جواد احمدی
در دنیای امروز، هجمه‌های مختلفی از سوی دشمنان دین و اسلام و انسانیّت به آحاد جامعه می‌شود و مخالفان و معاندان، از هر راه و وسیله‌ای برای مقابله با آموزه‌های متعالی وحیانی بهره می‌برند؛ در این هجمه و تهاجم فرهنگی و نفوذ گستردۀ اخلاقی و اعتقادی، همگان در معرض آسیب و خطر هستند و قشر زنان در جامعۀ اسلامی نیز از این امر مسلّم مستثنی نیستند. شاید بتوان گفت یکی از اهداف اساسی و مهم دشمنان، فروپاشی نظام خانواده است و در این راه به جایگاه و نقش زن توجه ویژه‌ای شده است.
خداوند متعال می فرماید: ]وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ في ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ[؛[1] «و از نشانه‌های او این که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد؛ در این نشانه‌هایی است برای گروهی که تفکر می‌کنند.»
این آیة شریفه، ازدواج و تشکیل خانواده را مایة آرامش معرفی می‌نماید؛ یعنی زن و مرد مجرّد و تنها، به آرامش نخواهند رسید و با تشکیل خانواده و در کنار یکدیگر قرار گرفتن، به آرامش خواهند رسید. این موضوع، نشانگر آن است که زن و مرد دارای نواقص و نیازهایی هستند که با در کنار یکدیگر قرار گرفتن، یکدیگر را تکمیل می‌کنند و آرامش که لازمة زندگی سعادتمند است، با آن حاصل می‌شود.
بررسی خلقت زن و مرد
با توجه به آیة 21 سورة روم، در پاسخ به تفاوت خلقت زن و مرد باید گفت: این دو هم مساو‌ی‌اند و هم متفاوت! به قرینة عبارت ]خَلَقَ لَکُم مِّن أَنفُسِکُم[؛ «آفرید برای شما از [جنس] خودتان» از لحاظ انسان بودن و ماهیّت انسانی کاملاً برابرند؛ ولی و به قرینة ]لِتَسکُنُوا اِلَیهَا[؛ «به وسیلة آنها آرامش یابید.» و مفهوم آن، از لحاظ روحیات و خصلتهای وجودی کاملاً متفاوتند؛ زیرا همان گونه که گفته شد، لازمة آرامش، کمال است و فاقد کمال هیچ‌گاه به آرامش نمی‌رسد. بنابراین وقتی خداوند متعال مایة آرامش را در کنار یکدیگر بودن و زوجیّت قرار می‌دهد، باید گفت قبل از زوجیّت و هنگام تجرّد، در هر یک از زن و مرد نقصهایی وجود دارد که رفع آنها در تشکیل خانواده خواهد بود و این یعنی تفاوت در روحیات و خصلتها.
نمونه‌هایی از تفاوتهای زن و مرد
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: «اَلمَرأَةُ تَكتُمُ الحُبَّ أربَعِينَ سَنَةً وَ لَا تَكتُمُ البُغضَ سَاعَةً وَاحِدَةً؛[2] زن، عشق و علاقه را چهل سال کتمان می‌کند و بغض و ناراحتی خود را ساعتی پنهان نمی‌سازد.»
زن به علّت با حیا و عفیف بودن، عشق و علاقه را پنهان می‌سازد و در مقابل، به علت احساساتی و عاطفی بودن، بغض و کینه را نمی‌تواند پنهان سازد و لذا بلا فاصله بروز می‌دهد.
در این دو موضوع مرد و زن دقیقاً 180 درجه متفاوت بوده، مرد به راحتی و شاید با بی‌پروایی از علاقة خود سخن می‌گوید و چه بسا صبح عاشق شده و تا شب نشده دوستان و پدر و مادرش از این عشق باخبر می شوند؛ ولی در خصوص بغض و ناراحتی، ممکن است سالها بغض خود را پنهان سازد.
همچنین می‌توان به خصلتهای ترس و بخل که طبق روایات برای زن ممدوح هستند، اشاره کرد که در مقابل، خصلت شجاعت و سخاوت برای مردان کمال می باشد.
این نکته را باید مدّ نظر قرار داد که این خصوصیات در روابط اجتماعی مورد نظر است و چه بسا در شرایط خاصی شجاعت زن، افتخارآمیز خواهد بود. به عنوان نمونه، شجاعت زن در مقابل مردی که به حریم وی جسارت کرده، نه تنها مذموم نیست؛ بلکه بسیار ممدوح است؛ اما به طور کلی، در روابط عادی اجتماعی و در رابطه با عموم جامعه، ترس و بخل برای زن زینت و برای مرد نقص است.
