بشر برای رسیدن به کمالات انسانی، همیشه محتاج پیشوایانی بوده است. لذا خداوند متعال، از آغاز خلقت بشر، پیامبرانی را به سوی بندگانش فرستاد تا آنان را به سوی حق و راه هدایت رهنمون سازد. پس از وفات پیامبر، بشر از این لطف الهی محروم نگردید و خداوند متعال، جانشینانی را برگزید تا این حجت‌های الهی، رسالت پیامبر اسلام را ادامه دهند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بشر برای رسیدن به کمالات انسانی، که مهم‌ترین هدف خلقت انسان‌ها از نگاه قرآن است، همیشه محتاج پیشوایانی بوده است. لذا خداوند متعال، از آغاز خلقت بشر، پیامبرانی را به‌سوی بندگانش فرستاد، تا آنان را به‌سوی حق و راه هدایت رهنمون سازد. پس از وفات پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز بشر از این لطف الهی، محروم نگردید و خداوند متعال، جانشینانی را برگزید، تا این حجت‌های الهی، رسالت پیامبر اسلام را ادامه دهند.
واضح و مبرهن است که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان حیات خود، بارها و بارها بحث وصایت و جانشینی خود را اعلام نمود. لذا شیعه بر این عقیده است، که ولایت اهل بیت (علیهم السلام) و خصوصاً ولایت حضرت علی (علیه السلام) در امتداد ولایت خدا و رسولش است.
برای اثبات این ادعا می‌توان به روایات بسیاری از منابع مهم و معتبر اهل سنت، اشاره کرد.
1) ابن مردویه در کتابش روایتی را از حضرت علی (علیه السلام) نقل کرده است: امیرالمؤمنین فرمودند: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: لَمّا أسریَ بی إلَی السَّماء، رَأَيتُ عَلَى بَابِ الجَّنةِ مَكتوباً بِالذَّهَبِ: لَا إِلَهَ إِلا اللَّهُ مُحَمَّدٌ حَبِيبُ اللَّهِ عَلِيٌّ وَلِيُّ اللَّهِ فَاطِمَةُ أَمَةُ اللَّهِ الحَسَنُ وَ الحُسَينُ صَفوَةُ اللَّهِ، عَلَى مُبْغِضِيهِمْ لَعْنَةُ اللَّه.[1] رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: آن‌گاه که به بهشت برده شدم، بر روی درب بهشت دیدم، با طلا نوشته شده بود، خداوندی جز خدای یگانه نیست، محمد دوست خداست، علی ولی خدا، فاطمه کنیز خدا و حسن و حسین دو برگزیده خدا می‌باشند.»
2) صاحب کنزالعمال نیز، روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آورده است، که حضرت فرمودند: «اوصي مَن آمَنَ بي وَ صَدَّقَني بِوِلايةِ عَلي بنِ أبي‌طالِب فَمن تَوَلاهُ تَوَلاني وَ مَن تَوَلاني فَقد تَولَّي الله.[2] پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: كسانی را كه به من ايمان دارند و مرا تصديق می‌كنند، به پذيرش ولايت علی بن ابی‌طالب (علیه السلام) سفارش می‌كنم، پس هر كه ولايت او را بپذيرد، ولايت مرا پذيرفته و هر كه ولايت مرا بپذيرد، ولايت خدا را پذيرفته است.»
3) ابن‌عساکر روایتی از عمار یاسر نقل کرده است. عمار از پدرش و او از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل نموده است: «مَن آمَنَ بی وَ صَدَّقنی فَلیَتَولَّ عَلی بنِ أبی‌طالِب، فإنَّ وِلایَتُهُ وِلایَتی، وَ وِلایَتی وِلایَةُ الله.[3] هر کس به من ایمان آورده و پیامبری مرا باور دارد، باید ولایت علی بن ابی‌طالب را بپذیرد، زیرا ولایت او ولایت من است و ولایت من ولایت خداوند است.»
4) از زید بن ارقم نقل شده است، که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «مَن يُريدُ أن يَحيي حَياتي، وَ يَموُتُ مَماتي، وَ يَسکُنَ جَنَّةَ الخُلدِ الَّتي وَعَدني رَبّي فَليَتَوَلِّ عَلي إبنِ أبي طالِب، فإنّه لَن يُخرِجَکُم مِن هُدًي، وَ لَن يُدخِلَکُم في ضِلالَة.[4] کسی‌که می‌خواهد زندگی و مرگش، همانند من باشد و در بهشت جاودانه‌ای که پروردگارم به من وعده کرده، ساکن شود، ولايت علی بن ابی‌طالب را انتخاب کند، زيرا او هرگز شما را از راه هدايت بيرون نبرده، به گمراهی نمی‌کشاند.
این چند روایت تنها گوشه و بخش کوچکی از روایاتی است که ولایت و جانشینی حضرت علی (علیه السلام) را بیان می‌کند، که مورد اعتراف و اقرار محدثین اهل سنت نیز است.
پی‌نوشت:
[1]. مناقب علی بن ابی طالب، ابن مردویه، مؤسسه انتشارات علامه، قم: ص67، ح40
[2]. کنزالعمال، متقی هندی، الرسالة العالمیة، بیروت: ج11، ص610، ح32953
[3]. تاریخ مدینة دمشق، ابن عساکر، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج42، ص239
کفایة الطالب،گنجی شافعی، مجمع احیاء الکتب الاسلامی، قم: ص74
فرائد السمطین، جوینی، مؤسس المحمودی، بیروت: ج1، ص291، ح229
[4]. المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج43، ص139
مجمع الزوائد، هیثمی، دارالکتب العلمیة، بیروت: ج9، ص108
کنزالعمال، متقی هندی، الرسالة العالمیة، بیروت: ج11، ص611، ح32959
نویسنده: محمد یاسر بیانی