هیچ کلامی از لحاظ مفاهیم عمیق و هدایتگر، قابل مقایسه با قرآن کریم نیست؛ لذا نوبت به مقایسه وجوه دیگر اعجاز قرآن از جمله اعجاز عددی آن نمی‌رسد.
از دیرباز تاکنون، اعجاز قرآن کریم، خار راه هتّاکان به دین اسلام بوده است؛ چرا که اعجاز قرآن کریم در زمان بروز هر هتک حرمتی به مقدّسات اسلامی، همچون مدافعی شکست‌ناپذیر، هتّاکان را رسوا و خوار ساخته است. از همین رو مغرضان را بر آن داشته است تا به ساحت قّدسی خود کلام الهی توهین کنند و اعجاز آن را به بازی بگیرند. این گروه از بی‌شرمان، با آوردن جملات سخیف و مُضحک و با ضمیمه کردن تناسبات ریاضی بین حروف، در صدد لطمه زدن به ساحت منزّه کلام وحی برآمده‌اند. در این نوشتار با اشاره به اعجاز عددی قرآن کریم، پستی و بی‌شرمی این هتّاکان، تبیین خواهد شد.
اولویّت مفهوم
ارزش هر سخنی قبل از اینکه به ظاهر آن سخن مربوط شود، در گرو مفهومی است که در صدد انتقال آن می‌باشد. پس اولویّت اوّل هر سخنی درستی و درجه مفهومی آن است. در این زمینه در دین اسلام نیز با روایات متعدّدی برمی‌خوریم که به بیان اهمیّت محتوای سخن می‌پردازند. امام علی(علیه السلام) در بیانی نغز می‌فرمایند: «قَدِّرْ ثُمَ اقْطَعْ وَ فَكِّرْ ثُمَّ انْطِق؛[1] اندازه گير، سپس بِبُـر. بينديش، آنگاه بگو.» اینکه افرادی ساده‌لوح، با مقایسه جملات خودساخته و بی‌معنای خود، بخواهند در مقابل بیان عمیق و پرمعنای قرآن کریم، شاهدی بیاورند، فایده‌ای جز اثبات سبک‌مغزی آنان را ندارد. خلاصه؛ منظور قرآن کریم از همانندآوری، سخنی است که نخست از لحاظ مفهومی در طراز قرآن باشد و سپس ظاهر فصیح و بلیغ قرآن و اعجازهای عددی و امثال آنرا دارا باشد! قرآن کتاب بیان مفاهیم عمیق است؛ لذا می‌فرماید: «الر تِلْكَ آياتُ الْكِتابِ الْمُبين؛[یوسف/1] الر؛ آن، آيات كتاب آشكار است.»
برای هدایت
هدف اصلی از نزول قرآن، هدایت است. می‌فرماید: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقين؛[بقره/2] آن كتاب با عظمتى است كه شكّ در آن راه ندارد و مايه هدايت پرهيزكاران است.» پس هر آنچه از وجوه اعجاز قرآن کریم که برای ما نمایان می‌شود در جهت ایمان به آن و نهایتاً هدایت و رساندن بشریّت به اوج کمال و سعادت است. امام علی(علیه السلام) در بیانی شیوا می‌فرمایند: «اِنَّ القرآنَ ظاهِرُهُ اَنيقٌ و َباطِنُهُ عَميقٌ لا تَفنى عَجائِبُهُ و َلا تَنقَضى غَرائِبُهُ و َلا تُكشَفُ الظُّلُماتُ اِلاّ بِهِ؛[2] به راستى كه قرآن ظاهرش زيباست و باطنش عميق، عجايبش پايان ندارد، اسرار نهفته آن پايان نمى‌پذيرد و تاريكى‌هاى جهل، جز به وسيله آن رفع نخواهد شد.» و نیز می‌فرمایند: «اِنَّ اللّهَ تعالى اَنْزَلَ كِتابا هاديا بَيَّنَ فيهِ الْخَيْرَ وَ الشَّرَّ، فَخُذوا نَهْجَ الْخَيْرِ تَهْتَدوا وَ اَصْدِفوا عَنْ سَمْتِ الشَّرِّ تَقْصِدوا؛[3] خداى تعالى كتابى راهنما فرستاد و در آن خوب و بد را روشن ساخت. پس راه خوبى را پيش گيريد تا هدايت شويد و از راه بدى دورى جوييد تا به مقصد برسيد.» پس قرآن، یگانه راه سعادت و رشدی است که از طرف خالق انسان برای او فرستاده شده است.
اعجاز عددی
در ابتدای نزول قرآن، به واسطه شرایط محیطی عرب جاهلی که هنر سخن، بلاغت و فصاحت و شعر و در یک کلام، هنر سخنوری، مایه مباهات و فخر بود، کلام قرآن، همه چشم‌ها را خیره، گوش‌ها را حیران کرده و زبان‌ها را به لکنت انداخت و همگان، به ماورایی بودن آن، اذعان و اعتراف کردند. مسلّماً این اعجاب و حیرت، به خاطر اعجاز عددی قرآن، نبوده؛ بلکه قبل از آن، اوج معنایی و شیوایی بیان آن معنای بلند، قرآن را به عنوان معجزه‌ای بی‌مانند به اثبات رسانید. امّا از آنجا که قرآن، برای همیشه معجزه خواهد ماند، به مرور زمان و با پیشرفت‌های گوناگون علمی تازه‌هایی از وجوه اعجازش رخ نمایاند. یکی از آنها، اعجاز عددی قرآن است. پس در پاسخ به کسانی که با رعایت تناسبات عددی، جملاتی ساخته‌اند، باید پرسید: آیا مفهوم این جملات خودساخته، قابل مقایسه با مفاهیم بلند قرآنی است؟ در اینجاست که همه اراجیف‌بافان، مفتضح و رسوا می‌شوند.
نتیجه اینکه؛ قرآن کریم، معجزه‌ای از جنس لفظ است. امّا غرض از الفاظ، بیان معانی بلند و هدایتگر است و از این جهت، هیچ کلامی یارای رقابت با قرآن را ندارد؛ لذا در میدان تحدّی، عملاً هیچگاه نوبت به بررسی تناسب عددی در الفاظ نمی‌رسد.
پی‌نوشت
[1]. ليثى واسطى، على بن محمد؛ عيون الحكم و المواعظ، محقّق/ مصحّح: حسنى بيرجندى، حسين؛ ناشر: دار الحديث، قم، سال چاپ: 1376 ش، ص371، ح6257.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب؛ الكافي( ط- الإسلامية)، 329ق، محقق/مصحح: غفارى على اكبر و آخوندى، محمد؛ ناشر: دار الكتب الإسلامية، تهران، سال چاپ: 1407 ق، ج2، ص599.
[3]. شريف الرضي، محمد بن حسين؛ نهج البلاغة( للصبحي صالح)، 406ق، محقق / مصحح: صالح، صبحي؛ ناشر: هجرت، قم، سال چاپ: 1414 ق، ص242.