همچنین در ذات شجاعت، نوعی بی‌پروایی و جسارت نهفته است، از این جهت ترس از خصوصیات نیک زنان برشمرده شده؛ چراکه اگر زن مدام از خود شجاعت بروز دهد، به حیا و عفت او لطمه خواهد خورد، و در مقابل، چون عفّت و حیا در مردان در مراتب بسیار پایین‌تری از زنان قرار دارد، شجاعت لطمه‌ای به حیای او وارد نخواهد کرد. در واقع عفّت و حیا بسیار اهمیت دارد به ویژه در زنان که چنانچه امر دائر شود میان شجاعت با از بین رفتن تدریجی حیا و عفاف، و ترس با باقی ماندن حیا و عفاف، یقیناً ترس ممدوح خواهد بود.
در خصوص خصلت بخل و سخاوت نیز برخی گفته‌اند: به علّت آنکه زن امانتدار اموال شوهر است، هر امانتداری در قبال امانت سپرده شده باید بخیل باشد، لذا بخل برای زن حسن شمرده شده است.
در خصوص تفاوت روحیات زن و مرد مثالهای زیادی می‌توان بر شمرد که گاه تدبّر و تفکر در آنها انسان را به شگفتی و تعظیم خالصانه در برابر عظمت خالق وا می‌دارد.
نقش ماهواره در زندگی
خداوند متعال می فرماید: ]... فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ وَ ما هُمْ بِضارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلاَّ بِإِذْنِ اللَّه ...[؛[3] «...آنها (یهودیان از آن دو فرشته مطالبی از سحر) آموختند که می توانستند میان زن و مرد جدایی بیفکنند؛ ولی هیچ‌گاه بدون اجازة خدا نمی‌توانند به کسی زیانی برسانند...» مضمون آیه مربوط به دورة حضرت سلیمان (ع) است که دو فرشته، مطالبی به مردم می‌آموختند تا به وسیلة آن سحر و جادوی جادوگران را باطل کنند؛ اما یهودیان با یادگیری این مطالب، از آن برای جدایی زن و شوهرها استفاده می‌کردند.
از آیه چنین استنباط می‌شود که از قدیم‌الأیام نیز شیطان و ایادی اش برای رسیدن به اهداف خود، کانون خانواده را هدف قرار می‌دادند. امروزه نیز یهودیان، ماهواره را جایگزین همان سحر کرده اند و همچنان پشته پردة سحر و جادو قرار دارند و تمام تلاش خود را معطوف به برهم زدن پایگاه خانواده ها، خصوصاً جوامع اسلامی کرده‌اند.
شبکه‌های ماهواره‌ای با تمام توان در جهت برهم زدن تعادل خانواده و گرفتن آرامش از این نهاد، فعال‌اند و برای نیل به این هدف شوم، برآنند تا با برهم زدن تناسب روحیات زن و شوهر، مانع تکامل خانواده و ایجاد آرامش در آنها شوند.
تمام تأثیرات مخرّبی که کارشناسان برای شبکه‌های ماهواره‌ای بر شمرده‌اند، از قبیل رواج بی‌حیایی و بی‌عفّتی، قبح‌زدایی و رواج بی‌بند و باری و...، به درستی جزء اهداف کثیف گردانندگان این شبکه هاست و به تدریج این آثار منفی در اعضای خانواده‌هایی که ماهواره دارند، ظهور می‌کند.
حال باید پرسید: آیا تمام اعضای خانواده از شبکه‌های ماهواره‌ای به یک اندازه ضربه می‌بینند؟
زن، آسیب پذیرتر از سایرین
برای بررسی آثار منفی ورود ماهواره بر اعضای خانواده، باید توجه داشت که فردی بیش تر ضربه خواهد خورد که با ورود ماهواره به خانه، نیازهایش بیش تر مغفول واقع می شود.
