شش نکته‌ی طلایی در زیارت اربعین حسینی

نیت زوار اربعین از منظر امام صادق(علیه السلام) 
هدف، چیزی است که تفاوت انسان‌ها را مشخص می‌کند. چنانچه شخص در انجام هر کاری هدف و نیت مناسبی داشته باشد، قیمت کار خود را بالا برده و گرنه کارش کم ثمر خواهد بود.پیامبر خدا(صلی الله علیه و اله) درباره اهمیت داشتن هدف و نیت خوب می فرمایند: «اَلنِّيَّةُ الحَسَنَةُ تُدخِلُ صاحِبَهَا الجَنَّةَ»[1]نيت خوب صاحب خويش را به بهشت مى برد.)» داشتن هدف و نیت‌های متعالی در هر کاری پسندیده است و در عبادات واجب. یکی از کارهای مهم و با ارزش در این زمان، حرکت عظیم پیاده روی اربعین است. شایسته است که شخص مؤمن قبل از پیاده روی اربعین از نیت مناسبی بهره‌مند باشد تا نتیجه عملش چند برابر شود و از وحدت عملی حداکثری برخوردار گردند و چه بهتر که نیتی را مدنظر قرار دهیم که صادق آل عبا(علیه السلام) آن را امضا کرده است.

دعای امام صادق(ع) برای زوار امام حسین(ع)
معاویه ابن وهب می گوید نزد امام صادق(علیه السلام) رفتم و دیدم ایشان بعد از نماز برای زوار امام حسین(علیه السلام) دعا فرمودند و بعد این چنین فرمود: « دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ ع وَ هُوَ فِي مُصَلاَّهُ فَجَلَسْتُ حَتَّى قَضَى صَلاَتَهُ فَسَمِعْتُهُ وَ هُوَ يُنَاجِي رَبَّهُ فَيَقُولُ ...اِغْفِرْ لِي وَ لِإِخْوَانِي وَ زُوَّارِ قَبْرِ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ اَلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ ع اَلَّذِينَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً فِي بِرِّنَا وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَكَ فِي صِلَتِنَا وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَى نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ ص وَ إِجَابَةً مِنْهُمْ لِأَمْرِنَا وَ غَيْظاً أَدْخَلُوهُ عَلَى عَدُوِّنَا أَرَادُوا بِذَلِكَ رِضْوَانَكَ[2] معاويه بن وهب گويد: به نزد امام صادق (عليه السلام) در آمدم و او در محل نمازش بود؛ پس نشستم تا نمازش را به جا آورد و شنيدم كه در نمازش با پروردگار نجواكنان مي‌گفت: آنان كه به سبب اشتياق در نيكي به ما و اميد به پاداش‌هايي كه در دوستي و پيوند با ما نزد توست و براي شادمان نمودن پيامبر تو محمد (صلي الله عليه و آله) و پذيرفتن فرمان ما و خشمگين ساختن دشمنان ما دارايي خويش را انفاق نموده و به سوي ما رهسپار شده‌اند و از اين انفاقگري و راهسپاري، خشنودي تو را مي‌جويند.»

شرح و تبیین حدیث:
قسمتی از این روایت اشاره به نیت های ویژه زائرین قبر امام حسین (علیه السلام) دارد که به نوعی تأیید این گونه نیت ها اشاره دارد. شایسته است که زائرین اربعین مزین به این نیت‌ها گردند تا از تمامی برکات این حرکت بزرگ بهره مند شوند.

1- خدمت به ساحت اهل بیت
یکی از آرزوهای هر شیعه این است که بتواند به محضر اهل بیت رسول خدا(علیهم السلام) خدمت کند. چرا که قرآن به پیامبرش دستور داد تا به مؤمنین بگوید: «لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى[شوری/23]من از شما اجری نخواهم مگر محبت نزدیکانم». میل به مودت و خدمت به آستان مقدس اهل بیت رسول خدا و علی الخصوص ابی عبدالله(علیه السلام) آنچنان در بین شیعیان شعله ور است که برای آن، نمونه‌های خیلی بارزی می‌توان در تاریخ مثال آورد. پولهایی که در این راه صرف می‌شود نمونه کوچکی از آن است. امام صادق (علیه السلام) با توجه به این مطلب یکی از نیات شیعیان را در زیارت کربلا خصوصاً و در پیاده روی اربعین عموماً خدمت به ساحت ایشان معرفی کرده و فرمود: «رَغْبَةً فِی بِرِّنَا»[3] (به امید اینکه سبب نیکی به اهل بیت است [زیارت امام حسین(علیه السلام) ( وپیاده روی اربعین)] را انجام می‌دهند».

