛ از این رو با ذکر مواردی از آیات نورانی قرآن مجید و فراموش کردن سایر آیات سناریوی اسلام هراسی را در رأس امور خود کلید زد تا اینکه تصویر نادرسی از اسلام را به سایر نقاط دنیا مخابره کنند. در این نوشتار سعی داریم به طور مختصر برخورد حکیمانه پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) را با مشرکین مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم و به چند مورد از شاخصههای اخلاقی این پیامبر گرامی در برخورد با مشرکین اشاره کنیم.
با کمی دقت و مطالعه در تاریخ اسلام و سرگذشت تبلیغی پیامبر أعظم (صلی الله علیه واله و سلم) به این مطلب رهنمون میشویم زمانی که رسول اکرم(صلوات الله علیه) با مردم سرسخت و متعصب جاهلی ارتباط برقرار کردند؛ از بهترین شاخصههای رفتاری در مسیر ترویج دین بهره جستند به طوری که این رفتارهای اخلاقی و ارزشی موجب گرویدن جامعه متعصب عربی به آیین پاک اسلام گردید. این در حالی است که متعصبان جاهلی از هیچ گونه بیرحمی در حق این پیامبر رحمت برای زمین گیر کردن او کوتاهی نمیکردند.
غم خواری و دلسوزی
یکی از زیباترین مؤلفههای که پیامبر رحمت در مسیر تبلیغ دین و برخورد با مشرکین مکه از آن بهره میجوستند عنصر عاطفه، رقت قلب، غم خواری و دلسوزی در مسیر هدایت امت بود. این در حالی است که جامعه متعصب جاهلی از هیچ گونه رفتار قباحت آمیزی در حق پیامبررحمت کوتاهی نکردند. در معرفی این شاخص اخلاقی خداوند متعال این چنین میفرماید:
« قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَيَحْزُنُكَ الَّذي يَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لا يُكَذِّبُونَكَ وَ لكِنَّ الظَّالِمينَ بِآياتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ؛[انعام/33] به يقين، مىدانيم كه آنچه مىگويند تو را سخت غمگين مىكند. در واقع آنان تو را تكذيب نمىكنند، ولى ستمكاران آيات خدا را انكار مىكنند.»
وهمچنین خداوند متعال در خصوص غم خواری رسول اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) می فرماید:«وَ مَنْ كَفَرَ فَلا يَحْزُنْكَ كُفْرُهُ إِلَيْنا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِما عَمِلُوا إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ؛[لقمان/23] و هر كس كفر ورزد، نبايد كفر او تو را غمگين گرداند. بازگشتشان به سوى ماست، و به [حقيقتِ] آنچه كردهاند آگاهشان خواهيم كرد. در حقيقت، خدا به راز دلها داناست.»
زبان نرم و مهربان
برخلاف کسانی که تصویر خشک و خشنی از سیره رسول اکرم(صلی الله علیه واله وسلم) به دنیای مدرن ارسال میکنند خداوند متعال ایشان را به مهربانی و خوش زبانی معرفی میفرماید، چرا که اگر غیر از این بود کسی در آن زمان تمایلی به گروین به دین مبین اسلام پیدا نمیکرد؛ این در حالی است که نه تنها مردم جزیره العرب مقهور اخلاق و زیبایی رفتار پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) شدند، بلکه مردم سرزمینهای دیگر همچون ایران نیز تمایل وافر خود را به این آیین پاک به به منصه ظهور رساندند.
خداوند متعال در این خصوص می فرماید:«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِك؛[آل عمران/159] پس به [بركتِ] رحمت الهى، با آنان نرمخو [و پُر مِهر] شدى، و اگر تندخو و سختدل بودى قطعاً از پيرامون تو پراكنده مىشدند.»
عفو وصفح جمیل
عفو به معنای گذشت و بخشش.[1] وصفح به معنای در گذشتن و نکوهش نکردن است.[2]
علامه طباطبایی میفرماید:«در صفح معنای اضافی نیز وجود دارد وآن روی خوش نشان دادن است.»[3] رسول اکرم(صلی الله علیه وآل و سلم) با برخورداری از این مولفههای اخلاقی به خوبی توانستند در قلب های سخت و خشن مردم جاهلی نفوذ نموده و سرزمین وجودی آنها را تسخیر اخلاق زیبایی خویش نمایند. خداوند متعال در خصوص اهمیت و لزوم این مولفهی اخلاقی به پیامبر خود میفرماید:« وَمَا خَلَقْنَا السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا إِلاَّ بِالْحَقِّ وَإِنَّ السَّاعَةَ لآتِيَةٌ فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِيلَ؛[ الحجر/ 85] آسمانها و زمين و آنچه را که ميان آنهاست جز به حق نيافريدهايم و، بی ترديد قيامت فرا می رسد پس گذشت کن ، گذشتی نيکو.»
صبر و هجرت زیبا در برخورد با مخالفین
رسول اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) به جای جزع ومقابله به مثل با کفار و مشرکان مأمور به صبرو هجر میشود. « وَاصْبِرْ عَلَى مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا؛ [المزمل/10]و بر آنچه می گويند صبر کن و به وجهی پسنديده از ايشان دوری جوی.»
شتاب نکردن در تعذیب
در طول تبلیغ دین مبین اسلام به هر اندازه معاندین سنگ اندازی و ستیزه جویی را سرلوحه کارهای خود قرار می دادند رسول اکرم(صلی الله علیه واله وسلم)، اغماض و حتی مغفرت و بخشش برای امت مسیر هدایت امت را در پیش می گرفتند و با موعظه و حکمت نیکو راه سعادت و کمال را به امت خود نشان می دادند: خداوند متعال میفرماید:
« فَاصْبِرْ كَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ ما يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلاَّ ساعَةً مِنْ نَهارٍ بَلاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلاَّ الْقَوْمُ الْفاسِقُونَ؛[احقاف/35] پس همان گونه كه پيامبرانِ نستوه، صبر كردند، صبر كن، و براى آنان شتابزدگى به خرج مده. روزى كه آنچه را وعده داده مىشوند بنگرند، گويى كه آنان جز ساعتى از روز را [در دنيا] نمانده اند [اين] ابلاغى است. پس آيا جز مردم نافرمان هلاكت خواهند يافت؟»
خلاصه مطلب
هدف از بیان این نوشتار رفع ابهاماتی بود که بعضی از معاندین و اسلام ستیزان پیرامون خشن وانمودن آموزههای اسلامی دارند، هرچند در هر آیین و مکتبی برای مقابله با دشمن از سخت ترین حربهها استفاده مینمایند، ولی در دین مبین اسلام شاهد هستیم این موضوع دارای ابعاد مختلفی است؛ از این رو اسلام نه تنها از گزینه قهر و ستیز به تنهایی استفاده نمینماید؛ بلکه در مرحله ابتدایی از در مسالمت آمیز و بیان حکمت آمیز به مقابله با آنها بر میخیزد و حتی در میدان مبارزه و تهدید نیز شاهد هستیم پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله و سلم )هیچ گاه آغاز گر مبارزه و ستیز نبودهاند.
_________________
[1]. ترجمه و تحقیق،مفردات راغب، ج2ص838.
[2].همان ص564.
[3]. ترجمه المیزان،ج12ص280.
نظرات
سلام
خداوند رسولش را رحمت برای عالمیان قرار داد گرچه عدهای دانسته از این رحمت بیکران بهره نمیگیرند.
مفید بود.
سلام دوست عزیز ممنونم