بسم الله الرحمن الرحیم
جن از موجودات مجردی است که در جهان مادی از چشم انسان پنهان است، اما مشاهده آنها برای برخی به اذن الهی امکانپذیر است. در قرآن نیز به طور صریح به رؤیت جن اشاره نشده، اما طبق ظاهر برخی از آیات، جنها ما را میبیند ولی ما آنها را نمیبینیم. خداوند متعال درباره بر حذر داشتن بنی آدم از شیطان و اتباع او میفرماید:« إِنَّهُ یَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِیلُهُ مِنْ حَیْثُ لاَ تَرَوْنَهُمْ ». (1) ؛شیطان و قبیله اش از جایی که آنها را نمی بینید شما را می بینند.
جن از نظر قرآن مانند فرشته، موجودی نامرئی است ولی گاهی به صورتی ممثّل و قابل رؤیت میشود. داستان حضرت سلیمان در قرآن و خدمت جنّها به آن حضرت، از قبیل ساختن کاخها و تمثالها (2) و همچنین جریان لشکرکشی او به مملکت سبأ که عفریتی از جن به وی گفت: «من تخت ملکه سبأ را قبل از آنکه از جای خود حرکت کنی نزد تو میآورم» (3) نمایانگر تجسم جنّ به صورتهای دیگر است، زیرا جن از صور مثالی است که به اذن خداوند میتواند به هیأت انسان یا به هر شکل دیگری از جمله حیوانات درآید.
شیخ بهایی معتقد است، جنّها میتوانند به صور گوناگونی درآیند و یا از صورتی به در شوند و به دیگر صورت گردند. (4) جنّها وقتی پیش داود(علیه السلام) ظاهر شدند تا او را به سهو و خطای خود مطلع کنند، در قالب صور مثالی بودند و مهمانان حضرت ابراهیم(علیه السلام) که به وجود اسحاق بشارت دادند و بعد از آن به دیار قوم لوط رفته، آن بلاد را خراب کردند نیز در قالب صور مثالی بودند و از طعام ابراهیم(علیه السلام) هم نخوردند؛ از این بیان ظاهر میشود که ادراک اشباح و صور مثالی با چشم ممکن است. (5)
برخی نیز بر امکان رؤیت جن با چشم انسان، در حد سالکانی که ابتدای سلوک را پشت سر گذاشته و به مقاماتی رسیدهاند، تأکید دارند. (6)
پی نوشت:
1.اعراف، 27
2.سبأ12
3.نمل، 17ـ39
4.عاملی،46
5.هروی، 196
6.طبری، 5، 52 ـ54
اللهم صل علی محمد وال محمد و عجل فرجهم