با توجه به این موضوع و بحث آرامش خانواده، از دو جنبه می‌توان ضربة روحی به اعضای خانواده را مورد بررسی قرار داد:
1. از عمده‌ترین تفاوت روحیات زن و مرد آن است که مرد علاقه به دیدن دارد و زن علاقه به دیده شدن، لذا آرایش کردن و خودآرایی مربوط به زن است، نه مرد. از این طریق است که مرد نیاز دیدنش کامل‌تر برآورده شده و زن نیاز به دیده شدنش بهتر تأمین می‌شود. با ازدواج و در کنار هم قرار گرفتن زن و مرد در قالب یک خانواده، این گونه نیازها بهتر تأمین می‌شود؛ اما شبکه‌های ماهواره‌ای با دست گذاشتن روی همین نیاز زن و مرد، به دنبال بر هم زدن تعادل و آرامش خانواده‌اند. هنگامی که مرد نیاز به دیدن خود را از طریق شبکه‌های ماهواره‌ای و سریالهای مروّج بی عفتی و بی‌حیایی تأمین کند، و آبشخور دیدن مرد در هزارتوی هزار رنگ و لعاب سریالهای ماهواره‌ای سیراب شود، طبیعتاً نیاز زن در خانواده (دیده شدن) بدون پاسخ خواهد ماند. در اوایل امر، زن سعی خواهد کرد با انواع ترفندهای آرایشی خود را به چشم شوهر بنمایاند؛ ولی توان رقابت با صدها فرد با انواع ظاهر متفاوت و با رنگ و لعاب را نخواهد داشت، پس قربانی اصلی این موضوع «زن» است؛ چراکه در صورت ادامة وضع ترسیم شده، زن پس از مدتی نیاز دیده شدنش در درون خانواده توسط شوهرش تأمین نگشته، بیرون خانه را به درون خانه ترجیح خواهد داد و برای سیراب کردن نیاز به دیده شدن خود، کوچه و خیابان را برخواهد گزید! و این همان هدفی است که شیاطین به دنبال آن هستند؛ زیرا اولین جرقه های جدایی و سردی روابط زن و مرد با همین امر رقم می خورد.
2. یکی دیگر از تفاوت روحیات زن و مرد، نیاز به صحبت‌کردن در زن و نیاز به شنیدن در مرد است. زن گویندة متبحّر و مرد شنوندة خوبی است. این نیاز و تفاوت نیز به صورت عادی در خانواده پاسخ داده می‌شود؛ اما سؤال اینجاست که با حضور «ماهواره» در خانه، نیاز چه کسی تأمین و نیاز چه کسی مغفول می‌ماند؟ با ورود ماهواره به خانه، لحظاتی که زن و مرد درون خانه، باید به گفتگو بپردازند، به وسیلة تماشای ماهواره، توسط سریالهای ماهواره‌ای، از پاسخ به این نیاز یکدیگر وامانده، ماهواره جایگزین روابط بین آنها می‌شود. در این میان، نیاز به شنیدن مرد به موازات نیاز به دیدنش، از طریق ماهواره با تنوع زیاد تأمین خواهد شد و این زن است که نیاز به صحبت کردنش بدون پاسخ خواهد ماند. در این صورت یا زن باید نیاز خود را بدون پاسخ، تحمل کند و یا باز هم برای تأمین نیاز خود راه بیرون خانه را در پیش گیرد.
غفلت مقابله نکردن زنان با نفوذ ماهواره
سؤال اینجاست که: چرا برخی از زنها مخالفتی با ورود ماهواره به خانه ندارند و شاید در بیش تر اوقات، محرک اصلی برای ورود این دجّال زمانه به خانه‌اند؟ علّت را باید در خصوصیات زنان جست؛ زیرا زنها جزئی نگر و مردان کلی نگرند. به عنوان نمونه: زنان در مسائل جزیی زندگی از قبیل: رنگ فرش و پرده یا خرید سوغات و معاشرتها و... و مردان در مسائل کلی از قبیل: کارهای اقتصادی، معاملات و... قدرت تصمیم‌گیری صحیح‌تری دارند. در خصوص ماهوراه، زنان منافع ظاهری و زودگذر از قبیل: سرگرمی، مشاهده و پی گیری سریالهای عاطفی یا چشم و هم چشمی و... را در نظر می‌گیرند و اثرات طولانی مدت را مدّ نظر قرار نمی‌دهند؛ اما مردان که اکثرشان این آثار مخرّب را تشخیص می‌دهند، به دلیل خودخواهی و خودبینی ذاتی که در وجودشان قرار دارد، حاضر نیستند از منافع ظاهری و کوتاه‌مدت خود صرف نظر کنند!
راه مقابله
با توجه به مطالب مطرح شده، بهترین راه مقابله با این پدیدة شوم و مظلومیت زن در خانواده، تمرکز آگاه‌سازی و تبلیغات بر زنان جامعه است. نخبگان فرهنگی جامعه به ویژه روحانیون باید زنان را نسبت به اثرات مخرّب ماهواره بر خانواده و به خصوص بر زنان، آگاه نمایند، تا زنان به عنوان ستون خانه و خانواده برای مقابله با ماهواره و جمع‌آوری این وسیلة خانمان برانداز اقدام نمایند. چنانچه زنان نسبت به اثرات مخرّب ماهواره - چه برخود و چه بر سایر اعضای خانواده - آگاه شوند، و با توجه به روحیة همسرخواهی و گذشتی که در وجودشان نهاده شده، به راحتی چشم خود را بر منافع کوتاه‌مدت و ظاهری ماهواره می‌بندند و عَلَم مقابله با این دجال زمانه را برخواهند افراشت.
___________________________________________
[1]. روم / 21.
[2]. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، قم، 1404 ق، ج 20، ص 291.
[3]. بقره / 102.