نمي توان گفت هنگام تب كودك جاي هيچ نگراني نمي باشد، اما به ندرت عوارض بعدي تب براي سلامت كلي كودك مضر است. تب به معناي اين است كه دماي بدن كودك از حد نرمال بالاتر است.
دماي طبيعي بدن در حال عادي بين 36/5 تا 37/5 درجه سانتي گراد مي باشد.
دماي بدن كودكان نسبت به بچه هاي سنين مدرسه اندكي بالاتر است و بايد توجه داشت كه دماي بدن تمامي افراد در طول روز مقداري بالاتر از حد عادي مي شود و پس از نيمه شب نيز مقداري كاهش مي يابد كه اين امر طبيعي محسوب مي شود؛ به عبارت ديگر دماي بدن كودكان صبح گاه حدود 37/7 درجه و عصر حدود 38/2 درجه سانتي گراد باشد.
تب يكي از راه هاي مقابله بدن با انواع عفونت ها است. تلاش بدن براي پاكسازي ممكن است به صورت تب بروز كند.
وقتي سيستم بدن با مورد بيگانه نظير: باكتري، ويروس، يا قارچ مواجه شود با بالا بردن دما سعي در از بين بردن آن ها مي كند. در واقع هنگام احساس خطر مغز به بدن فرمان افزايش دما مي دهد تا برخي از باكتري ها به طور مستقيم كشته شوند و بخش ديگري افزايش دما به دليل سرعت بيشتر گلبول هاي سفيد خون و ورود مواد شيميايي به خون براي مقابله با آن ها مي باشد.
بسياري از كودكان هنگام تجهيز سيستم ايمني؛ يعني پس از دريافت واكسن سرماخوردگي و گلودرد، يا عفونت گوش و دستگاه ادرار دچار تب مي شوند.
در اين مورد لازم به ذكر است، كه رفتار كودك شما مهم تر از دماي بدن اوست. اگر دماي بدن او تا 38/9 درجه باشد؛ رفتاري طبيعي، راحت و آرام دارد، دليلي براي نگراني وجود ندارد، اما اگر دماي بدن او حتي 38/2 درجه سانتي گراد باشد، ولي مرتب گريه كند، يا واكنش مناسب به محرك ها نشان دهد، يا حالاتي شبيه شوك داشته باشد، بي وقفه بايد او را نزد پزشك ببريد، حتي اگر گريه و بي قراري او به گونه اي باشد كه نتوانيد او را آرام كنيد، بايد با پزشك تماس بگيريد.
اگر كودك شما زير سه ماه سن دارد؛ در صورت بروز تب حتماً بايد او را براي معاينات بيشتر نزد پزشك متخصص ببريد. به ياد داشته باشيد كه كودكان به سرعت بيمار مي شوند، اما خيلي زود بهبود مي يابند و در بسياري از موارد جاي نگراني نيست.
هرگاه دماي بدن كودك شما ناگهان بالا رود و دچار لرز و تكان هاي غير قابل كنترل شود و حتي هوشياري خود را نيز از دست بدهد، در معرض حمله ي تب يا تشنج مي باشد. اين موضوع نياز به رسيدگي سريع دارد، اما در بيشتر موارد مشكل حادّ براي آينده ي او ايجاد نمي كند؛ اين گونه حملات معمولاً پس از 20 ثانيه برطرف مي شود، اما در شرايط خاص ممكن است تا 4 دقيقه نيز طول بكشد؛ در اين صورت كودك را نزد پزشك ببريد و در اين فاصله هر گونه لباس تنگ را از تن او بيرون آوريد و هرچه را در دهان دارد، خارج كنيد تا دچار خفگي نشود.
بررسي ها نشان مي دهد كه والدين در 75 درصد موارد با لمس كردن پيشاني كودك، يا بوسيدن اين ناحيه از صورت او دماي بالاي بدن او را تشخيص مي دهند، البته به منظور تشخيص دقيق تر ميزان تب مي توان از يك دماسنج در زير زبان او استفاده كرد.
در شرايطي كه كودك توان نگه داري دماسنج را زير زبان خود ندارد، مي توانيد آن را زير بغل او قرار دهيد و دستش را پايين بياوريد تا دماسنج نيفتد، البته بايد زمان بيشتر مثلاً: تا 5 دقيقه را براي تشخيص ميزان تب اختصاص دهيد. اگر كودك احساس ناراحتي كند، يا سابقه تشنج داشته باشد؛ مي توانيد از شيوه هاي ذيل استفاده نماييد:
ـ در كودكان بالاي دو ماه مي توانيد از قطره يا شربت استامينوفن استفاده نماييد كه البته دوز و فاصله ميان وعده ها بايد با توجه به وزن و سن و شرايط كودك تعيين شود.
^ لباس هاي اضافي و ضخيم را از تن كودك درآوريد، تا حرارت از آن خارج شود، يك لباس نخي خنك براي او كافي است.
^ اتاق را خنك نگاه داريد و در صورت نياز فقط يك ملحفه براي كودك كافي است.
^ به كودك آب و مايعات خنك بنوشانيد. خورانيدن شير نيز مانعي ندارد. آب ميوه و سوپ هم مفيد است. همچنين مي توانيد به صورت، دست و پاها و در برخي موارد تمام بدن او آب خنك بزنيد.
^ وقتي كودك را با آب خنك ـ نه خيلي سرد ـ خيس مي كنيد، بدن او را خشك نكنيد تا دماي بدن همراه تبخير آب به تدريج كاهش يابد.
^ به كودك اصرار نكنيد كه به رختخواب برود و بخوابد. او بدون تقلاّي زياد مي تواند به آرامي بازي كند، يا در كنار شما باشد.
^ به كودك گرسنگي ندهيد و او را از خوردن محروم نكنيد؛ زيرا كودكان بيمار نياز به كالري و مايعات زيادتري دارند.
^ به جاي نگراني، با حوصله و درايت كافي اقدامات مناسب و به هنگام را شروع كنيد.
منبع: ماهنامه نامه جامعه، شماره چهلم.