2- اجر خدمت به اهل بیت
زندگی کوتاه دنیوی، مقدمه‌ای است برای رسیدن به زندگی جاودان اخروی؛ و انسانها برای رسیدن به مواهب بزرگ الهی در آخرت، می‌بایست با انجام کارهای خیر برای خود اجر معنوی جمع کنند. امام صادق (علیه السلام) زائر امام حسین (علیه السلام) را برخوردار از عظیم ترین اجور الهی می‌داند و می‌فرماید: «وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَكَ فِی صِلَتِنَا»[4](شیعیان به امید زدیک شدن به آنچه نزد خودت است به ما خدمت می کنند.) میزان این اجر چه مقدار است؟ امام صادق(علیه السلام) برای آن محدوده‌ای معین نکرده‌اند و فقط به این بسنده فرموده «آن چه نزد پروردگار است.» یعنی این عمل آنچنان پاداش عظیمی دارد؛ که نمی‌توان برای آن حدی مشخص کرد.

3- شاد کردن دل رسول خدا
علاوه بر اینکه زیارت اربعین باعث دلگرمی مؤمنین و شیعیان می‌شود و دل انسان را به خداوند نزدیک می‌کند، بنا به فرمایش امام صادق(علیه السلام)، باعث شادی دل رسول خدا(صلی الله علیه و اله) می‌شود. «وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَى نَبِیِّكَ صَلَوَاتُكَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ».[5] خوشحالی و سروری که با این زیارت خود به قلبِ رسول الله(صلی الله علیه وآله) وارد می‌کنند. یعنی زائرین قبر امام حسین(علیه السلام) قلبِ پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) را خوشحال می‌کنند و این بسیار مهم و ارزشمند است.

4- اطاعت امر ائمه
یکی از آرزوهای عاشق آن است که معشوقش از او تقاضایی کند هرچند کوچک. در این صورت او سر از پا نخواهد شناخت و با علاقه ای بی نظیر آن را اجابت خواهد کرد. به فرموده امام صادق (علیه‌السلام) شیعیان به هدف اجابت امر اهل بیت(علیم السلام) به دور شمع وجود حسین ابن علی (علیه السلام)، پروانه وار می‌گردند و او را زیارت می‌کنند.«وَ إِجَابَةً مِنْهُمْ لِأَمْرِنَا»؛[6] و در این ره هر چه بیشتر سختی برسد لذتش دو چندان خواهد بود.

در بیابان گر به شوق کعبه خواهی زد قدم /  سرزنش ها گر کند خار مغیلان غم مخور[7]

5- سبب نا امیدی دشمنان
یکی از ضربه‌هایی که مسلمین خورده‌اند از تفرقه بوده است. حتی جریان شهادت امام حسین(علیه السلام) بعد از ایجاد شکاف در میان حامیان امام حسین(علیه السلام) ایجاد شد. حال بعد از گذر نزدیک 1400 سال، شیعیان در همایش بزرگ اربعین،بر اندام دشمنانشان لرزه می‌اندازند. یکی از اشارات امام صادق(علیه السلام) به همین موضوع است که می‌فرماید: «وَ غَیْظاً أَدْخَلُوهُ عَلَى عَدُوِّنَا»[8] به انگیزه ایجاد کردنِ غیض در دلِ دشمنان ما این زیارت را انجام می‌دهند. «ایندیپندنت»، یکی از روزنامه های پرتیراژ بریتانیا؛ در گزارشی به معرفی مراسم اربعین حسینی پرداخت و آن را "بزرگترین مراسم مذهبی جهان " توصیف کرد.[9] وقتی سیاست گذاران بزرگ کاخ سفید این اجتماع بی‌نظیر را مشاهده می‌نمایند، می‌فهمند که تمامی نقشه هایشان بر باد رفته و به نوعی این حرکت باعث ناامیدی و اختلاف در سپاه کفر می شود.

6- قرب الهی
نقطه پرگار اعمال هر مومنی قرب الهی است. اگر مسلمین حرف پیامبرشان را با گوش جان می‌شنوند به خاطر جایگاه وی نزد خدایشان است. حرکت به سوی حرم حسینی در اربعین نیز تنها به نیت قرب الهی معنا دارد. از این روست که امام صادق (علیه السلام) به نیت الهی شیعیان، در این دعای زیبا اشاره می‌کنند و می فرمایند: «أَرَادُوا بِذَلِكَ رِضَوانكَ»

سخن آخر: امید است که با عنایت به این خواست اهل بیت همه زوار حرکت عظیم و جهانی اربعین، با انگیزه های متعالی، قدم در این مسیر نهند؛ تا به لطف خداوند بهترین نتایج را از قبل آن در دنیا و آخرتشان با خود به همراه برند.

منابع:
[1]. پاينده، ابو القاسم‏، نهج الفصاحه، ص143، ح3163.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، کافی، ج4، ص582.
[3]. همان.
[4]. همان.
[5]. همان.
[6]. همان.
[7]. دیوان حافظ غزل 255.
[8]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏، کافی، ج4، ص582.
[9]. خبرگزاری مهر / ۱۳۹۳/۹/۲۲.